Przeczytaj uważnie podany niżej fragment książki Witolda Tylocha pt. „Dzieje ksiąg Starego Testamentu. Szkice biblijne” i wykonaj zadania z nim związane.
Przez wiele wieków Biblię uważano za najstarszą księgę świata, za źródło nie tylko prawd religijnych, ale wszelkiej wiedzy. Prowadziło to nieraz do tragicznych pomyłek.
Kościół odrzucił teorię Kopernika jako sprzeczną z Biblią, a jego dzieło włączył do indeksu ksiąg zakazanych, co zresztą już wcześniej uczynił Luter. Giordano Bruno, który ogłosił nowy porządek wszechświata, opierając się na teorii Kopernika, poglądy swe przepłacił życiem, spalony na stosie. Galileusz, który powoływał się na Kopernika, dowodził, że Ziemia obraca się dookoła Słońca, został postawiony przed sądem kościelnym i zmuszony do odwołania swych twierdzeń, gdyż uznano je za sprzeczne z Księgą Jozuego, według której Bóg wstrzymał Słońce tak długo, aż Izraelici pokonali swych wrogów. Również teorię Darwina o rozwoju gatunków potępiano i odrzucono, gdyż uznano ją za sprzeczną z biblijnym opisem stworzenia świata i człowieka. Jeszcze w latach dwudziestych naszego wieku w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej wydano w kilku stanach ustawy zakazujące nauczania w szkole prawd sprzecznych z Biblią.
Niezależnie od tego dojrzewał powoli nurt trzeźwej, racjonalnej oceny Biblii. Stopniowo poczęto na nią patrzeć jako na księgę pisaną przez ludzi dla ludzi.
Próby te doprowadziły do powstania w XIX wieku nowej dziedziny wiedzy, zwanej krytyką biblijną. Starano się odpowiedzieć na pytania, kto i kiedy napisał księgi biblijne, jakie mają one znaczenie i jak należy ocenić ich treść. Podjęto próby ustalenia ich tekstu poprawnego i możliwie bliskiego oryginału oraz zbadania jego wersji i przekazów.
Dzięki krytyce biblijnej Biblia traciła swój wyłącznie sakralny charakter i stawała się bliższa ludziom jako zbiór ksiąg powstałych w konkretnych warunkach historycznych i będących częścią ogólnego dorobku kulturalnego ludzkości. Te wszystkie stwierdzenia są właśnie rezultatem bardzo długich prac wielu pokoleń uczonych zajmujących się tą dziedziną wiedzy.
Dziś każdy biblista winien starać się o ustalenie faktów w ich pragmatycznym powiązaniu, a tym samym uwzględniać badania porównawcze i odwoływać się dla lepszego zrozumienia tekstu do wszelkich dokumentów i zabytków przeszłości, jakich dostarcza tak obficie archeologia Bliskiego Wschodu.
Wiadomości te zachęcały do poznania owych krain mogących się poszczycić taką historią. Były one też zachęta do podejmowania trudów dalekich podróży, aby sprawdzić na miejscu wartość podawanych informacji. Przy tej okazji już wtedy dostrzeżono, że księga ta nie zawiera wyłącznie religijnych wiadomości. Miejscem szczególnego zainteresowania była przez wiele wieków głównie Palestyna, dla chrześcijan będąca Ziemią Świętą, dla Żydów świętym Syjonem, gdzie pojawi się mesjańskie zbawienie, dla muzułmanów drugą z ich najświętszych krain. Palestyna jest miejscem narodzin judaizmu i chrześcijaństwa, ale przez wpływ obu tych religii na islam uważana jest także za jego drugą ojczyznę geograficzną. Nieprzerwane zainteresowanie Palestyną zmogło się pod wpływem owego szczególnego zjawiska kulturalnego, politycznego i religijnego, jakim były w średniowieczu wyprawy krzyżowe.
Nie zachował się oryginalny tekst, czyli „autograf”, żadnej z ksiąg Starego Testamentu. Każda z ksiąg ma za sobą długą historię, która minęła od czasu spisania ksiąg przez autorów aż do nadania im obecnych form przez późniejszych redaktorów i wydawców. W ciągu wielu wieków księgi te przepisywano ręcznie i mimo wielkiej staranności i niezwykłej troski o wierność przekazu zakradły się do nich liczne, przeważnie mimowolne błędy. Jednym z powodów było między innymi to, że przez długi czas tekst ksiąg biblijnych przepisywano bez samogłosek, gdyż język hebrajski, podobnie jak inne języki semickie, zapisywano tylko pismem spółgłoskowym, to znaczy poszczególne litery oznaczały tylko spółgłoski. Natomiast wymowę tekstu przekazywano tradycyjnie.
W długim procesie przekazywania ksiąg biblijnych niektóre z nich związano z pewnymi postaciami. Ustalenie więc autorstwa ksiąg Starego Testamentu jest sprawą niełatwą i skomplikowaną. Dane tradycji są ważna wskazówką, choć nie zawsze rozstrzygającą. Powstanie ksiąg Starego Testamentu było procesem długim i skomplikowanym, księgi te miały bowiem wielu autorów i redaktorów.
Karta odpowiedzi
imię i nazwisko.......................................kl.....
Pytania cz. I
Nadaj tytuł przeczytanemu fragmentowi książki W. Tylocha.
.........................................................................................................................................................
Jak rozumiesz stwierdzenie, że „Biblia to nie tylko źródło prawd religijnych, ale i wszelkiej wiedzy”? Odpowiedz konkretnie w 2-3 zdaniach.
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Jakie represje stosował Kościół wobec ludzi [a)- M. Kopernika, b) G. Bruno,
c) Galileusza], którzy głosili teorie sprzeczne z Biblią? Odpowiedz jednym zdaniem.
a)....................................................................................................................................................
b)....................................................................................................................................................
c).....................................................................................................................................................
Czym charakteryzował się „nurt trzeźwej, racjonalnej oceny Biblii”?
Odpowiedź zacytuj z tekstu.
...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Czym zajmowała się powstała w XIX w. dziedzina wiedzy zwana „krytyką biblijną”? Wymień 3 przykłady.
a)..............................................................................................................................................
b).............................................................................................................................................
c)............................................................................................................................................
Dlaczego Biblia z upływem czasu traciła wyłącznie swój sakralny charakter ?
Odpowiedz w 1 zdaniu.
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Zredaguj znaczenie słów występujących w tekście: a) biblista, b) autograf
a)................................................................................................................................................
b)...............................................................................................................................................
Zacytuj 3 sformułowania, jakimi W. Tyloch określa Biblię.
a).........................................................
b).......................................................
c).......................................................
9. Dlaczego Palestyna stała się szczególnym miejscem zainteresowania dla ludzi? Odpowiedz w jednym zdaniu.
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................
10. Podaj 2 przyczyny pojawienia się w Biblii mimowolnych błędów.
a)...............................................................................................................................................
b)...............................................................................................................................................
11. Dlaczego trudno jest dokładnie ustalić autorstwo ksiąg Starego Testamentu?
Odpowiedź zacytuj z tekstu.
..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Pytania cz. II
Wybierz poprawną odpowiedź.
Autorstwo jakich ksiąg Starego Testamentu przypisuje się Mojżeszowi?
Księgi Hioba
Pięcioksięgu
Księgi Koheleta
Księgi Psalmów
Najstarszy przekład Biblii na język polski to
Wulgata
Biblia Jakuba Wujka
Biblia Tysiąclecia
Biblia królowej Zofii
Podane związek frazeologiczny zastosuj w zdaniu ukazując jego współczesne rozumienie: hiobowe wieści.
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Zredaguj krótką wypowiedź (5 zdań)- na jeden z wybranych tematów:
Na czym Twoim zdaniem polega uniwersalna wymowa przypowieści o Samarytaninie?
Na czym Twoim zdaniem polega uniwersalny sens „Apokalipsy” ?
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………