mertl wyklad 2009, studia

Prawa intelektualne dzielimy na dwie grupy: Wykład 1 12.10.2009

Prawa przemysłowe - dotyczy wynalazków
Prawa autorskie - dotyczy utworów

Ustawa wenecka 1474 rok.

W skutek rozwoju sztuk i budów (kościołów, katedr) powstawały różne pomysły i urządzenia i pierwszym dokumentem była ustawa wenecka, która chroniła. „Bez zgody i zezwolenia twórcy jest wszystkim innym zakazane na okres 10 lat wytwarzanie w którymkolwiek okręgu
i mieście naszego kraju urządzeń o tej samej lub podobnej (do zgłoszonej) postaci.” - fragment.

Ten zapis jest tak mądry, że niektóre zasady obowiązują do dnia dzisiejszego.

PRAWO WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ

Rys historyczny (świat)

1474 - ustawa wenecka

Urzeczywistnienie nowego i twórczego pomysłu dotyczącego urządzenia

… na 10 lat zakaz wytwarzania bez zgody i zezwolenia twórcy
… kara 100 dukatów i zniszczenie urządzenia.

1800-1882 - większość krajów Europy posiada prawo patentowe

1883 - konwencja paryska.

O ochronie własności przemysłowej
Początkowo przystąpiły do niej najbardziej rozwinięte pod względem przemysłowym państwa (Państwo włoskie, Francja, Anglia), a następnie kolejne.

1886 - konwencja berneńska

O ochronie dzieł literackich i artystycznych
Czym innym jest ochrona praw przemysłowych, urządzeń, wynalazków, znaków handlowych a czym innym ochrona poprzez prawa autorskie, która chroni dzieła autorskie, utwory, obrazy, czyli utwory - te wytwory działalności człowieka, które noszą cechy indywidualności (powiązania z osobą, która to wytworzyła) i oryginalności (musi być nowe, nie może być plagiatem)

1891 - porozumienie madryckie

O międzynarodowej rejestracji znaków = dotyczy ochrony znaków
O zwalczaniu fałszywych oznaczeń pochodzenia towarów

Druga połowa XX wieku - rozwój współpracy

Harmonizacja praw w poszczególnych krajach (dotyczy praw patentowych, praw przemysłowych)
Poszerzenie zakresu przedmiotów podlegających ochronie

1961 - konwencja rzymska

O ochronie wykonawców, producentów fonogramów i organizacji nadawczych

1963 - konwencja strasburska

O unifikacji (=) prawa patentowego

1970 - układ o współpracy patentowej (PCT)

1977 - konwencja o patencie europejskim

Utworzenie europejskiego urzędu patentowego

1994 - porozumienie TRIPS

W sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (załącznik do porozumienia ustanawiającego światową organizację handlu - WTO). Określa standardy ochrony własności intelektualnej dla krajów WTO.

1997 - komisja europejska przyjęła zieloną księgę o patencie wspólnoty i systemie patentowym w Europie.

Rys historyczny (Polska)

XIV - XVI w. - epoka Jagiellonów - przywileje dla twórców i ochrona dóbr materialnych.

Były to dokumenty, tzw. „listy przyznania przywilejów”.

1817-1837 - wydano 248 listów przyznania

13.12.1918 - naczelnik państwa powołuje urząd patentowy

Luty 1919 - dekrety:

O patentach na wynalazki
O ochronie wzorów rysunkowych i modeli
O ochronie znaków towarowych.

Nie było czasu na ustawy, dlatego wydano dekrety.

10 listopada 1919 - przystąpienie do konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej

1924 - pierwsze rejestracje znaków towarowych i wzorów

24 kwietnia 1924 - pierwszy patent. Dotyczył pewnej substancji medycznej, czyli medykamentów.

1993 - nowelizacja ustaw:

O wynalazczości
O urzędzie patentowym

Nowe ustawy:

O rzecznikach patentowych
O ochronie topografii układów scalonych
O zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

1994 - ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Pierwsza ustawa z prawdziwego zdarzenia.

Przystąpienie Polski do porozumień międzynarodowych:

1989 - międzynarodowa konwencja o ochronie nowych odmian roślin

1990 - układ o współpracy patentowej

1991 - porozumienie madryckie w sprawie międzynarodowej rejestracji znaków towarowych

1993 - traktat budapeszteński o uznawaniu depozytów drobnoustrojów dla celów postępowania patentowego.

1994 - akt paryski konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych. Udoskonalenie prawa autorskiego.

1997 - międzynarodowa konwencja wykonawców, producentów fonogramów oraz organizacji nadawczych. Polska posiada status obserwatora w europejskiej organizacji patentowej. Teraz jest już pełnoprawnym członkiem.

30 czerwca 2000 - ustawa: prawo własności przemysłowej tekst jednolity : Dz. U. z 2003 r. nr 119 poz. 1117 ze zmianami :

Z 2004 r. Nr 33 poz.286

Z 2005 r. Nr 10 poz. 68

Nr 163 poz. 1362

Fundusze strukturalne na lata 2007-2013 po raz pierwszy przeznaczają dużą kwotę na kształcenie studentów i przedsiębiorców. Musi o wszystkich świadomość znaczenia tych wszystkich praw. My to mamy zrozumieć po tych wykładach .

Porównanie Polska / USA

Firmy w USA są bardziej innowacyjne. Wynika to z uwarunkowań historycznych i polityczno-prawnych. Założenie firmy w USA jest sprawą prostą i krótką. A w Polsce nie, bo tu jest skomplikowane prawo. Tak samo z prawem o własności prawa: w Polsce jest skomplikowane a w USA nie.

Stabilność uwarunkowań prawnych też jest ważna. W USA duża, u nas nie.

Do 1993 przepisy były bardzo rozproszone i niekorzystne dla autorów różnych opracowań, projektów, wynalazków, itd. Przyjął się pogląd, że studenci zostali wykształceni na koszt państwa, pracownicy naukowi pracują na koszt państwa, a więc to, co wypracują jest własnością państwa, czyli wszystkich - czyli nikogo. Podejmowaliśmy ogromy wysiłek, aby
w 1993 ostatecznie wprowadzić ustawę, która była zbliżona do ustaw obowiązujących
w cywilizowanym świecie i to się udało. W 200 roku ustawy z UE i teraz mamy bardzo dobre prawo własności przemysłowych. Wcześniej udało się opracować bardzo dobre prawo własności autorskich.

Cele prawa własności przemysłowej

Dostosowanie unormowań prawnych w zakresie ochrony własności przemysłowej do wymogów przekształcającego się systemu społeczno-gospodarczego w Polsce.
Dostosowanie ochrony własności przemysłowej do wymogów porozumień międzynarodowych, których uczestnikiem Polska stała się w latach 90.
Uporządkowanie, ujednolicenie i zebranie - dotychczas ujętych w wielu ustawach norm prawnych, opartych na identycznych założeniach co do ich charakteru.

Najtrudniej było przekonać ustawodawcę, że właścicielem praw jest autor a nie uczelnia lub pracodawca.

Zakres prawa własności przemysłowej

Zakres ustawy obejmuje:

Stosunki w zakresie projektów wynalazczych:

Wynalazków
Wzorów użytkowych
Wzorów przemysłowych
Topografii układów scalonych
Znaków towarowych
Oznaczeń geograficznych

Zasady przyjmowania i wynagradzania projektów racjonalizatorskich

Zadania i organizację urzędu patentowego RP.

Ochronę nieujawnionych informacji (zgodnie z porozumieniem TRIPS) w Polsce zabezpiecza:

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (1997).

Nieujawnione informacje to takie, których nie można jeszcze ujawnić, bo rynek jest na to nie gotowy lub koszty są zbyt duże, itd.

Do czynów zaliczanych do nieuczciwej konkurencji zalicza się:

Przekazanie, ujawnianie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa
Ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża to istotnym interesom przedsiębiorstwa.

Czyli nie tylko sprzedanie ale i nabycie takich informacji jest zakazane i karalne.

Wykład 2 26.10.2009

RODZAJE ROZWIĄZAŃ PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE

WYNALAZEK (WAŻNE - egz):

Trzy kryteria:

Musi być nowy
Posiadać poziom wynalazczy
Nadawać się do przemysłowego zastosowania

Nowość

Oceniana jest w sposób obiektywny

- Sprawdzenia nowości wynalazku: stwierdzenie, czy wynalazek nie jest elementem istniejącego, przed zgłoszeniem do ochrony, stanu techniki.

Stan techniki - wszystko, co zostało udostępnione do wiadomości powszechnej w formie:

Opisu
Stosowanego wynalazku
Wystawienie
Inne ujawnienie.

Ujawnienie może nastąpić:

Przez inną osobę
Przez aktualnego twórcę wynalazku

Data pierwszeństwa = data zgłoszenia wynalazku do ochrony

Konwencja paryska - w ciągu 12 miesięcy w dowolnym kraju należącym do związku ochrony własności przemysłowej (160 krajów).

Przywilej z wystawy krajowej. On to wyjaśni ale nie wiadomo, czy w przyszłości, czy wyjaśnieniem jest to, co poniżej.

Nowość w ustawie z 2000:

Możliwość udzielenia ochrony na wynalazki:

Przedmiotem jest nowe zastosowanie substancji już znanej
Przedmiotem jest użycie znanej substancji do uzyskania wytworu, mającego nowe zastosowanie.

POZIOM WYNALAZCZY = NIEOCZYWISTOŚĆ - czyli projekt, wynalazek nie może być oczywisty

Poziom wynalazczy - jeśli dla znawcy wynalazek nie wynika w sposób oczywisty ze stanu techniki.

Nie spełnia kryterium istnienia poziomu wynalazczego:

Rutynowe dostosowanie znanego rozwiązania
Oczywiste skojarzenie kilku rozwiązań (- znanych, opublikowanych)

Nie nadaje się do opatentowania

Pomysł polegający na wykorzystaniu znanych środków technicznych, dający efekt oczywisty (możliwy do przewidzenia), nawet jeśli zestaw środków technicznych określających ten pomysł nie był dotychczas znany.

PRZEMYSŁOWE STOSOWANIE

Nadaje się do stosowania wynalazek, który umożliwia uzyskanie określonego wytworu lub wskazuje sposób, który może być zastosowany w rozumieniu technicznym w jakiejkolwiek działalności przemysłowej.

Przemysłowa stosowalność = gotowość wynalazku do realizacji (zmaterializowana)

Stosowanie przynoszące efekty ekonomiczne = korzystanie

Udzielnie ochrony nie daje gwarancji, że rozwiązanie da oczekiwane rezultaty.

PRZEDMIOTY NIE UZNAWANE ZA WYNALAZKI

Nie uznaje się za wynalazki:

Odkryć, teorii naukowych, metod matematycznych
Wytworów o charakterze jedynie estetycznym, które nie mają cechy przemysłowego zastosowania
Planów, zasad i metod działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier
Wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana (np. perpetuum mobile)
Programów dla maszyn cyfrowych
Przedstawienia informacji.

Kształt zgłoszenia patentowego:

1.Opis stanu techniki - dość dokładnie analizujemy to co wiemy, nawet rzeczy które są od lat znane również przytaczamy i podajemy literaturę

2.Zgłoszenie projektu - najważniejszy rozdział. Jest tu to co podlega ochronie. Najczęściej patent, wynalazek dotyczy konkretnego produktu, urządzenia, wyrobu, oraz sposobu jego otrzymania. Może to być tylko produkt otrzymania - jeśli produkt wynika z tego sposobu otrzymania, ale najczęściej dotyczą zarówno produktu jak i sposobu jego otrzymania. Ten produkt i sposób jego otrzymania powinien być nowy.

W zgłoszeniu patentowym jest zdanie - Jest to wyrób taki to a taki, otrzymywany w taki to a taki sposób, znamienne tym że … (tu wszystkie zastrzeżenia patentowe).

Wynalazki wyłączone z ochrony

Których wykorzystanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami
Dotyczące odmian roślin i ras zwierząt oraz czysto biologicznych sposobów hodowli roślin i zwierząt (z wyłączeniem sposobów mikrobiologicznych)
Dotyczące sposobów leczenia ludzi i zwierząt i sposobów diagnostyki (urządzenia
i przyrządy stosowane w leczeniu i diagnostyce nie są wyłączone)

WZÓR UŻYTKOWY - jest prawie tak samo chroniony jak patent

Nowe i użyteczne (czyli musi się do czegoś nadawać) rozwiązania o charakterze technicznym (nie pomysł, metoda, metodologia) dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci (czyli nie może to być roztwór, jakaś mieszanina tylko coś trwałego).

Ważne cechy:

Zakres przedmiotowy
Brak wymogu odpowiedniego poziomu wynalazczego czyli nieoczywistości (wzór użytkowy może być rozwiązaniem zupełnie oczywistym, mogącym znaleźć użyteczne zastosowanie).

Patent nie może być rozwiązaniem oczywistym, a wzór użytkowy może.

Nowość:

Wzór użytkowy musi być nowy
Nie może być częścią stanu techniki, który istniał przed zgłoszeniem
Nowość oceniania jest w sposób obiektywny (czyli przez powołanych ekspertów)
Za stan techniki uznawane są również informacje zawarte w zgłoszeniach, udostępnionych poprzez ogłoszenie dokonywane w postępowaniu prowadzonym dla uzyskania ochrony

Dla uzyskania ochrony - data zgłoszenia to data wpłynięcia wzoru, w biuletynie publikowane jest streszczenie i wtedy uważane jest to za stan techniczny

Użyteczność

Rozwiązanie nadaje się do stosowania
Wymagane jest powstanie pewnych efektów z urzeczywistnienia rozwiązania w postaci wzoru użytkowego
Efekty mogą być wymierne (ekonomiczne, obliczalne) lub niewymierne (poprawa warunków pracy, funkcjonalności, ochrona środowiska, itd.)
Nie jest wymagane, aby każdy wzór użytkowy został zrealizowany przed uzyskaniem ochrony.

Charakter techniczny rozwiązania

Wzór użytkowy musi być rozwiązaniem o charakterze technicznym (nie może być pomysł)
Rozwiązanie będące jego przedmiotem nie musi dotyczyć problemu z zakresu techniki (dydaktyka, sztuka, itd.).

Przedmiot o trwałej postaci:

Przedmiot będący wzorem użytkowym musi posiadać trwałą postać (żadne mieszaniny płynów, past, itd. nie mogą być wzorami użytkowymi)
Może składać się z elementów, które można przemieszczać względem siebie

Wzorami użytkowymi nie są:

Odkrycia i teorie naukowe (musi być charakter techniczny)
Metody matematyczne
Wytwory o charakterze jedynie estetycznym
Plany, zasady i metody działalności umysłowej i gospodarczej, gry
Programy maszyn cyfrowych
Przedstawienia informacji

Wyłączenia z ochrony (takie same jak w przypadku wynalazków):

Których wykorzystanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami
Dotyczące odmian roślin i ras zwierząt oraz czysto biologicznych sposobów hodowli roślin i zwierząt (z wyłączeniem sposobów mikrobiologicznych)
Dotyczące sposobów leczenia ludzi i zwierząt i sposobów diagnostyki (urządzenia
i przyrządy stosowane w leczeniu i diagnostyce nie są wyłączone)

WZÓR PRZEMYSŁOWY

Inaczej, dawniej: wzór zdobniczy. Nazwa nie zalecana.

Nowa i oryginalna postać wytworu, nadająca się do wielokrotnego odtwarzania, przejawiająca się w jego kształcie, właściwościach, powierzchni, barwie, rysunku lub ornamencie.

Wzorem przemysłowym jest konkretny wytwór, przedmiot (też włókienniczy) a nie wzór służący ozdabianiu (musi to być przedmiot posiadający określony kształt, barwę itd).

Nie jest stawiany warunek użyteczności wzoru (jak przy wynalazkach).

Nowość i oryginalność:

Nowym wzorem przemysłowym jest taki, który przed datą pierwszeństwa (data wpłynięcia do urzędu patentowego!) nie został podany do powszechnej wiadomości
w sposób, umożliwiający jego odtworzenie.
Oryginalność jest cechą oznaczającą, że dany wzór różni się od wzorów znanych i jego cechy nie są wyłącznie kombinacją cech znanych wzorów.
Zgłaszający sam dokonuje oceny przedmiotu swojego zgłoszenia i możliwości jego ochrony. Zgłaszający sam decyduje że jego wzór jest nowy, niepowtarzalny. Nowość nie jest oceniania w sposób obiektywny (nie jest powoływana specjalne komisja przez urząd patentowy).

Wzory przemysłowe wyłączone z ochrony:

Wzorem przemysłowym nie może być przedmiot będący wynikiem realizacji wyłącznie cech technicznych lub funkcjonalnych.

Z mocy prawa pozbawione są ochrony:

Rozwiązania, których ochrona byłaby sprzeczna z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami
Wzory, zawierające oznaczenia, które nie mogą być przedmiotem praw wyłącznych (symbole norm, skróty krajów, znaki BHP itp)
Nazwę lub skrót Rzeczpospolitej Polskiej, symbole, nazwy lub herby województw, miast, itd.
Skróty nazw lub symbole obcych państw, organizacji międzynarodowych
Urzędowo uznane znaki: bezpieczeństwa, jakości, legalizacji
Symbole religijne, patriotyczne lub kulturowe, gdy obrażałoby to uczucie religijne, patriotyzm lub tradycję narodową.

Ocena wzoru przemysłowego

Przy ocenie bierze się pod uwagę całość wzoru, nie tylko jego wybrane elementy a także okoliczności funkcjonowania.

Badanie merytoryczne - tylko czy wzór nie jest wyłączony z ochrony.

ZNAK TOWAROWY

Dobro niematerialne stosowane w obrocie gospodarczym do oznaczenia towarów i usług
w celu odróżnienia Rego samego rodzaju towarów i usług.

W zależności od podmiotu:

Znaki fabryczne (producenci)
Znaki usługowe (podmioty świadczące usługi)
Znaki handlowe (sprzedawcy)
Znaki firmowe zawierające nazwę podmiotu gospodarczego lub jej znaczącą część.

W zależności od zakresu ochrony znaków:

Znaki zwykłe

nie podlegają ochronie (poprzez rejestrację), nie są jej całkowicie pozbawione ale mają słabą pozycję
rejestracja jest najsilniejszym sposobem ochrony, ale jeżeli nie zarejestrujemy
a wejdziemy z towarem / usługą na rynek, to znak też jest chroniony jeżeli ktoś go będzie kopiował, ale nie ma pewności wygranej. Za to sprawy w sądzie o znaki chronione w trybie rejestracyjnym są wygrywane zawsze, jeżeli wykaże się, że ktoś ten znak naruszył.

Znaki powszechnie znane (w tym sławne)

Podlegają ochronie bez potrzeby ich zgłaszania i rejestracji
Kojarzą się z wysoka jakością, niezawodnością, wszechstronnością
Korzystają z przywileju wtórnej zdolności rejestracyjnej.
Np. Mercedes, Coca Cola, Nike, Adidas.
Znaki chronione w trybie rejestracyjnym (najmocniej chronione)

Wykład 3

Znaki chronione poprzez rejestrację: (AD 3. POWYŻEJ)

Każde oznaczenie graficzne lub dające się przedstawić graficznie.

Cechy:

Nadają się do odróżniania w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów innych przedsiębiorstw
Nie wprowadzają w błąd co do właściwości towaru

Przykładowe rodzaje oznaczeń, które mogą być znakami towarowymi:

Wyraz
Rysunek
Ornament
Kompozycja kolorystyczna
Przestrzenna forma towaru lub opakowania
Melodia
Sygnał dźwiękowy

ZNAK TOWAROWY MOŻE PODLEGAĆ OCHRONIE JAKO WZÓR PRZEMYSŁOWY, WZÓR UŻYTKOWY LUB WYNALAZEK, O ILE SPEŁNIA KRYTERIA (WCZEŚNIEJSZE UŻYWANIE MOŻE BYĆ PRZESZKODĄ) egzamin!!!

Nadawanie się znaku do odróżniania towarów

Znak towarowy jest znakiem odróżniającym wówczas, gdy stanowi związek towaru
i przedsiębiorstwa z oznaczeniem, które utkwiło w świadomości odbiorcy jako wskazanie, że towar pochodzi od tego samego producenta.

Nie posiadają znamion odróżniających (nie może być znakiem towarowym):

Pojedyncze kolory
Cyfry
Litery
Nazwy własne (rodzajowe) i oznaczenia opisujące towar.

Znaki podobne lub identyczne dla towarów tego samego rodzaju (oceniana jest całość znaku a nie fragmenty)

Znaki wprowadzające w błąd co do właściwości towaru

Znak nie może wprowadzać nabywców w błąd:

Co do charakteru towaru
Jego właściwości, jakości
Jego pochodzenia.

Wyłączenia z ochrony:

Ważne jest, że istnieje podział na wyłączenia bezwzględne i względne. Trzeba to zapamiętać!

Wyłączenia bezwzględne:

Znaki, które:

Zostały zgłoszone w złej wierze
Naruszają prawa osobiste lub majątkowe innych osób
Są sprzeczne z prawem, porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami
Stanowią formę towaru lub opakowania uwarunkowaną wyłącznie jego naturą
Zawierają symbole o charakterze religijnym

Wyłączenia względne:

Zawierają nazwę lub symbol Rzeczpospolitej Polskiej (godło, barwy, hymn), nazwy lub herby województw, miast, itd.
Zawierają skróty, nazwy, symbole obcych państw
Zawierają urzędowo uznane .. legalizacji

Jeżeli zostanie zgłoszony znak towarowy, który zawiera znamiona wyłączeń bezwzględnych, to zostanie odrzucony i kropka. Jeżeli zawiera rzeczy objęte wyłączeniami względnymi, podlegają decyzji, możemy uzasadniać. Do momentu zakończenia dyskusji i odmowy, takie znaki są chronione.

OZNACZENIA GEOGRAFICZNE

Oznaczeniami geograficznymi podlegającymi ochronie są tylko oznaczenia słowne, które bezpośrednio lub pośrednio odnoszą się do nazwy miejsca, miejscowości, kraju.

Warunek:

Towarowi przypisuje się pewną jakość, dobrą opinię lub inne cechy dzięki pochodzeniu geograficznemu.

Oznaczenia geograficzne mają identyfikować towary (nie usługi!).

Dwa rodzaje oznaczeń geograficznych:

Nazwy regionalne (wskazanie terenu, gdzie oddziaływają czynniki naturalne i ludzkie)
Oznaczenia pochodzenia.

TOPOGRAFIE UKŁADÓW SCALONYCH

Topografią układu scalonego jest rozwiązanie polegające na przestrzennym, wyrażonym w dowolny sposób rozplanowaniu elementów, z których przynajmniej jeden jest aktywny, oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego.

Ochronie podlegają topografie oryginalne, które:

Są wynikiem pracy intelektualnej twórcy,
Nie są powszechnie znane.

PROJEKTY RACJONALIZATORSKIE

Przedsiębiorca ma pełną swobodę organizowania racjonalizacji według swoich potrzeb.

Regulamin działalności racjonalizatorskiej (aby korzystać z ustawy):

Jakie rozwiązania
Przez kogo zgłaszane
Sposób postępowania.

Jeżeli opracujemy taki regulamin, możemy korzystać z pełnej ochrony. Jeżeli nie opracujemy, to wówczas, jest pełna swoboda w działalności wzajemnej, czyli racjonalizator może zadąć wysokich wynagrodzeń za swoje pomysły, jak i przedsiębiorca może ich nie uznać i spotykają się w sądzie.

Projekt racjonalizatorski:

Każde rozwiązanie nadające się do wykorzystania
Nie może to być wynalazek, wzór użytkowy, wzór przemysłowym lub topografia układu scalonego - ZAPAMIĘTAĆ!

Projekty racjonalizatorskie spełniają najczęściej następujące warunki:

Dokładnie prezentują istotę proponowanych zmian
Są nowe w skali przedsiębiorstwa
Nie wynikają z obowiązków nałożonych na pracownika.

Znaczenie racjonalizacji:

Środek do uzyskiwania dodatkowych efektów ekonomicznych
Element praktycznego zastosowania zasady współzarządzania przedsiębiorstwem.

Jeżeli coś będzie projektem racjonalizatorskim to traci elementy nowości i nie może być wynalazkiem, wzorem użytkowym, wzorem przemysłowym. Ale jeżeli coś nie zostanie zaakceptowane jako wynalazek, wzór użytkowy, wzór przemysłowy to można zgłosić to jako projekt racjonalizatorski.

PRAWO OCHRONNE A ZNAK TOWAROWY

Prawo ochronne - prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze państwa.

Używanie znaku towarowego przez uprawnionego:

Umieszczanie tego znaku na towarach objętych rejestracją i wprowadzanie tych towarów do obrotu
Umieszczanie na dokumentach związanych z obrotem
Posługiwanie się znakiem w celach reklamowych
Umieszczanie na towarach dla celów eksportu (ale nie oznacza to, że nasz znak towarowy jest chroniony w krajach, do których eksportujemy)
Używanie przez osobę trzecią za zgodą uprawnionego.

Ochrona znaku towarowego udzielana jest na rzecz przedsiębiorstwa na czas 10 lat.

Czas trwania prawa ochronnego może być przedłużony na kolejne okresy 10-letnie.

Wpis do rejestru = wydanie świadectwa ochronnego na znak towarowy.

W przypadku zgłoszenia do ochrony ważna jest data wpłynięcia do urzędu patentowego (od tego momentu liczy się ochrona). Natomiast w dalszej korespondencji obowiązują normalne terminy - decyduje data stempla pocztowego.

WSPÓLNE PRAWO OCHRONNE NA ZNAK TOWAROWY

Wspólne prawo dla kilku podmiotów:

Współpracujących ze sobą
W ramach przekształceń stały się odrębnymi organizacjami i prowadzą podobną działalność

Wymagania:

Nie może powodować kolizji z interesem publicznym
Nie może wprowadzać w błąd odbiorców towarów
Regulamin określa zasady używania (= musi być regulamin).

WSPÓLNY ZNAK TOWAROWY

Prawo ochronne na rzecz jednej organizacji:

Posiadającej osobowość prawną
Powołanej do reprezentowania interesów wielu przedsiębiorstw.

Musi być opracowany regulamin znaku.

Trzeba zapamiętać, że wydaje się wspólny znak towarowy dla jednej organizacji, która reprezentuje przedsiębiorstwa!

Znak towarowy gwarancyjny:

Dla przedsiębiorców stosujących się do zasad ustalonych w regulaminie.

OGRANICZENIA PRAWA OCHRONNEGO NA ZNAK TOWAROWY

Prawo wyłączności nie daje uprawnionemu:

Prawa zakazywania oferowania i obrotu towarami uprzednio wprowadzonymi do obrotu w RP.
Prawa zakazywania obrotu towarami z importu uprzednio wprowadzonymi do obrotu na terytorium RP i państw strefy wolnego handlu.

Roszczenie o naruszenie prawa ochronnego:

Jeśli towary nie pochodzą od uprawnionego bądź osoby, posiadającej zezwolenie na używanie znaku
Dotyczy każdej sytuacji bez ograniczeń terytorialnych.

Nie ma możliwości zakazu używania:

Przez inne osoby ich nazwisk
Oznaczeń wskazujących na cechy i charakterystykę towarów (rodzaj, ilość, przeznaczenie…)
Oznaczenia podobnego, jeśli jest to konieczne dla wskazania przeznaczenia towaru (części zamienne)
Zarejestrowanego oznaczenia geograficznego

Wykład 4

PRAWO Z REJESTRACJI NA OZNACZENIE GEOGRAFICZNE

Rejestracji podlegają:

Wyłącznie oznaczenia słowne odnoszące się do nazwy miejsca, miejscowości, regionu, kraju
Jeśli jakość, reputacja lub inne cechy towaru są przypisywane jego pochodzeniu geograficznemu
Zagraniczne oznaczenia geograficzne tylko gdy korzystają z ochrony w kraju jego pochodzenia

Zabronione jest:

Używanie fałszywego oznaczenia dotyczącego pochodzenia produktu
Używanie określeń zawierających dodatek: „rodzaj”, „typ”, „metoda”, itd.

OGRANICZENIA PRAWA Z REJESTRACJI NA OZNACZENIE GEOGRAFICZNE

Analogicznie jak w przypadku znaku towarowego.

Nie mogą wprowadzać w błąd, nie mogą zawierać informacji, które są np. identyczne
z oznaczeniem wyrobu, cech zewnętrznych, opakowań, itd.

PRAWO REJESTRACJI TOPOGRAFII UKŁADÓW SCALONYCH

Istota prawa z rejestracji topografii:

Prawo do wyłącznego korzystania z topografii w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze RP.

Można korzystać z tej ochrony, gdyż często szczególnie w firmach zajmujących się produkcją urządzeń, czy w firmach technologicznych, powstają takie projekty i warto zapewnić im ochronę.

Prawo z rejestracji narusza:

Kto reprodukuje (tzn. odtwarza w układzie scalonym na podstawie wzorca, dokumentacji) w całości lub części chroniona topografię
Kto importuje, sprzedaje, wprowadza do obrotu kopię chronionej topografii

Czas trwania prawa z rejestracji:

10 lat od zgłoszenia topografii w UP lub od wprowadzenia do obrotu

Nie narusza prawa z rejestracji:

Przez zastosowanie topografii w środkach komunikacji przebywających czasowo (lub
w tranzycie) na obszarze RP
Kopiowanie w celach osobistych, wyłącznie do oceny, analizy, badania lub nauczania
Opracowanie w oparciu o ocenę lub analizę chronionej - topografii oryginalnej
Korzystanie do celów państwowych w przypadku stanu zagrożenia.

EGZ. Ustawa dopuszcza, aby do wyższych celów społecznych, państwowych można było bez zgody właściciela, autora taki projekt wykorzystać, ale po wykorzystaniu autorom, czy właścicielom chronionej topografii należy się wynagrodzenie (wysokie).

PRAWO I PIERWSZEŃSTWO DO WYŁĄCZNOŚCI

Twórca - pracownik dokonał rozwiązania przy pomocy podmiotu gospodarczego:

Bez wcześniejszego zawarcia umowy

Właścicielem rozwiązania jest twórca
Pracodawca ma prawo korzystania we własnym zakresie za wynagrodzeniem twórcy
Pracodawca posiada licencję ograniczoną i niewyłączną (twórca może uzyskiwać dochody od innej firmy) z mocy prawa.

Z zawarciem umowy przed dokonaniem rozwiązania

Strony w umowie ustalają swoje prawa do rozwiązania
Prawo do rozwiązania przysługuje stronom w odpowiedniej części (Jeżeli
w umowie nie jest zapisane dokładne uregulowanie, wówczas w 50% dla twórcy
i 50% dla pracodawcy.)

Realizacja współpracy między podmiotami gospodarczymi:

Przed rozpoczęciem współpracy należy ustalić podział praw do rozwiązań

PIERWSZEŃSTWO DO WYŁĄCZNOŚCI

Odnosi się do:

Wynalazków
Wzorów użytkowych
Wzorów przemysłowych
Znaków towarowych

Nie dotyczy:

Topografii układów scalonych
Oznaczeń geograficznych.

Jeśli kilku twórców jednocześnie dokona takiego samego rozwiązania ochronę uzyska ten, któremu przysługuje pierwszeństwo.

Data pierwszeństwa:

Data dokonania zgłoszenia w UP (najczęściej)
Data zgłoszenia projektu w innym państwie = przywilej konwencyjny
Data wystawienia projektu = przywilej z wystawy

Gdy dwie osoby powołują się na tę samą datę pierwszeństwa:

Pierwszeństwo przysługuje obu zgłaszającym

Wynalazek
Wzór użytkowy
Wzór przemysłowy

W znakach towarowych muszą być wprowadzone zmiany odróżniające je. EGZ!!!!

Szczególny przypadek:

Znak towarowy - może być wynikiem opracowań chronionych jako utwory prawem autorskim.

W umowie zlecającej opracowanie:

Należy ściśle określić pola eksploatacji utworu używanego jako znak towarowy, np.:

Umieszczanie znaku na dokumentach
Eksponowanie znaku na wystawach w miejscach sprzedaży
Używanie znaku za pośrednictwem wszelkich sposobów przekazu informacji

Należy zawrzeć postanowienie o przeniesieniu majątkowych praw autorskich na zleceniodawcę.

DATA ZGŁOSZENIA

Data wpływu zgłoszenia do UP (nie nadania zgłoszenia pod adresem!)
Data otrzymania zgłoszenia faksem, wówczas oryginał musi być dostarczony do UP
w ciągu 30 dni

UP zapewnia przyjmowanie przesyłek bez względu na porę dnia.

PRZYWILEJ KONWENCYJNY

Pierwszeństwo przysługuje z datą pierwszego zgłoszenia w jakimkolwiek kraju członkowskim konwencji paryskiej
Wówczas w Polsce musi zostać zgłoszony:

Wynalazek, wzór użytkowy w ciągu 12 miesięcy
Wzór przemysłowy, znak towarowy w ciągu 6 miesięcy

PRZYWILEJ Z WYSTAWY

Odnosi się do:

Oficjalnie uznanych wystaw międzynarodowych
Publicznych wystaw krajowych wskazanych przez prezesa Urzędu Patentowego (UP)

pod warunkiem, że w ciągu 6 miesięcy od daty wystawienia zostanie dokonane zgłoszenie do UP.

Jeżeli wystawione zostanie na imprezie bez tego przywileju to tracona jest możliwość otrzymania ochrony lub patentu, bo to już nie będzie nowością.

To, że cos zostało wystawione, pokazane oznacza, że to prawo pierwszeństwa zostało przez autora utracone.

DYSPONOWANIE PRAWAMI

Korzystanie z praw wyłącznych przez przedsiębiorców pozwala na:

Osiąganie stabilnej pozycji na rynku
Ustalanie struktury asortymentowej wyrobów
Ustanawianie określonych segmentów rynku
Kształtowanie image wyrobów i usług
Tworzenie pewnych grup klientów, którzy identyfikują się z określonymi towarami
Reklamowanie, oferowanie własnego dorobku innym - transfer technologii
Możliwość kształtowania własnej polityki cenowej

Dysponowanie prawami do dóbr materialnych:

Służy utrzymaniu dominacji na rynku
Pozwala na skuteczną obronę przed konkurencją.

Wykład 07.12.2009

Dobra niematerialne zawsze wpływają na kondycję przedsiębiorstwa.

Konsument: uznane, znane wyroby są gwarancją jakości (moda, kompetencje firmy)
Producent: utrzymanie poziomu wyrobu wymaga doskonalenia:

Sposobu wytwarzania
Sposobu wprowadzania na rynek.

Każde uruchomienie nowej technologii lub wyrobu wymaga sprawdzenia „czystości patentowej” tzn. stwierdzenia, czy nie będzie kolizji z prawami wyłącznymi (innych podmiotów). To jest ważne chyba nie tyle na egzamin, co wiele firm bankrutuje, bo kopiowały coś i dostały karę.

Strategie firm w zakresie ochrony własności przemysłowej

Cele:

Zabezpieczenie interesów firmy
Atakowanie konkurencji
Motywowanie pracowników
Wzrost poziomu reputacji firmy.

Strategia sieci praw wyłącznych:

Dla wybranego przedmiotu ochrony
Dla wielu przedmiotów ochrony
Licencje wzajemne - tzw. krzyżowe = efekt bezpiecznej współpracy. (daje efekt synergii)

Strategia ataku

Śledzenie dorobku i tendencji rozwojowych innych podmiotów
Wyprzedzające uzyskiwanie praw wyłącznych

Wyłączność na dobra niematerialne = dwa rodzaje praw

Prawo osobiste

Nie ograniczone w czasie
Nie podlegające zbyciu
Stanowi więź autora (twórcy) z rozwiązaniem (utworem)
Oznacza prawo do:

Wymieniania autora (nazwisko, pseudonim)
Do nienaruszalności treści i formy utworu
Do nadzoru nad sposobem korzystania z rozwiązania

Prawo majątkowe

Może podlegać zbyciu, dziedziczeniu
Można nim rozporządzać

Umowy dotyczące obrotu dobrami niematerialnymi

Wszelkie umowy podlegają ochronie
Umowy mogą być kształtowane według uznania stron
Nie mogą być sprzeczne z przepisami ustawy i naruszać zasad współżycia społecznego
Warunki umowy zależą od wyników negocjacji stron

Umowa o poufnym ujawnieniu

Wyprzedza inne umowy dotyczące obrotu dobrami niematerialnymi
Określa:

Temat informacji
Datę ujawnienia
Czas trwania tajemnicy
Zakres stosowania ujawnionej informacji
Osoby upoważnione
Możliwość udostępnienia informacji innym osobom
Sankcje za niedotrzymanie warunków umowy.

LICENCJE

Dwie grupy licencji: EGZ!!!!

Licencje zwykłe
Licencje szczególnego rodzaju

Licencja otwarta
Licencja dorozumiana
Licencja przymusowa

Udzielanie licencji nie ma zastosowania do oznaczeń geograficznych.

LICENCJE ZWYKŁE

Przedmiotem może być korzystanie z rozwiązania:

Chronionego prawami wyłącznymi

Patent
Wzór użytkowy
Wzór przemysłowy
Topografia układu scalonego

Zgłoszonego do ochrony UP, na który jeszcze nie uzyskano ochrony
Nie zgłoszonego do ochrony, stanowiącego tajemnicę przedsiębiorcy
Używanie znaku towarowego

Ochranianego prawami wyłącznymi
Zgłoszonego do urzędu patentowego, na który jeszcze nieuzyskano ochrony

Umowa pomiędzy licencjodawcą a licencjobiorcą

Musi być w formie pisemnej
Należy podać zakres informacji i doświadczeń potrzebnych do stosowania projektu
Gdy nie podano zakresu, wówczas wszystkie niezbędne dane (muszą być podane)
Czas trwania licencji - nie dłuższy, niż czas trwania praw wyłącznych

SUBLICENCJA

Jest to jedna licencja udzielona innemu podmiotowi przez licencjobiorcę
Wymaga zgody licencjodawcy
Dla znaków towarowych nie jest dopuszczalna
W przypadku praw własności przemysłowej może być zawarta w umowie licencyjnej. (np. licencjobiorca ma podwykonawcę)

Podział licencji:

W zależności od:

Zakresu upoważnienia

Licencje ograniczone
Licencje pełne

Zakresu udzielonej wyłączności

Licencje wyłączne
Licencje niewyłączne

Licencja pełna

Oznacza prawo do stosowania w takim samym zakresie co licencjodawca.

Licencja wyłączna

Oznacza licencję na rzecz tylko jednego podmiotu.

LICENCJE UDZIELANE W OPARCIU O PRAWA WYŁĄCZNE

Na wniosek zainteresowanych mogą być wpisane do rejestru prowadzonego przez Urząd Patentowy (którakolwiek ze stron może złożyć wniosek)
Wówczas licencjobiorca może również dochodzić roszczeń z powodu naruszenia praw wyłącznych

W umowie licencyjnej nie można ograniczać licencjobiorcy w zakresie:

Prowadzenia działalności badawczej i rozwojowej
Możliwości kwestionowania ważności praw wyłącznych
Ograniczania kręgu kontrahentów.
Zobowiązania do przenoszenia na rzecz licencjodawcy praw do ulepszeń przedmiotu licencji
Zobowiązania do nabywania towarów lub usług zbędnych dla realizacji przedmiotu umowy
Nie podejmowania produkcji wyrobów konkurencyjnych.

Umowa licencyjna

Należy określić:

Zakres licencji (w jakich formach licencjobiorca będzie z licencji korzystania)
Odpowiedzialność za utrzymanie ochrony - kto licencjobiorca/licencjobiorca będzie odpowiadał za pilnowanie tego aby licencja była chroniona
Możliwość dochodzenia naruszeń
Zakres pomocy technicznej
Sposób kontroli użytkowania dóbr
Odpowiedzialność i gwarancje licencjodawcy - licencjodawca również musi zapewnić że w oparciu o tą licencję da się uruchomić proces którego dotyczy
Sposób ustalania i wnoszenia opłaty licencyjnej
Zasady wynagradzania autorów (twórców)
Czas trwania umowy i warunki jej wygaśnięcia - często tym warunkiem jest tylko czas, ale czasami też osiągnięcia pewnego zysku, dochodu.

Ograniczenie swobody w zakresie umowy licencyjnej

Rozporządzenie WUE 772/2000 znowelizowane w maju 2004 o wyłączeniu grupowym dla umów transferu technologii.

Określenie opłaty licencyjnej

Opłata ryczałtowa - jednorazowa
Opłata rozłożona w czasie:

Zależna od:

Ilości - najlepsza dla licencjodawcy
Obrotów
Zysku

Możliwa jest kombinacja powyższych.

LICENCJA OTWARTA EGZ!!!

Dotyczy:

Patentu na wynalazek
Prawa ochronnego na wzór użytkowy
Prawa z rejestracji wzoru przemysłowego

Jest pełna i niewyłączna
Udzielana jest na podstawie oświadczenia o gotowości udzielenia licencji złożonego
w Urzędzie Patentowym.
Jeżeli twórca uzyska ochronę i nie ma aktualnie nikogo, kto by chciał od niego kupić licencję, to on może złożyć oświadczenie o licencji otwartej do UP i może ktoś się znajdzie. Korzystne zarówno dla przedsiębiorców jak i dla twórców.

Licencja otwarta daje korzyści:

Dla licencjodawcy: połowa opłat za ochronę
Dla licencjobiorcy: gwarancja, że opłata licencyjna nie będzie wyższa, niż 10% jego korzyści netto wynikającej z tej licencji

LICENCJA DOROZUMIANA: EGZ!!!

Dotyczy:

Patentu na wynalazek
Prawa ochronnego na wzór użytkowy
Prawa z rejestracji wzoru przemysłowego
Topografii układu scalonego

Oznacza:

Domniemanie udzielnie licencji przez wykonawcę zleconych mu opracowań, prac badawczych i rozwojowych

Jest pełna i niewyłączna
Stanowi zabezpieczenie na wypadek braku postanowień w umowie w zakresie dysponowania wynikami prac B+R.

LICENCJA PRZYMUSOWA

Jest udzielana w szczególnych przypadkach
Jest udzielana wyłącznie przez Urząd Patentowy
Dotyczy:

Wynalazku
Wzoru użytkowego
Topografii układu scalonego
Nie dotyczy wzoru przemysłowego

Jest niewyłączna
Korzystający z niej musi uiszczać opłaty na rzecz uprawnionego
Udzielenie może mieć miejsce w przypadku:

Zapobiegania lub usuwania zagrożenia
Eliminowania nadużywania praw wyłącznych
Umożliwienia korzystania z prawa wyłącznego zależnego od wcześniejszego prawa wyłącznego

Na wniosek zainteresowanego może być wpisana do rejestru Urzędu Patentowego.

PRZENIESIENIE PRAW:

Warunek przeniesienia praw: forma pisemna. (pod rygorem nieważności)

Dwa różne sposoby:

Przeniesienie prawa drogą sprzedaży = rozliczenie w formie zapłaty
Przekazanie do korzystania = rozliczenie w formie wynagrodzenia

Warunkiem jest potwierdzenie przyjęcia do wykorzystania przez przedsiębiorcę (w terminie jednego miesiąca od zawarcia umowy).

Przeniesienie prawa do pierwszeństwa

Jest zbywalne
Podlega dziedziczeniu
Skutkuje z chwilą wpisu przeniesienia do rejestru prowadzonego przez UP

Przeniesienie prawa ochronnego na znak towarowy

Bez przeniesienia przedsiębiorstwa tylko wtedy, gdy nie zachodzi możliwość wprowadzenia w błąd co do:

Pochodzenia towarów
Ich jakości
Ich innych istotnych cech.

Najczęściej jest przenoszony wraz z przedsiębiorstwem.

UNIEWAŻNIENIE PRAW 2 drogi:

Sprzeciw:

W okresie 6 miesięcy od opublikowania informacji o udzieleniu praw wyłącznych

Może wnieść dowolna osoba
Uznanie (przez UP) skutkuje unieważnieniem udzielonych praw.

Unieważnienie:

Można o nie wystąpić w dowolnym momencie trwania praw wyłącznych
UP wyznacza termin na ustosunkowanie się właściciela patentu
Jeżeli w wyznaczonym terminie nie zajmie stanowiska, UP może unieważnić prawo. Jeżeli właściciel wniesie uwagi i stwierdzi bezzasadność wniosku, to postępowanie toczy się
w trybie spornym i najczęściej wygrywa właściciel patentu.

WYSOKOŚĆ WYNAGRODZENIA ZA WYNALAZEK

Dwa etapy postępowania:

Określenie potencjalnej wartości wynalazku (zapłaty za wynalazek)

Metoda analogii do licencji (założenie: wynalazek byłby przedmiotem licencji)
Wyznaczenie wymiernych efektów korzystania z wynalazku
Szacunek - gdy efekty są trudnowymierne lub niewymierne

Wyznaczenie wskaźnika udziału twórcy w korzyściach z wynalazku (w wartości wynalazku)

Wynalazek „służbowy”
Wynalazek „wolny” - nie wykonany w ramach stosunku pracy.

MOŻLIWOŚCI OCHRONY PRZEZ POLSKIE PODMIOTY WYNALAZKÓW I ZNAKÓW TOWAROWYCH W ŚWIECIE

Wynalazki i wzory użytkowe:

Procedury:

Krajowe (regionalne)

Postępowanie przed Urzędami Patentowymi poszczególnych krajów lub Urzędami Patentowymi powołanymi przez wiele krajów danego regionu świata

Międzynarodowe

Oparte na zasadach ustanowionych przez międzynarodowy układ o współpracy patentowej (PCT)

Rodzaje patentów w zależności od procedury

Patenty krajowe: postępowanie przed UP kraju, w którym chce się uzyskać ochronę (różne procedury w różnych krajach)
Patent europejski

Siedziba europejskiej organizacji patentowej jest Monachium
Wskazanie krajów, w których chce się uzyskać ochronę - w dokumentacji zgłoszeniowej
Publikacja zgłoszenia europejskiego:

Po 18 miesiącach od daty pierwszeństwa
Obejmuje:

Opis
Zastrzeżenia
Rysunki
Skrót opisu wynalazku
Wyniki poszukiwań

Procedura przewiduje postępowanie sprzeciwowe

Sprzeciw w ciągu 9 miesięcy od publikacji
Unieważnienie w terminie dowolnym

Wykład 6 21.12.2009

PRAWO AUTORSKIE

I prawa pokrewne

USTAWA O PRAWIE AUTORSKIM I PRAWACH POKREWNYCH

Z 04.02.1994 r.

Tekst jednolity - Dz.U. z 2000 r., Nr 80, poz.904 ze zmianami:

Z 2001 r. Nr 128, poz.1402
(…)

Ochrona utworów

Utwór: każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze ustalony
w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Prawo autorskie - zawiera w sobie uprawnienia przysługujące autorowi utworu (jak wynika z powyższej definicji musi być indywidualny i ustalony).

Prawa pokrewne - prawa artystów wykonawców (aktorów, wokalistów, tancerzy - tych którzy np. dany utwór śpiewają):

Prawa producentów fonogramów i wideogramów
Prawa wydawców
Prawa organizacji radiowych i telewizyjnych.

Prawa pokrewne dotyczą:

Artystycznego wykonania
Pierwszego wydania - o tym będzie dalej
Wydania krytycznego lub naukowego

Działalność twórcza = praca o charakterze kreacyjnym w czasie której = wynikiem której są utwory

Kwalifikacja utworu - dwa kryteria:

Kryterium oryginalności - nowy wytwór intelektu człowieka (nawet ocena subiektywna)
Kryterium indywidualności - osobisty (jednorazowy, niepowtarzalny charakter, tzw. Piętno autora)

Ustalenie - uzewnętrznienie utworu pod jakąkolwiek postacią, która umożliwia jego percepcję przez inne osoby, niż twórca. Nie musi posiadać postaci trwałej, np. wykonanie improwizacji muzycznej, wygłoszenie referatu, wykonanie sztuki teatralnej itp.

Ochrona - nie zależy od spełnienia jakichkolwiek formalności. Może dotyczyć fragmentu dzieła (wymóg - charakter twórczy).

Katalog rezultatów twórczej działalności człowieka:

Wyrażenie słowem, symbolami matematycznymi, znakami geograficznymi (utwory literackie, naukowe, programy komputerowe)
Plastyczne, fotograficzne
Lutnicze
Wzornictwa przemysłowego
Architektoniczne, urbanistyczne
Muzyczne, słowno-muzyczne
Utwory sceniczne, audiowizualne, filmowe.

Nie są objęte ochroną:

Proces pracy twórczej
Metoda pozyskania utworu
Nowo powstała technika twórcza
Styl Egz !!!
Pomysł Egz !!!

Opracowanie: utwór, który czerpie z innego utworu treść i formę (przynajmniej częściowo)
i jest zorientowany na poszerzenie zakresu komunikowania dzieła pierwotnego.

Opracowaniem jest:

Tłumaczenie
Adaptacja, przeróbka
Streszczenie
Inscenizacja, aranżacja muzyczna

Opracowanie związane jest z tzw. prawem zależnym. (Egz !!! Prawo zależne związane jest z opracowaniem)

Prawo zależne:

Przysługuje autorowi opracowania
Wymaga zezwolenia twórcy utworu pierwotnego 9o ile nie wygasło prawo autorskie do utworu pierwotnego)
Utwór pierwotny i jego autor musi być wymieniony w opracowaniu (często o tym zapominamy :-)).

Dzieło inspirowane:

Powstaje na skutek pobudki płynącej z cudzego utworu
Jest utworem samodzielnym

Plagiat:

Wykorzystanie cudzego utworu w zakresie przekraczającym dozwolone rozmiary - np. cytowanie
Skorzystanie z cudzego utworu bez zezwolenia twórcy.

Gdy podajemy źródło i autora to wszystko jest ok.

Nie są chronione prawem autorskim:

Akty normatywne
Urzędowe projekty i dokumenty, materiały, znaki, symbole
Publikowane opisy patentowe lub ochronne
Proste informacje prasowe
Utwory o niskim poziomie twórczości, np. książki telefoniczne, cenniki, katalogi, prospekty reklamowe

Nie oznacza to, że wszystkie prospekty reklamowe nie są chronione, bo czasem mogą mieć charakter unikalności i indywidualności.

Szczególne regulacje w zakresie ochrony dotyczą:

Programów komputerowych
Utworów audiowizualnych
Utworów architektonicznych
Baz danych mających cechy utworów

Prawa pokrewne

Chronią:

Artystyczne wykonanie - interpretacja utworu (niezależnie od jego wartości, przeznaczenia, sposobu wyrażenia)
Fonogram - pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej
Wideogram - pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów
Nadanie - dotyczy programów radiowych lub telewizyjnych.

Pierwsze wydanie - gdy czas ochrony upłynął a za życia twórcy nie był utwór publikowany

Znaleziono w bibliotece UJ utwory które nie były nigdy publikowane, wtedy prawa autorskie pokrewne ma pierwszy wydawca.

Wydanie krytyczne oraz wydanie naukowe - gdy czas ochrony upłynął a opracowanie ma charakter naukowy lub krytyczny.

Utwór pracowniczy

Pracodawca: nabywa prawa majątkowe z chwilą przyjęcia utworu autorskiego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy
Przepis ten ma charakter względnie obowiązujący, gdyż:

Nabycie praw autorskich można uregulować umową - w umowie można uznać że prawa należą do pracownika
Jeśli z umowy o pracę nie wynika świadczenie pracy twórczej, dzieło nie jest utworem pracowniczym.

Nie wystarczy posługiwanie się urządzeniami lub materiałami należącymi do zakładu pracy, przygotowanie utworu w czasie pracy, przygotowanie utworu w czasie pracy, sfinansowanie pracy twórczej przez pracodawcę

Stworzenie dzieła musiało należeć do zakresu zadań pracownika.

Uwaga: wyjątek - program komputerowy (autorskie prawa majątkowe przysługują pracodawcy)

Nabycie praw autorskich przez pracodawcę:

Pracodawca nabywa prawo do utworu w granicach wynikających z celu umowy
o pracę i zgodnego zamiaru stron
Nie dotyczy autorskich praw osobistych (nie mogą być przedmiotem nabycia)
Dotyczy praw majątkowych
Zaakceptowane bez zastrzeżeń (do sześciu miesięcy) = oświadczenie o przyjęciu
Rozpowszechnienie utworu przez pracodawcę winno nastąpić w okresie do 2 lat.
Po bezskutecznym upływie terminu prawa majątkowe przechodzą na autora.

Dzieło współautorskie jest to:

Wkład każdego współautora musi mieć charakter twórczy
Musi istnieć porozumienie pomiędzy współautorami co do stworzenia wspólnego dzieła

Wynikające z umowy
Wynikające z współpracy (wystarczy ustnie)

Współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólne

Czym jest prawo autorskie wspólne? Egz!!!

Nie musi być na piśmie. Egz!!!

Utwory zbiorowe

Utwór składający się z różnych materiałów bądź utworów
zebranych w jedną całość
w odpowiednim układzie lub doborze
prawa majątkowe przysługują producentowi lub wydawcy
prawa majątkowe do poszczególnych części przysługują ich twórcom.

Wykład 7 11.01.2009

Rodzaje praw autorskich i praw pokrewnych:

autorskie prawo osobiste - oznaczają że dana osoba (nie instytucja - wydział, przedsiębiorca itp) posiada prawo do danego dzieła

więź twórcy z utworem
nie jest ograniczone w czasie
nie podlega zrzeczeniu ani wyzbyciu się przez autora
służy do ochrony innych niż ekonomiczne uprawnień autora

autorskie prawa majątkowe oznacza

wyłączne uprawnienie twórcy do korzystania z dzieła lub rozporządzania nim
tzw. monopol autorski = uprawniony może żądać od wszystkich osób przestrzegania jego praw.
Treść autorskiego prawa majątkowego

Prawo do korzystania z utworu
Prawo do rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji
Prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

AUTORSKIE PRAWO MAJĄTKOWE

Autorskie prawo majątkowe:

Prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu
Czas ochronny = 70 lat od daty pierwszego rozpowszechnienia (do 2000 roku 50 lat)
Rozpowszechnienie

Udostępnienie utworu publiczności za zezwoleniem twórcy
Nie jest związane z nośnikami materialnymi

Opublikowanie:

Zwielokrotnienie utworu za zezwoleniem twórcy i udostępnienie zwielokrotnionych egzemplarzy publicznie
Jest związane z utrwaleniem na nośnikach materialnych. egz
Pola eksploatacji: = Sposoby korzystania z utworu:

Utrwalenie i zwielokrotnienie utworu
Obrót oryginałem lub egzemplarzami, na których utrwalono utwór
Rozpowszechnienie utworu w inny sposób, niż wprowadzanie do obrotu
W umowie zawsze określamy pola eksploatacji.
Utrwalenie - sporządzenie pierwszego nośnika materialnego zawierającego utwór
Zwielokrotnienie - wykonanie kolejnych egzemplarzy na podstawie istniejącego nośnika:

Na taśmie filmowej, kasetach wideo
Na płytach DVD, CD
Na płytach analogowych, taśmach magnetofonowych
Poprzez wprowadzenie do pamięci komputera
Wprowadzenie do obrotu: udostępnienie oryginału lub egzemplarzy utworów droga przeniesienia ich własności przez uprawnionego lub za jego zgodą

Użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy rozpowszechnianie innym osobom sposobem:

Publiczne wykonanie, wystawienie
Wystawienie, odtworzenia
Publiczne udostępnienie w ten sposób aby każdy miał do niego dostęp
Obrót autorskimi prawami majątkowymi

Są to prawa zbywalne: przeniesienie:

Na podstawie umowy
W drodze dziedziczenia

Nabywca może je przenieść na inne osoby (o ile w umowie nie postawiono inaczej)
Rodzaje umów:

Umowa rozporządzająca :

Przeniesienie prawa autorskiego z osoby twórcy (lub właściciela praw) na osobę trzecią
Licencja - zezwolenie na korzystanie z utworu bez wyzbycia się praw przez autora