10010

Koszty logistyki przedsiębiorstw

1) wykrycie struktury badanej całości, związków i zależności występujących między elementami strukturalnymi i między każdym elementem a całością (analiza strukturalna),

2) poznanie mechanizmu funkcjonowania badanej całości, zmian jakie w niej zachodzą, identyfikację czynników oddziałujących na tę całość oraz siły, kierunku i natężenia wpływu poszczególnych czynników na stwierdzone zmiany (analiza przyczynowa).

Zagadnienia ekonomiki, finansów i rachunkowości przedsiębiorstwa są niezwykle złożone w warunkach gospodarki rynkowej. Przy opracowaniu analizy ekonomicznej, poza profesjonalnym przygotowaniem i znajomością warsztatu narzędziowo-metodycznego analityka, istotne są metody i techniki prac analitycznych. Metody szczegółowe pomagają w analizowaniu konkretnych zjawisk, odcinków działalności, związków przyczynowo-skutkowych, problemów i czynników. Istnieje duży wybór metod szczegółowych, ale należy pamiętać o odpowiednim dostosowaniu danej metody lub zespołu metod do konkretnego zagadnienia. Każda z metod analizy ekonomicznej potrzebuje odpowiedniej techniki opracowania. Do tego niezbędna jest również literatura fachowa.

Efektywność procesów logistycznych nabiera coraz większego znaczenia w aspekcie wymogów i konieczności szukania nowych możliwości wzrostu zdolności konkurencyjnych i kooperacyjnych w kontekście wzrostu efektywności rynkowo-ekonomicznej przedsiębiorstw. Stąd coraz ważniejsze miejsce zajmuje identyfikacja możliwości kompleksowego i długofalowego kształtowania nowych potencjałów, zdolności kreowania wartości i korzyści, zapewniających permanentny wzrost efektywności i sukcesów przedsiębiorstw na rynku. Zdaniem P. Blaika [6] koncepcja ta sprowadza się, najogólniej rzecz biorąc, do racjonalizacji działań przedsiębiorstwa i jego partnerów rynkowych w racjonalnym kształtowaniu struktury czynności, kosztów logistyki, poziomu i jakości świadczonych usług oraz systemu tworzenia wartości dla klientów i przedsiębiorstw. Logistyka stanowi zarówno źródło, jak i zintegrowany instrument odkrywania, kształtowania i stymulowania pożądanych przeobrażeń w strukturze wartości dodanej oraz nakładach związanych z jej tworzeniem i transformacją.

Kluczowe znaczenie dla procesów decyzyjnych w całym systemie logistyki ma systemowe ujęcie i rozpoznanie struktury kosztów logistyki. Szczegółowe określenie poziomu i struktury kosztów oraz nakładów ponoszonych na realizację funkcji i procesów logistycznych prowadzi do prawidłowego rachunku efektywności logistyki oraz sposobów jej podnoszenia. Analiza systemowa nakładów i kosztów ponoszonych na wykonywanie licznych zadań (funkcji) logistyki stwarza możliwość osiągania nie tylko wyższych zysków, ale także tzw. efektów synergetycz-

nych lub efektów sprzężonych, jako rezultatu współdziałania poszczególnych firm, faz działalności i procesów w sferze logistyki [6j.

Powszechnie wiadomo, że procesy logistyczne (rzeczowe, informacyjne) i pewne elementy procesów finansowych powodują powstawanie określonych kosztów, nie zawsze w praktyce gospodarczej identyfikowanych z kosztami logistyki. Koszty te mają wpływ na ogólny rezultat działalności przedsiębiorstwa i kształtowanie jego wyniku finansowego. W polskich przedsiębiorstwach w małym zakresie ewidencjonowano koszty logistyki, ponieważ nie były one dostosowane do obowiązujących zasad ewidencji, kalkulacji kosztów i wyników. Sytuacja ta ulega systematycznej poprawie. Rachunek kosztów logistyki w krajach wysoko rozwiniętych stosowany jest już od wielu lat, a wyniki obniżania ich w tzw. obszarach peryferyjnych przedsiębiorstwa wykazują kolosalne korzyści ekonomiczne.

W polskiej literaturze ekonomicznej problemy kosztów logistyki nie znalazły dotąd pełnego ujęcia i kompleksowego opracowania. Istnieje wiele opracowań cząstkowych, w których są omawiane różne elementy tych kosztów. Zebranie informacji o kosztach logistyki ułatwiłoby ich bliższe zrozumienie, klasyfikację, izolację i interpretację. Wychodząc naprzeciw tym potrzebom, autor dokonał kompleksowego przedstawienia omawianej tematyki w jednym zwartym dziele.

Treść książki oraz koncepcja ujęcia tematu wskazują, że nie jest to klasyczna monografia lub podręcznik akademicki. Książka przedstawia koszty logistyki w ujęciu teoretycznym, dostosowując zebrane struktury kosztów do praktycznych potrzeb. Rozpoczyna się od określenia pojęcia, celu i definicji kosztów logistyki. Następnie podane są przekrojowe struktury, metody izolacji i ewidencji tych kosztów w przedsiębiorstwie przemysłowym oraz rachunek kosztów logistyki w przedsiębiorstwie przemysłowym, handlowym i łańcuchu dostaw. W końcowych rozdziałach zamieszczono propozycje zastosowania instrumentów do redukcji kosztów logistyki, wpływ logistyki na wynik finansowy, rentowność i wartość przedsiębiorstwa oraz podstawowe wskaźniki kosztowe oceny działań logistycznych.

Uzupełnieniem całości pracy, w której przedstawiono różne modele kosztów logistyki, jest studium prostych przypadków identyfikacji kosztów logistyki w przedsiębiorstwie. Prezentowane przypadki pochodzą z logistycznych analiz przedsiębiorstw przemysłowych wykonanych w ILiM-ie przy udziale autora. Przypadki obejmują diagnozy w zakresie kosztów logistyki wybranych trzech przedsiębiorstw branży chemicznej w latach 1994-1998. Studium przypadków ma na celu przybliżenie czytelnikowi metody praktycznego wyodrębniania kosztów logistyki w przedsiębiorstwie, a następnie postępowania przy ich obróbce (obejmującej opis, zestawienia, przeliczenia i analizę wielkości tych kosztów) oraz