100 48

! kotlin na obszarze polskich Karpat ze-bie Dunajec spotyka się ze swym najwię-liny leży największe miasto regionu są-

i Beskidów obniżaj? się wyraźnie, a ich to już obszar Beskidu Niskiego. Po-ność erozyjna rzek doprowadziła tu do $d których można wyróżnić kilka odrę-iwskie leżące na wschód od Kotliny 1 m) przypominają Beskid Wyspowy, zy górnymi, biegnącymi południkowo chód od Przełęczy Tylickiej pasma Gór Zaznaczony już w paśmie Jaworzyny Górach Hańczowskich staje się bardzo lydnych Góry Hańczowskie stanowią Jsm beskidzkich pewnymi cechami lnic .1 stoki bardzo slrome. Pasmo Ma-M m) uągnie się od doliny Ropy na tebieg Pasma Magurskiego nawiązuje [anego powszechnie w Beskidzie Za-

Odrębność Bieszczadów polega nie tylko na tym, że zachowała się tutaj P^^ers]* tna dzikość przyrody karpackiej, lecz przede wszystkim na tym, żc P¹^ ^a. \, tutaj inna. Przyjęcie Przełęczy Łupkowskiej jako granicy pomiędzy es icami

kawaty - awoPY I rocoazz kawackib__

chodnim. IW M.(Hir.kic .kl»da się * s₂crc₈u pUskid,. szerokich Bnrbiet4„ ₀ ^ _Bodnvch stokach. Wszystkie trzy wymienione dotychczas grupy górskie Beskidu Niskiego leżą w obrębie płaszczowiny magurskiej; ostatnia natomiast - Góry Dukielskie leży już w obrębie głębszej jednostki tektonicznej w postaci fałdów dukielskich obejmujących piaskowce i łupki nie tylko dołnotrzeciorzędowc. lecz również i kredowe. Góry Dukielskie składają się z szeregu pasm ciągnących się od doliny górnej Wisłoki po dolinę Oslawy i wyznaczających już zdecydowanie kierunek północno-zachodni południowo-wschodni reprezentowany następnie na wschód od Przełęczy Łupkowskiej przez Beskidy Wschodnie. Góry Dukielskie wyróżniają się nieco większymi wysokościami względnymi oraz znaczną stromością zboczy; równocześnie ich wysokości bezwzględne stopniowo ku wschodowi stają się coraz wyższe (Cergowa — 716 m, Tokarnia — 777 m, Kamień 863 m), co również stanowi cechę nawiązującą już do Beskidów Wschodnich. Na zboczach Gór Dukielskich obserwować można osuwiska mas skalnych;' zjawisko to, występujące zresztą powszechnie na całym obszarze Karpat fliszowych, tu zaznacza się ze szczególnym nasileniem. Powstawaniu osuwisk sprzyja stromość stoków oraz duże kąty nachylenia sfałdowanych warstw skalnych. W obrębie Gór Dukielskich leży najniższa z przełęczy karpackich — Przełęcz Dukielska (503 m).

Bieszczady (Beskidy Wschodnie). Na wschód od Przełęczy Łupkowskiej zaczynają się Beskidy Wschodnie, do których w granicach Polski zalicza się jedynie Bieszczady. Południowe pasma Bieszczadów rozwinęły się w obrębie fałdów dukielskich; środkowe i północne natomiast w obrębie centralnej depresji karpackiej (płaszczowina śląska). W krajobrazie bieszczadzkim uderza regularność rozmieszczenia pasm i dolin rzecznych. Pasma górskie są do siebie równoległe, a w obniżeniach pomiędzy nimi rozwinęły się stosunkowo szerokie doliny, tzw. podłużne¹; w związku jednak z ogólnym pochyleniem obszaru ku północy, które wyznacza również ostateczny kierunek odpływu wód, powstał tu także szereg dolin poprzecznych, przełomowych, utworzonych przez rzeki torujące sobie drogę ku północy; większe rzeki, jak np. Osława, Solinka czy San, posiadają doliny złożone na przemian z odcinków podłużnych i poprzecznych. Cechą dzisiejszej rzeźby Bieszczadów jest więc charakterystyczny, tzw. rusztowy układ pasm związany z erozyjną działalnością rzek na obszarze gór fałdowych, Na stokach, niekiedy bardzo stromych, powstają zsuwy; wierzchołki najwyższych pasm są pokryte gołoborzami. Wysokości bezwzględne poszczególnych pasm rosną ku południowemu wschodowi; wysokość wielu szczytów przekracza 1000 m. Do najwyższych w Bieszczadach należą; Tarnica (1348 m), dalej Halicz (1335 m), Krzemień (1335 m), Rozsypaniec (1273 m) « in.    ³

1

W stosunku do grzbietów górskich.