3tom339

10. TECHNIKA ŚWIETLNA 680

Tablica 10.53. Klasyfikacja rozsyłu opraw oświetlenia drogowego

Rodzaj rozsyłu oprawy (wzdłuż drogi)	Kierunek” maksymalnej światłości	Największe dopuszczalne wartości światłości^2’ pod kątami określonymi w stosunku do pionu
		90"	80°
Ograniczony	0-i-65“	10 cd/1000 Im, ale co najwyżej do 1000 cd	30 cd/1000 lm
Częściowo ograniczony	0h- 75°	50 cd/1000 lm, ale co najwyżej do 1000 cd	100 cd/1000 Im
Nieograniczony		co najwyżej do 1000 cd

¹¹ Zależy od umieszczenia oprawy.

²¹ Są podawane w odniesieniu do strumienia świetlnego źródeł światła.

Przytoczone wymagania dotyczą suchej jezdni. Jeśli przy suchej jezdni oświetlenie jest dobre, nie oznacza to, że będzie dobre i przy mokrej jezdni. W praktyce skuteczne ograniczenie pogorszenia warunków widzenia przy mokrej nawierzchni może być osiągane przez zastosowanie nawierzchni chropowatej jasnej, o właściwościach odbiciowych niewiele zmieniających się wskutek deszczu.

Aktualnie podawane wymagania oświetleniowe są formułowane w .języku luminan-cji”. Jest to teoretycznie zasadne, ale w praktyce dość skomplikowane i trudne w stosowaniu. Obliczenia L są pracochłonne i uzależnione od dostępności danych na temat właściwości odbiciowych nawierzchni [10.10]. Właściwości odbiciowe są zmienne w czasie i dość trudno je rzetelnie określić. Wynika stąd tendencja stosowania — choćby przybliżonych — przejść od określeń w .języku luminancji” do określeń w "języku natężenia oświetlenia”. Przejścia takie można związać ze stosowaniem znanej klasyfikacji rozsyłu wzdłuż drogi opraw oświetlenia drogowego (tabl. 10.53). Jest to klasyfikacja wprowadzona głównie z myślą o praktycznym sposobie ograniczenia olśnienia.

Na podstawie danych (tabl. 10.54) dotyczących średnich wartości stosunku natężenia oświetlenia E do luminancji L jezdni, w zależności od współczynnika odbicia jezdni i rodzaju rozsyłu oprawy można stosować dwustronne przeliczenia, przechodząc od L do E i na odwrót. Przeliczenia takie są jednak przybliżone.

W komentarzu do wymagań oświetleniowych można podać, że dolna granica luminancji jezdni, poniżej której to granicy następuje raptowne pogarszanie się zdolności

Tablica 10.54. Wskaźniki luminancyjne nawierzchni

(wartości średnie przybliżone)

Rozsył oprawy^1’	EjL [lx/nt]
	Nawierzchnia
	ciemna ((?< 15%)	jasna (i2 > 15%)
Ograniczony	24	12
Częściowo ograniczony	18	9
Nieograniczony	15	7

¹¹ Rodzaje rozsyłu oprawy wg tabl. 10.53.

Tablica 10.55. Kryterialne wartości wskaźnika rozmieszczenia opraw oświetleniowych o różnym rozsyle

Rodzaj rozsyłu oprawy^1’	Maksymalna wartość stosunku odstępu między słupami oświetleniowymi do wysokości zawieszenia opraw
Ograniczony	3
Częściowo ograniczony	3,5
Nieograniczony	4
Rodzaje rozsyłu oprawy wg tabl. 10.53.

widzenia, wynosi ok. 0,08 cd/m². Przykładowo można wykazać, że dla ciemnych nawierzchni (tylko takie stosowano dotychczas w Polsce) poziom natężenia 2 lx odpowiada poziomowi luminancji w przedziale 0,08-h 1,3 cd/m².

Wystąpienie równomierności luminancji jezdni, ocenionej jako „wystarczająco dobrej”, można wiązać z rozmieszczeniem opraw stosownie do wartości kryteriainych podstawowego wskaźnika rozmieszczenia opraw (tabl. 10.55).

Ograniczenie olśnienia można wiązać z właściwym stosowaniem opraw o odpowiednim rozsyle (tabl. 10.56).

Tablica 10.56. Preferowane ze względu na ograniczenie olśnienia zakresy stosowania opraw oświetleniowych o określonym rozsyle

Rodzaj rozsyłu oprawy^łł(wzdłuż drogi)	Stosowanie opraw o określonym rozsyle
Ograniczony	zalecane przy wymaganiu dużego ograniczenia olśnienia w warunkach dużego ruchu pojazdów na drogach w terenie otwartym (tj. przy ciemnym otoczeniu drogi)
Częściowo ograniczony	dopuszcza się przy wymaganiu dużego ograniczenia olśnienia, gdy w polu widzenia występuje jasne otoczenie drogi (np. rozświetlone fasady budynków) (na połyskliwych drogach, przy tym samym strumieniu uzyskuje się większą luminancję drogi niż w przypadku opraw o rozsyle ograniczonym)
Nieograniczony	dopuszcza się, gdy pewien stopień olśnienia może być tolerowany i gdy oprawy są wielkopowierzchniowc o obniżonej luminancji (przy takich oprawach lepsze jest rozświetlenie fasad budynków)
^l) Rodzaje rozsyłu oprawy wg tabl. 10.53.

10.6.3. Przesłanki projektowania oświetlenia

O luminancji nawierzchni decydują plamy świetlne występujące na jezdni (rys. 10.18), a pochodzące od opraw oświetleniowych. Pożądane jest, aby plamy takie nakładały się, co daje względnie wyrównany rozkład luminancji. Wystąpienie zbyt ciemnych pasów między plamami może sprawić, że ciemny obiekt (a na ogół pojawiające się na drodze obiekty są ciemne) będzie niedostrzeżony z powodu zbyt małego kontrastu. Ponadto ciągła obserwacja pasów jezdni na przemian jasnych i ciemnych jest bardzo męcząca. Plamy na

Rys. 10.18. Nakładanie się plam świetlnych na suchej jezdni, przy oprawach o częściowo ograniczonym rozsyle wzdłuż drogi