CCF20090514028

CCF20090514028



160


ll. Struktura nauki

pretację empiryczną, muszą istnieć jakieś zdania obserwacyjne tej teorii wyprowadzalne ze zdania z i reguł korespondencji. Wówczas, na mocy definicji teorii jako dedukcyjnie domkniętego zbioru zdań, reguły korespondencji musiałyby należeć do teorii.

Trudność tę można ująć następująco. Z jednej strony, nie da się ustalić częściowej interpretacji empirycznej teorii za pomocą środków tej teorii, bo wtedy każde dookreślenie interpretacji zmienia teorię. Z możliwości dookreślania częściowej interpretacji nie można jednak zrezygnować. Z drugiej strony, nie da się ustalić częściowej interpretacji empirycznej teorii za pomocą środków spoza teorii. Wtedy bowiem te środki, ze względu na domknięcie dedukcyjne teorii, nie mogą dostarczyć niezbędnych związków dedukcyjnych między jej częścią teoretyczną a obserwacyjną.

Sama kompromitacja rozróżnienia obserwacyjne-teoretyczne nie stanowi problemu. Można je zastąpić względnym rozróżnieniem nieteoretyczne-teoretyczne. Z tego punktu widzenia definicje częściowe mogłyby znaleźć zastosowanie do interpretacji teorii, interpretacji uteoretyzowanej za pomocą innych teorii (teorii wiedzy zastanej). Warunkiem po temu jest jednak rozwiązanie problemu statusu teoretycznego zdań wyznaczających tę interpretację. Nie będąc definicjami równościowymi, mogą one funkcjonować podobnie jak definicje operacyjne: zamiast określać znaczenie terminów teoretycznych, będą wyrażać tymczasowy stan wiedzy na temat ich zakresu. Tą kwestią zajmiemy się, po odpowiednim przygotowaniu, dopiero w rozdziale II, p. 10. Najpierw dokończę wątek definicji, omówię pojęcie prawa jako ważnego składnika teorii naukowej i potem będzie można wrócić do problemu interpretacji.

5. Terminy klasyfikacyjne i typologiczne

Terminy klasyfikacyjne odgrywają szczególną rolę w teoriach. Klasyfikacją nazywa się wyczerpujący i rozłączny podział zbioru przedmiotów pewnej dziedziny, to znaczy podział zbioru Z na podzbiory (klasy) Kv ..., Kn taki, że Z = K, u ... u Kn oraz Kj. n K. = 0, i, j = 1, ..., n, i * j. W wyniku takiego podziału każdy element zbioru Z należy do dokładnie jednej klasy spośród Kv ..., K .

5. Terminy klasyfikacyjne i typologiczne

Gdy na zbiorze Z są określone jakieś zmienne, klasyfikację można zdefiniować, zaliczając do każdej klasy te i tylko te elementy zbioru Z, dla których określone zmienne przybierają określone wartości. Przykładem może być klasyfikacja pierwiastków chemicznych na metale, niemetale i półmetale, w zależności od ich własności chemicznych: połyskliwości, przewodności cieplnej i elektrycznej, tendencji do oddawania lub przyłączania elektronów i tak dalej. Na tym samym zbiorze można określić więcej niż jedną klasyfikację. Pierwiastki chemiczne można klasyfikować również na przykład na grupy. Są też klasyfikacje hierarchiczne, polegające na podziale klas na podklasy: Ki = Kn u ... u oraz. Ktj n Ktk =0,i= 1, ..., n, /, k = 1, ... p(i), j * k. Podklasy mogą się dzielić na kolejne podpodklasy i tak dalej. Przykładem może być systematyka zwierząt, w której typy dzielą się na podtypy, te - na gromady, które następnie dzielą się na podgromady, a dalej na rzędy, rodziny, rodzaje, gatunki i tak dalej.

wartoii

poinuwf/a

klasyfikacji


Klasyfikacje są użyteczne poznawczo, jeżeli są podporządkowane jakimś zasadom teoretycznym. Na przykład gdy zachowanie elementów tej samej klasy wykazuje podobne prawidłowości, czyli gdy odpowiednie terminy klasyfikacyjne są istotne nomologicz-nie, to jest nadają się do formułowania praw. Arystotelesowska, dziś zupełnie bezużyteczna, klasyfikacja ciał na podksiężycowe i nadksiężycowe opierała się na przebrzmiałej teorii, wedle której pierwsze poruszają się ruchem naturalnym w dół, drugie zaś idealnym ruchem okrężnym. Zakwalifikowanie ciepła jako formy energii było podyktowane potrzebą utrzymania zasady zachowania energii. Oparta na morfologicznych podobieństwach organizmów systematyka Linneusza (1707-1778) zdezaktualizowała się, gdy podstawą klasyfikacji w biologii stała się teoria ewolucji i hipotetyczne scenariusze ewolucyjne. Klasyfikacyjne pojęcie kwasu podlegało licznym rewizjom w miarę wzrostu wiedzy na temat reakcji chemicznych.

Typologii•


Niekiedy od klasyfikacji bardziej użyteczne są typologie. Jest tak wtedy, gdy teoretycznie interesujące zachowanie elementów dziedziny przedmiotowej zależy od wielu zmiennych, zwłaszcza porządkowych, w sposób, który nie daje się ująć za pomocą warunków koniecznych i wystarczających. Typologia, w odróżnieniu od klasyfikacji, nie jest wyczerpującym i rozłącznym podziałem swojej


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Grobler7 160 II. struktura nauki;: pretację empiryczną, muszą istnieć jakieś zdania obserwacyjne te
CCF20090514018 140 ll. Struktura nauki ną T nazywa się zbiór konsekwencji logicznych pewnego zbioru
CCF20090514041 186 ll. Struktura nauki sformułowania tak zwanej teorii specjalnej (lub specjalizacj
CCF20090514048 200 ll. Struktura nauki między naukami biologicznymi są oczywiste, o tyle nic nie ws
Grobler1 168 ll. struktura nauki Najpierw zajmę się innym problemem, który wyszedł na jaw przy okaz
Grobler6 178 ll. Struktura nauki (3x)[,t < 4] jest spełnione dla dowolnego wartościowania. Wresz
CCF20090514019 142 II. Struktura nauki nic nic znaczy, dopóki jego symbolom nie zostanie nadana tak
CCF20090514020 144 II. Struktura nauki W związku z tym powyższa koncepcja teorii naukowej jest zdez
CCF20090514021 146 II. Struktura nauki i a * 1, z liczby dodatniej b nazywa się liczba c taka, że a
CCF20090514022 148 II. Struktura nauki w ten sposób błędne: ustalają one znaczenie danego terminu n
CCF20090514023 150 II. Struktura nauki yteczność redukcji terminów cznych za q
CCF20090514024 152 II. Struktura nauki lyzowanie    Wyraźnie to widać, jeżeli wziąć
CCF20090514025 154 II. Struktura nauki temperatura powietrza między godziną 8.00 a 12.00 wzrosła ta
CCF20090514026 156 II. Struktura nauki wagi skręceń i „zważenia” Ziemi”1. Z punktu widzenia operacj
CCF20090514027 158 II. Struktura nauki O = „rozpuszcza się”, R = „rozpuszczalny”. Wówczas powyższe
CCF20090514029 162 II. Struktura nauki dziedziny przedmiotowej. Pewne elementy dziedziny mogą wykaz
CCF20090514030 164 II. Struktura nauki szczegółowej zasadzie znalazłaby się tylko jedna partia, ewe
CCF20090514031 166 II. Struktura nauki Lewisa semantyka możliwych matów i

więcej podobnych podstron