DSCF5383

102 W. Budzyński, W. Szempuński

zabarwienie, a następnie zasychają, łamiąc się pod ostrym kątem. Kłosy są krótkie nie całkiem wysunięte z pochwy, ze słabo wykształconymi ziarniakami.

Podstawowym nawozem organicznym zawierającym mikroelementy ważne dla wzrostu plonu jest obornik. W 301 znajduje się: 120 g miedzi, 220 g manganu, 195 g cynku oraz 66 g molibdenu, a ich przyswajanie rozkłada się na kilka lat. Dlatego w płodozmianach z regularnie stosowanym obornikiem niedobory mikroelementów nie występują. Zapotrzebowanie na mikroelementy zmniejsza się także w warunkach przyorywania słomy zbożowej. Plon słomy wynoszący 5 t zawiera 15 g miedzi, 160 g manganu, 45 g cynku i 2 g molibdenu.

Duży niedobór miedzi w glebie można skutecznie likwidować, stosując dogle-bowo nawożenie (do 8 kg/ha Cu) w formie siarczanu lub chlorku miedzi czystego technicznie. Na glebach organogenicznych dawki te można nawet potroić. W innych przypadkach właściwszy jest dolistnie, stosowany nawóz miedziowy bądź wieloskładnikowy nawóz mikroelementowy, przeznaczony dla zbóż w fazie strzelania w źdźbło. Bardzo szkodliwy może być nadmiar miedzi na glebach kwaśnych, jeżeli często stosuje się środki ochrony roślin, oraz w okręgach przemysłowych.

Przyswajalność manganu przez pszenicę zależy od odczynu gleby i jej potencjału oksydoredukcyjnego - wyraźnie maleje w miarę wzrostu pH. Dlatego korzystna reakcja pszenicy na ten składnik jest wyraźna po wapnowaniu gleby, bezpośrednio pod nią lub pod przedplon. Duży niedobór manganu likwiduje się nawożąc następującymi składnikami: MnS0₄-5H₂0, MnCl₂-4H₂0, Mn(N0₃)₂-6H₂0 (5-15 kg/ha Mn). W innych przypadkach lepiej nawozić dolistnie 1% siarczanem manganowym bądź wieloskładnikowym nawozem mikroelementowym przeznaczonym dla zbóż (oznakowanym najczęściej literą Z).

Proces ubożenia gleb w cynk przebiega powoli, bo ten mikroelement jest mało ruchliwy w glebie. Zapotrzebowanie zbóż na cynk jest małe. Przyswajalność cynku przez zboża zwiększa się na glebach kwaśnych, gdzie jednocześnie wzrasta jego wymywanie. Pobieranie cynku przez rośliny może być ograniczane bardzo dużą zawartością fosforu w glebie. Do nawożenia używa się następujących soli: ZnS0₄-7H₂0, Zn(NC>3)2 -6H₂0, ZnCl₂-3H₂0 bądź zestawów mikroelementowych w formie różnych mikronawozów, najlepiej chelatowych. W obecności niektórych składników nawozowych część mikroelementów tworzy bowiem trudno rozpuszczalne osady, nieefektywne w działaniu. Ciekłe nawozy mikroelementowe, w których metal jest połączony z cząsteczką organiczną (chelaty), są efektywniejsze i łatwiejsze do stosowania, wymagająjedynie dużego rozcieńczenia wodą.

Bor szkodzi zbożom. Nawozy mikroelementowe dla zbóż zawierają małe ilości boru, który może powodować bielenie liści i zmniejszenie plonu ziarna. Zdarza się to po zastosowaniu pod pszenicę np. makroelementowych nawozów borowanych lub mikronawozów dla rzepaku czy buraka z dużym udziałem boru.

Zwiększenie nawożenia azotem, a także podział dawek azotu i kilkakrotne ich stosowanie powodują zwiększenie zawartości białka w ziarnie. Podniesienie plonu