DSCN0502

2. Geometria i kinematyka cwolwcntowych przekładni walcowych

Rys. 24. Frezowanie kształtowe uzębień

bardzo dużych modułach oraz czasami do wykonywania uzębień wewnętrznychi dużych średnicach.

Podstawowym sposobem obróbki skrawaniem kól zębatych o uzębieniu ewo wentowym jest obróbka obwiedniowa. Metodę obwiedniową charakteryzuje jakbl zazębienie się (rys. 2.5) powstających zębów z zębatką - narzędziem. ZazębicniĄ to nazywamy zazębieniem obróbczym. Zarys zębów powstaje jako obwiednia kolejnych położeń krawędzi skrawającej narzędzia.

\

\

\

\

Rys. 2.5. Kształtowanie obwiedniowe uzębienia

Obróbka obwiedniowa jest wydajna i dokładna, a narzędzia są uniwersalne dla uzębień o takim samym module. Zarysy zębów mogą być kształtowane przez frezowanie, dłutowanie, a także przez szlifowanie. Ostatnio wprowadza się także walcowanie uzębień na gorąco lub na zimno, przy czym wykorzystuje się tu również zasadę obwiedniowego kształtowania ewolwenty. Nacinanie uzębień wykonie się zasadniczo dwoma typami narzędzi. Pierwszym są narzędzia, w których

2.ł. Geometria kół walcowych o zębach pranych_ 41

krawędź skrawająca ma zarys zębatki, drugim zaś narzędzia w kształcie koła zębatego, zwane dłutakami modułowymi.

Zarys zębatki występuje w narzędziu-zębalce (narzędzie Maaga) oraz we frezie modułowym ślimakowym, który składa się jakby z kilku lub kilkunastu narzędzi--zębatek, rozmieszczonych na obwodzie walca tak. że zęby tworzą linię śrubową. Dłutowanie uzębień narzędziem zębatkowym (rys. 2.6) oraz powszechnie stosowane frezowanie frezem ślimakowym (rys. 2.7) są podobne pod względem geometrii i

narzędzie

zębatka

Rys. 2.6. Dłutowanie uzębienia narzędziem-zębatką

Rys. 2.7. Frezowanie uzębienia frezem ślimakowym

kinematyki i dlatego niektóre problemy związane z nacinaniem uzębień frezem ślimakowym można rozpatrywać tak jak dla narzędzia-zębatki. Zarys krawędzi tnących tych narzędzi określony jest parametrami zarysu odniesienia, przy czym zęby narzędzia są jakby dopełnieniem tego zarysu (zarys zęba narzędzia odpowiada zarysowi wrębu zarysu odniesienia). Głowa zęba narzędzia ma więc wysokość powiększoną o wartość wymaganego luzu wierzchołkowego.

Fragment typowego zarysu zęba narzędzia-zębatki przedstawiono na rys. 2.8.

Prostoliniowy zarys krawędzi tnącej przebiega na wysokości /i, = 2h* m, = 2m,. a dalej wierzchołek zęba narzędzia jest zaokrąglony. Wartość promienia zaokrąglenia można wyznaczyć z zależności wyprowadzonej na podstawie schematu