M Feld TBM408

408

9. Projektowanie procesu technologicznego części klasy tuleja i tarcza

Obróbka plastyczna

Metoda nagniatania, powszechnie stosowana do obróbki zewnętrznych powierzchni walcowych, znajduje coraz częściej zastosowanie do obróbki otworów.

Jednym ze sposobów nagniatania jest przetłaczanie przez obrobiony otwór kulki lub trzpienia z jedną lub kilkoma wypukłymi powierzchniami (rys. 9.58). Sposób ten, aczkolwiek prosty, ma również następujące wady: zwiększenie średnicy zewnętrznej przedmiotu obrabianego oraz wypłynięcie materiału na powierzchniach czołowych. Wady te powodują w wielu przypadkach konieczność zastosowania dodatkowej obróbki.

a)

b)

Y///////A

		i J rrr		A
		I			1		1		1
		$					AA	-4	a

RYS. 9.58. Przetłaczanie otworu: a) przepychanie trzpienia, b) przeciąganie trzpienia, c) przepychanie kulki

Do nagniatania otworów są również projektowane specjalne nagniataki. Jeden z nich przedstawiono na rys. 9.59. Jest to narzędzie przeznaczone do pracy na tokarkach, wiertarkach, jak również w centrach obróbkowych i liniach automatycznych. W ten sposób obróbka nagniataniem staje się jednym z zabiegów, a nie oddzielną operacją. Jedną z konstrukcji takiego nagniataka pokazano na rys. 9.60. Pracę nagniatania wykonuje sześć stożkowych wałeczków 1 o zbieżności 1:40, zamocowanych równolegle na obwodzie za pomocą koszyczka 2. Wałeczki te obta-czają się na stożkowym trzpieniu 3 o zbieżności 1:20 i mogą przemieszczać się względem tego trzpienia w kierunku wzdłużnym dzięki pokręcaniu korpusem 4, co powoduje wsuwanie lub wysuwanie względem stożkowego trzpienia tulei 5, a tym samym przesunięcie promieniowe rolek. Dokładność nastawienia średnicy wynosi 5 pm.

RYS. 9.59. Nagniatak wałeczkowy do otworów