WSP J POLN254234

Jauinu Maćktea/k2_t Wyrazy mifsbynaibdowe (Uucrnactonali^ms j ..

560

ropejskiei języku rosyjskim (np. abdykacja, absencja, adoracja, akces, aluzja, amator, aprobata, arogancja, aula, azyl).

Pograniczny charakter polszczyzny ujawnia się również w formie wyrazów międzynarodowych. Tam, gdzie różnice formalne między różnojęzycznymi odpowiednikami wyraźnie informują o istnieniu granicy wpływów, język polski wraz z innymi językami słowiańskimi, językiem niemieckim i - niekiedy - językami skandynawskimi i ugrofińskimi sytuuje się po wschodniej stronie tej granicy (por. poi. pawian, ros. pavian, czes. pavidn. niem. Pac tan, fin .paciani, węg. pacidn, szw. babian, ang. baboon, fr. babian; hisz. babuino, wi. babbuino czy poi. kokos, ros. kokos, czes. kokos, niem. Kokos. szw\ kokos, fiń. kookos, węg. kókusz, ang. coco, hisz. coco, wł. cocco). Jednak w' wypadku niektórych internacjonalizmowi wywodzących się z greki forma słów polskich odmienna jest od formy słów rosyjskich (np. ros. kedr wobec poi. cedr, czes. cedr, niem. Zeder, szu\ ceder, ang. cedar, fr. cedre, hisz. cedro, wł. cedro, węg. cedrus - różnice te spowodowane są faktem, że do języka rosyjskiego wyraz ten przedostał się za pośrednictwem greki bizantyjskiej. do pozostałych zaś języków' za pośrednictwem łaciny).

Podobnie jest w wypadku znaczeń internacjonalizmów, a ściślej - różnic między szerszym a węższym zakresem znaczeniowym (np. koniynuanry łac. pinus ‘sosna' mają w języku angielskim i językach romańskich znaczenie odpowiadające swemu pierwowzorowi, w' pozostałych językach germańskich, językach słowiańskich i ugrofińskich zawężone znaczenie 'rodzaj sosny’: por. też znaczenie polskich czasowników animować, aplikować, aresztować, demonstrować, determinować, dyskryminować itd. i ich zachodnioeuropejskich ekwiwalentów). Z drugiej strony - istnieją takie polskie wyrazy międzynarodowe, które mają szersze znaczenie lub więcej znaczeń niż ich odpowiedniki rosyjskie (np. akceptować, artykuł, as, asystować, atrakcja, awans).

Aby zlokalizować dany język w- lidze słownikowej, nie wystarczy ustalić liczbę internacjonalizmów oraz opisać ich formy i znaczenia. Istotny jest również stopień ..zakotwiczenia” internacjonalizmów' w systemie. Informuje o tym: po pierwsze - nacechowanie stylistyczne międzynarodowych słów' (różnica między wyrazami neutralnymi stylistycznie a wyrazami odczuwanymi jako obce, słowami książkowymi, specjalistycznymi), po drugie - ich miejsce w ciągach synonimicznych (istnienie wielu rodzin synonimów może informować o peryferyjnej pozycji zapożyczonej jednostki), po trzecie - ich miejsce w’ sieci relacji słowotwórczych (świadectwem dobrego zadomowienia zapożyczonego słowa w' systemie jest bądź zachowanie więzi słowotwórczych właściwych wyrazowi źródłowemu, bądź odbudowanie i rozbudowanie tych więzi). Zapożyczenia z łaciny częściej nabierają dodatkowego nacechowania stylistycznego na peryferycznym obszarze wschodnio- czy pół-nocnoeuropejskiin niż w strefie zachodnioeuropejskiej. Polszczyzna nie jest