354

356 Wiek państw narodowych

przyszłości. Podczas rozmów prowadzonych przez główne mocarstwa i inne zainteresowane strony na forum Narodów Zjednoczonych zaproponowano, by wobec Libii zostosować nowy typ „powiernictwa” przeznaczony dla „bardziej rozwiniętych” krajów. W trakcie jednego z pierwszych przejawów wrogości wobec panowania imperialnego, która miała się stać jedną z cech Narodów Zjednoczonych, większość nie wyrażała zgody na pozostanie Wielkiej Brytanii czy Francji w Libii, albo powrót tam Włoch. Różne lokalne ugrupowania domagały się suwerenności, nie zgadzały się przy tym ze sobą co do przyszłych związków między tymi trzema regionami. W 1949 roku Narody Zjednoczone przyjęły rezolucję wspierającą dążenia niepodległościowe i ustanawiającą międzynarodową komisję, która miała nadzorować przekazanie władzy. W 1951 roku kraj uzyskał niezależność, przywódca bractwa sanusyckiego, Idris, został królem; jednak przez wiele lat Wielka Brytania i Stany Zjednoczone utrzymywały tam bazy.

W Palestynie rozstrzygnięcie sprzecznych interesów okazało się niemożliwe, co miało wyrządzić trwałe szkody w stosunkach między Arabami a mocarstwami zachodnimi. Wojna praktycznie uniemożliwiła żydowską imigrację do Palestyny, a działalność polityczna w zasadzie była tam zawieszona. Pod koniec wojny stało się jasne, że układ sił uległ zmianie. Palestyńscy Arabowie w znacznie mniejszym stopniu byli w stanie reprezentować wspólny front, ponieważ po buntach lat 1936-1939 i w wyniku późniejszych napięć i aktów wrogości wynikających z tych ruchów niektórzy przywódcy zostali wygnani albo aresztowani. Wydawało się, że powstanie Ligi Arabskiej oddanej sprawie wspierania Palestyńczyków umocni ich, ale nadzieje te okazały się złudne. Z kolei palestyńscy Żydzi byli zjednoczeni dzięki silnym instytucjom komunalnym; podczas wojny wielu przeszło szkolenie wojskowe w siłach brytyjskich; mieli szersze i bardziej zdecydowane poparcie Żydów w innych krajach, umocnione przez masakry tego narodu w Europie. Byli zdecydowani nie tylko stworzyć miejsce ucieczki dla tych, którzy przeżyli, ale również zapobiec w przyszłości podobnemu zagrożeniu. Brytyjski rząd był świadomy argumentów przemawiających za szybką imigracją żydowską na wielką skalę, wiedział również, że prowadziłaby ona do żądań stworzenia państwa żydowskiego, to zaś wywołałoby silną opozycję ze strony Arabów, którzy bali się podporządkowania czy wywłaszczenia, oraz ze strony państw arabskich. Jednakże ze względu na stosunki ze Stanami Zjednoczonymi oraz na ekonomiczną od nich zależność Brytyjczycy nie cieszyli się taką swobodą działania jak przed 1939 rokiem; rząd amerykański miał znacznie mniejsze interesy na Bliskim Wschodzie, znajdował się natomiast pod naciskiem wielkiej i politycznie aktywnej społeczności żydowskiej i dlatego skłonny był wykorzystać swoje wpływy dla wsparcia syjonistycznych żądań dotyczących imigracji i stworzenia państwa żydowskiego. Teraz sprawa Palestyny stała się ważnym zagadnieniem w stosunkach angielsko-amerykańskich. Próby