Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 03 022550

HU U? Ofc’ &    % Limit wydruku: 0

a o ©

Slrona 44/293

A. UutonU Kutamt /n-hlń-ti' Tnyit. ZagaMah ItkttMnt.Wtnatmia XOS ISBN iS-Ol I4$ł»«. O hy WN PWN JfrtS

końcówki -ów: funduszów, zniczów, deszczów, meczów, koców. Modelami alternatywnymi wobec tradycyjnych są także te konstrukcje, w których rzeczowniki męskonieżywotne przybierają w B. Ip formę dopełniaczową (zamiast mianownikowej): kroję ogórka, zerwała dmuchawca: jem kotleta, kupił pączka (to w normie potocznej), urwał guzika, wbijał gwoździa (poniżej normy, częste w uzusic).

5.    Innowacje nawiązujące - nowa forma lub nowe znaczenie elementu językowego powstają wskutek nawiązania do innych elementów, podobnych kształtem dźwiękowym lub morfologicznym albo pokrewnych znaczeniowo. Innowacja protokół z zebrania (jeszcze poniżej normy; poprawnie: protokół zebrania) nawiązuje do takich, podobnych znaczeniowo konstrukcji, jak sprawozdanie z zebrania, relacja z zebrania. Innowacyjna forma zachrystia (poniżej normy: poprawnie: zakrystia) nawiązuje do wyrazów Chrystus, chrzest, chrześcijanin itp. Tekstowa forma demonstrancja powstała przez skojarzenie fonctyczno-morfologiczne z wyrazem monstrancja. Skojarzenia brzmieniowe stały się przyczyną popularnej (choć jeszcze nicnormatywncj) formy kamister (na wzór: tornister, poprawnie: kanister). Wymowa [nauka] (dopuszczalna, choć snobistyczna) nawiązuje do wymowy wyrazów obcych z dyftongicm au (np. aura. audycja, autor, kosmonautyka, laur), a hiperpoprawny akcent [prawnicy], [bijatyka] jest niepoprawnym przeniesieniem na wyrazy rdzennic polskie akcentu z wyrazów o etymologii grecko-łaciriskiej, zakończonych na -ika, -yka. Nadanie wyrazowi oportunista znaczenia 'ten. kto stawia opór. przeciwstawia się’ (poprawnie: ten, kto wybiera zawsze bezpieczną i przynoszącą doraźne korzyści postawę życiową') powstało przez skojarzenie brzmieniowe z wyrazem opór.

Typem innowacji nawiązujących są kontaminacje językowe, czyli innowacje. będące wynikiem przemieszania części dwóch istniejących dotąd elementów językowych (a więc nawiązania do każdej z nich). Historycznojęzykową kon-taminacją jest forma pstrokaty, powstała w wyniku skrzyżowania przymiotników pstry i sroka ty. Kontaminacją frazeologiczną jest wyrażenie (jeszcze nienorma-tywne) w każdym bądź razie (w każdym razie i bądź co bądź), a także zwrot wywrzeć piętno (wywrzeć wpływ i odcisnąć piętno). Jako kontaminację składniową należy traktować rckcję oczekiwać na kogoś, na coś (czekać na kogoś, na coś i oczekiwać kogoś, czegoś). Kontaminacje zwykle nie uzyskują aprobaty normatywnej, jako elementy nieuzadnione funkcjonalnie.

6.    Innowacje skracające - nowy wyraz, forma lub konstrukcja wyrazowa pozwalają ..zaoszczędzić wysiłek” nadawcy tekstu. Innowacja taka może mieć charakter skrótu bądź skrótowca, np. cdn. kg, dr, dyn, PKOl, MDK, PiS,Agrotur. Innym jej wynikiem są uniwerbizmy leksykalne, czyli wyrazy powstałe z wyrażeń dwu- lub więcejsłownych. np. wahadłowiec od statek wahadłowy, mieszkaniówka od budownictwo mieszkaniowe, komórka od telefon komórkowy. Innowacje tego typu powstają także wskutek produktywności pewnych formantów. np. przyrostka -owy: fundusze pomocowe (= przeznaczone na pomoc). Skrótowość może też być cechą konstrukcji składniowych, np. Od dawna wiedziała, że ją podziwia (starsze: Od dawna wiedziała o tym, że ją podziwia). Innowacje skra-

44

Start

Itelix iLibrary Reader

9 Kultura języka polskie...

te Zrzuty ekranu

PL E3 ^