Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 03 023712

HU U? Ofc’ &    % Limit wydruku: 0

a o ©

Strona 121/293

A. UutonU Kutamt jf.-yta /n-hlń-ti' Tnyit. ZagaMah ItkttMnt.Wtnatmia XOS ISBN iS-Ol I4$ł»«. O hy WN PWN «i>5

ozdoby”), na przykład używanie zbyt wielu przenośni, nadawanie wyrazom nowych znaczeń dla potrzeb konkretnego tekstu, częste posługiwanie się kalamburami i innymi grami słownymi. Pretensjonalność stylu (będąca przeciwieństwem jego prostoty) przejawia się używaniem zbanalizowanych metafor (np. ojczyzna wikingów, firanki rzęs, filozofia grubej kreski), modnych powiedzeń (np. z pewną taką nieśmiałością', jestem za, a nawet przeciw; krok we właściwym kierunku), a także słownictwa pseudonaukowego (np. struktura prac nad wdrożeniem reformy, opcja polityczna, obligatoryjne wydatki budżetowe), pscudowy-twornego (np. urokliwy, ubogacić), wreszcie stosowaniem manierycznie przestawnego szyku. Prostotę stylu należy więc rozumieć jako przeciwieństwo jego zawiłości, ozdobności i pretensjonalności wypowiedzi.

Zwięzłość stylu polega na unikaniu elementów językowych niepotrzebnych w danej wypowiedzi, nicpcłniących w niej żadnej jasnej funkcji. Należy więc unikać analitycznych struktur językowych (np. dokonać uruchomienia systemu alarmowego, prowadzić monitorowanie nastrojów społecznych, ulegać systematycznemu pogorszeniu, podejmować energiczne kroki zmierzające w kierunku...), wyrazów pustych znaczeniowo (np. fakt rekonstrukcji gabinetu premiera X, na terenie naszego przedsiębiorstwa, w ramach obchodów „Dni Europy"), a także konstrukcji pleonastycznych (np. przebudowa i rekonstrukcja gospodarki, kontynuować dalej). Przeciwieństwem zwięzłości stylu jest jego rozwlekłość.

Jednolitość stylu wypowiedzi polega na tym. że wszystkie jej składniki (wyrazy, związki frazeologiczne, dłuższe sformułowania) pochodzą z tej samej odmiany gatunkowej wypowiedzi. Naruszeniem jednolitości stylu jest umieszczanie obok siebie w jednym tekście wyrazów z różnych odmian polszczyzny, na przykład potocznych i książkowych (np. Jankowi nauka zawsze szła opornie. Skończył już 15 wiosen i nadal kiblował w siódmej klasie podstawówki²⁵*), oficjalnych i potocznych (np. Wicepremier (...) twierdzi, że jeśli epidemia zwolnień chorobowych będzie postępowała w takim tempie, to wypłaty rozwalą budżet ZUS i państwa²⁵⁴) czy neutralnych i zawodowych (np. Zdarza się, iż nawet jedząc niewiele, odczuwamy bóle poniżej łuków żebrowych i w centrum brzucha²*'). Błędem tego samego typu jest także używanie do opisu dawnych realiów słownictwa współczesnego, np. Jednym z liderów stronnictwa reformatorskiego w Sejmie Wielkim był Hugo Kołłątaj.

Nic jest jednak tak, że każdy tekst musi charakteryzować się wszystkimi wymienionymi powyżej cechami, aby być pozytywnie oceniony stylistycznie. Zwięzłość nie jest na przykład wskazana w tekście wykładu czy kazania, w których pewne treści, najważniejsze w przekonaniu mówiącego, należy powtarzać, by zostały dobrze zapamiętane. Powszechna zrozumiałość nic jest zasadniczą cechą tekstów naukowych czy technicznych, w których ważniejsza jest precyzja wypowiedzi, uzyskiwana m.in. przez używanie terminologii, z zasady niezrozu-

^2M Ibidem, s. 119. ²⁵³ Ibidem, s. 120.

²⁵³ Przykład zc zbioru ćwiczeń Formy i nonny. czyli poprawna polszczyzna w praktyce, pod red. K. Mosiołck-Kłosińskicj. wyd 2. popr. i uzup, Warszawa 2004, s. 120.

121

Start

Itelix iLibrary Reader

9 Kultura języka polskie...

te Zrzuty ekranu

PL E3 ^

-ii.