str70

E. Biiik»civk/-Grsih<'<v»k.i. Z. Mikulski Hydn/kigm og>Hnu Wursznwu 20oJ ISBN 83-01 -M579-X. O by WN PWN 2005

Rys. 67. Esluarium; 1 wydłużone grzbiety piaszczyste. 2 równie pływowe, 3 kierunki prądów pływowych

Odrębną formą cstuariów są tzw. limany i laguny, płytkie zatoki odcięte od morza mierzejami. Występują także ujścia mieszane: delty i estuaria. Przykładami są: ujście Amazonki, ujście Gangesu z Brahmaputrą i Meghną.

Parametry morfometryczne rzeki

Rzeki można scharakteryzować następującymi parametrami: długość rzeki, rozwinięcie rzeki i jej krętość.

Długość rzeki określa się wzdłuż linii nurtu. Kilometrowanic rzeki rozpoczyna się od ujścia (km 0) w górę rzeki, aż do źródeł. Wynika to z trudności w ustaleniu źródła rzeki i małej stabilności tego punktu. Wyjątek stanowią duże rzeki żeglowne; kilometrowanic tych rzek rozpoczyna się od miejsca, w którym zostały one uznane za żeglowne. Od początku żeglowności rzeki (km 0) prowadzi się je w dół rzeki do ujścia i w górę do źródeł. Wisła np. jest kilometrowana w górę i w dół od ujścia Przemszy, Odra od ujścia Opawy pod Ostrawą (Mikulski, 1963). Przy kilometrowaniu zaznacza się ujścia dopływów. Raz przyjętego kilometrowania nie zmienia się nawet w przypadku lokalnych zmian długości cieku spowodowanych np. rozwojem meandrów, narastaniem delty.

Rozwinięcie rzeki jest to stosunek długości rzeki do linii prostej łączącej źródło z ujściem (rys. 68). Rozwinięcie jest małe, gdy rzeka prawie prostolinijną drogą zmierza do ujścia.

Krętość rzeki jest to stosunek długości rzeki do długości jej doliny (rys. 69). Rzeki prostolinijne mają małą krętość, rzeki meandrujące dużą.

201* Rys. 68. Rozwinięcie rzeki: I - długość

rzeki. AB - odcinek łączący źródło rzeki z jej ujściem

-j

©