41825 SCN35

. Kobiety, które utyły w czasie ciąży, rodzą cięższe dzieci, o większym obwodzie głowy i ramienia, nie wpływa to natomiast na zawartość tkanki tłuszczowej u noworodka. Natomiast otyłość kobiety w okresie poprzedzającym ciążę jest czynnikiem wpływającym na występowanie otyłości u dziecka, lecz dopiero w okresie pokwitanio-wyni. Istnieje tu więc pewien złożony /wiązek metaboliczny, być może determinowany na podstawie matczynego przymusu z okresu ciąży.

Wiadomo też, że na przykład poziom aminokwasów we krwi matki i zawartość cynku w' płynie owodniowym wysoko korelują zarówno z masą urodzeniową, jak i / rozwojem psychicznym i motoryeznym niemowląt. Z badań niedożywionych dzieci oraz zwierząt wiadomo, że wpływ na rozwój płodu przedłuża się na okres późniejszego rozwoju. Niedożywienie w okresie ciąży powoduje pogorszenie absorpcji lub przyswajania pokarmów po urodzeniu, przy czym zostaje zwiększone wydalanie azotu. Nawet w drugim pokoleniu silnie niedożywionych matek mózgowy DNA i liczba komórek były u potomstwa o 13% niższe, chociaż masa mózgu i całego ciała była normalna. Obniżona była zdolność uczenia się tych zwierząt. Badania te u człowieka potwierdziły wpływ niedożywienia z. okresu ciąży na zachowanie się niemowląt. Brak witamin powa*. duje zaburzenia rozwoju, krzywicę płodową oraz. wady rozwojowe płodów.

Dobrze znane są obecnie zaburzenia spowodowane paleniem tytoniu oraz zażywaniem Icków przez matki. U dzieci matek palących tytoń w czasie ciąży stwierdzono między innymi zmniejszenie obwodu głowy i masy ciała. U matek palących występuje obniżenie syntezy RNA w leukocytach, obniżenie poziomu karotenu i aminokwasów we krwi, rodzą one także lżejsze dzieci. Palenie tytoniu zmniejsza częstość ruchów oddechowych płodu, przynajmniej częściowo odpowiedzialna jest za to nikotyna. Zatrucia nikotyną i ołowiem w czasie trzeciego trymestru ciąży powodowały obniżenie masy noworodka.

Spożywanie Icków przez brzemienną kobietę (podobnie zresztą jak w jakimkolwiek innym okresie) może wpłynąć nic tylko na narząd, który zamierzano leczyć. Powoduje to zazwyczaj działanie uboczne, ale co ważniejsze, a na co nic zwraca się uwagi może spowodować odlegle skutki dla rozwoju dziecka. Występujące niekiedy zaburzenia rozwoju fizycznego i umysłow ego mogą ujawnić się w momencie, gdy nikt już nic w iąże ich skutków z dawniej przebytą kuracją. W tym sensie wpływ Icków na organizm potencjalnej matki może przejawiać się w zaburzeniu rozwoju jej dziecka, ale dowody na to są w chwili obecnej niedostępne lub niepewne. Wynika to z faktu, że nie są to doświadczenia zapianów. »e i rejestrowane, lecz jedynie odlegle trudne do udowodnienia skutki. Znane są rac/u wpływy bezpośrednie lub obserwowane w momencie urodzenia. Na przykład ii dzieci matek nie przyjmujących leków lub stosujących je w małych ilościach przyrosty masy ciała noworodków obserwowano już 4 dnia po porodzie, podczas gdy u przyjmujących wiele leków - dopiero w 5 lub ó dniu.

Wiadomo więc, że leki stosowane w cukrzycy (anlvdiabct\eznc} podawane kobietom w okresie ciąży wywołują hipofllikamię noworodka, leki psychiatryczne (szczególnie ehloropro-mazynai wywołują zaburzeniu pozapiramidowe, leczenie progesteronem powoduje niespokojne zachowanie i podwyższony współczynnik inteligent/! u dziewcząt. Po znieczuleniach w czasie porodu. a także hipnozie obserwowano depresję noworodka. Stosowanie doustnych środków aitiykoncept yjnyt h - jeśli nie zapobiegnie ciąży - powoduje niekiedy letalne zaburzeniu rozwoju plodn. Zwiększone przyrosty masy plinhi powodu/c natomiast /UMlawanie pewna frakcji kale-

cholamin. Używanie diuzcpumu przez matkę powihtuje obniżoną ciepłotęphilu\iit‘dojrzałość (Noworodków t hipotonię. Niektóre z leków spożywane przez matki w czasietlftży' dają efekt Opóźniony - niemowlęta wykazują późniejsze przybywanie na wadze Mozę to dotyczyć ..niewinnych" pozornie Ich iw jak aspiryna, gdy stosowana jest systematycznie, Niektóre efekty s/mżywa nia leków mogą hyc hardzo znacznie opóźnione, juk np. uży wanie diethylstiUwstroln może wywoływać podatność na gntczołaka /toełiwy u mlodycli kobiet tuaz niepłodność mężczyzn.

Wiele chorób przebytych przez matki w czasie ciąży, wpływając nu fizjologiczne i biochemiczne właściwości jej organizmu, powoduje zaburzenie rozwoju płodu. Szczególnie dotyczy to przypadków zaburzenia krążenia, nadciśnienia, astmy oraz ostrvch chorób zakaźnych matki. Nic wszystkie jednak choroby upośledzają rozwój płodu. Gdy nie zostaje pokonana bariera łożyska, wystąpienie zaburzenia jest znacznie mniejsze. Często natomiast choroby matki w czasie ciąży osłabiają jej organizm i wtórnie powodują trudności porodowe.

Sposób odebraniu porodu i wynikające stąd zaburzenia krążeniow-c mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń, szczególnie układu nerwowego dziecka.

Dojrzałość' organizmu matki. lt'7rk rodzitów

Wszystkie struktury i funkcje organizmu dopiero z czasem osiągają właściwy stopień Sprawności, a wiek, w jakim zostaje to uzyskane, i okres, jaki upływa od tego momentu, nie są obojętne. Dotyczy to także sprawności organizmu matki i ojca do wytworzenia gamet oraz dodatkowo organizmu matki do utrzymania ciąży.

Wiadomo, że cło zapłodnienia konieczne są dojrzale gamety, a wiele cykli menstruacyjnych jest niekompletnych, więc nic kończy się dojrzeniem gamet nawet do 25 roku 4jrcią kobiety (80% ok. 18 roku życia, a 40% ok. 25 roku życia). Także pełny poziom dtonnonów koniecznych do utrzymania ciąży oraz. całkowitego rozwoju narządów rod-(TjchjEjągany jest dopiero kilka lat po mcnarchc.

Wiek, w jakim ma miejsce dojrzewanie kobiety, ma wpływ na rozwój jej dzieci. (Czięci matek wcześnie dojrzewających są cięższe w każdej klasie wieku rozwoju postna ^Sinego niż matek, które dojrzewają późno.. Poza mutacjami przypuszczalnie nic 'Schodzą zmiany strukturalne DNA związane z wiekiem osobników, jednak istnieją przesłanki do twierdzenia, że „stary” DNA może się różnić od ..młodego" intensywno* Am syntetyzowania białka, stąd nieobojętny jest wiek osób wytwarzających gamety.

Powyższe i inne przesłanki prowadzą do szerszego pojmow anie roli wieku rodziców tak w sensie właściwości biologicznych ich organizmów, jak i roli społecznej, jako organizatorów warunków bytowych, i klimatu psychicznego. W tym sensie można więc wyliczyć następujące możliwości oddziaływań:

/i)'Wpływ wieku rodziców na wartość biologiczną wytwarzanych przez nich gamet: cytópfazmy jaja i ..żywotności" DNA.

/2TRoIa wieku rodziców w* związku z syntezą dokładnie skopiowanych (nic/nwio wartych) zestawów genów i prawidłowej segregacji genów w czasie podziału redukcyjny

(OyRola wieku matki w związku ze zmianami środowiska śródmacic/nego: chemicznych właściwości tkanek, poziomu metabolizmu, dystrybucji hormonów.