28 (181)

112 Część pierwsza - Żywioł, radość i kultura zabawy...

We wszystkich zabawach biorą udział, zazwyczaj wysuwając się na pierwsze miejsce, sprawności językowe. Język służy dziecku do różnych celów: do zabawy, przekazywania informacji, nawiązywania i podtrzymywania interakcji, organizowania myślenia. Używając języka w tych różnych funkcjach, dziecko jednocześnie dostosowuje swój sposób mówienia do rodzaju słuchacza i sytuacji. W tym modyfikowaniu wypowiedzi przejawia się twórcza postawa dziecka w posługiwaniu się językiem’. Aktywność twórcza ucznia na polu języka wynika z ludycznej postawy, z chęci używania go do zabawy. J. Leif i L. Brunelle uważają, że zabawa i język są lewą i prawą stroną rej samej aktywności¹. Traktu j ąc język jako materiał, dziecko komponuje z niego zupełnie nowe całości.

Tak jak z klocków konstruuje niepowtarzalne, fantastyczne budowle, tak z materiału językowego tworzy nowe nazwy, powiedzonka, zagadki, opowiadania, piosenki\

Określając kompetencje dziecka w młodszymi wieku szkolnym jako odbiorcy wytworów sztuki i ich twórcy na miarę swoich możliwości, autorzy programów wczesnoszkolncj edukacji zintegrowanej wskazują, że

[...] dziecko powinno podejmować spontanicznie wszelkie próby pisania swobodnych teks rów dla siebie i innych, na dowolny temat (przeżycia, dążenia, marzenia) w dowol nej, wybranej przez siebie formie⁶.

Podstawą w rozwoju i nauce języka jest bowiem stymulowana aktywność własna. Zadaniem nauczyciela jest wspomaganie rozwoju językowego dziecka, przygotowanie go do samodzielnego odkrywania różnych aspektów języka i stymulowanie rozwoju językowej świadomości ’. Zabawy* ze słowem mogą wpływać na rozwój sprawności językowej uczniów w młodszymi wieku szkolnymi oraz kształtować takie umiejętności, jak bogacenie słownictwa i związków wyrazowych, rozpoznawanie i konstruowanie zdań oraz dłuższych wypowiedzi. Zabawy językowe pobudzają i aktywizują sferę poznawczą dziecka, wpływają na jego rozwój emocjonalny i motywację do pracy, a nade wszystko dostarczają mu radości tworzenia.

' Zob. M. Kielar: Twórcze opanowanie i używanie języka przez dziecko (\v:j S. Popek (red.): Aktywność twórcza dzieci i młodzieży, WSiB War$?.wa 1988, s. 66.

Zob. W. Okoń: Zabawa a rzeczywistofć, Żak, Warszawa 1995, s. 179.

'■ M. Kielar: Twórcze opanowanie..., d/.. cyt., s. 64.

" J. Manisz: Troorarn wczesnoszkohtej zintegrowanej edukacji XXI wieku. Klasy i-lU. WSiP. Warszawa 1999.

E. Filipiak: Aktywnośćjęzykowa dzieci w wieku wezesrwizkoinytn, WSiP, Bydgoszcz 1996, s. 85-