33 (173)

14 8 Część pierwsza - żywioł, radość i kultura zabawy...

Za ba wy wy raza m i i d owe i py słów n e

W gimnazjum można stosować w kształceniu językowym zabawy wyrazami, ich połączeniami czy całym tekstem, np. w postaci:

1.    A n a g r a m ó w, które polegają na tworzeniu wyrazów przez przestawianie głosek lub sylab innego wyrazu.

2.    Kryp to gramów, które polegają na takim zaszyfrowaniu tekstu {przez użycie niezrozumiałych znaków graficznych lub inne ułożenie wyrazów), aby stał się on zrozumiały tylko dla wybranych osób.

W szkole średniej do zabaw językowych można wykorzystać rcksry poetyckie obfinijące w dowcipy językowe, oparte na grze słów (np. W. Szymborskiej, J. Sztaudyngera, T. Gicgicra) i na ich postawie sprowokować młodzież, do układania własnych igraszek słownych o charakterze cl o w c i p ó w: h o m o nimi c z-n y c h, h o m o f o n i c z n y c h, p o 1 i s e m i c z n y c h czy kala m h u r ó w. Mogą one być również przydatne na lekcji poświęconej wieloznaczności wyrazów¹². Elementy zabaw' językowych doskonale nadają się też w szkole średniej do tworzenia przez uczniów własnych antytez i paradoksów słownych przy okazji omawiania antonimów'.

Nauczyciele szkoły średniej nie powinni zapominać o tym, że nawet najpoważniejsze, najtrudniejsze w odbiorze tematy językowe można omówić barwnie, humorystycznie, stosując elementy zabawy. To, co uczeń przeżyje, lepiej zapadnie w' pamięci, a więc jeden 7 najważniejszych celów nauczania (tj. trwałość wnedzy) zosra n i c os i ągn i ęry.

Gry językowe

Gra językowa uo odmiana gry dydaktycznej i rodzaj zabawy zorganizowanej według wcześniej ustalonych reguł oraz z przygotowanymi pomocami: planszami, kartonikami, kosrkami irp. Oparta jest na ustalonych z góry przepisach i ma określoną liczbę graczy. Tym różni się od zabawy dydaktycznej.

W lireraturze przedmiotu spotyka się ogólny podział gier dydaktycznych (zc względu na ich cci) na dwie grupy:

-    gry przeznaczone do osiągania celów w sferze emocjonalnej,

-    gry przeznaczone do osiągania celów w sferze poznawczej¹¹.

W pierwszej grupie wymienia się „gry kształtujące reguły wyboru strategii postępowania” oraz „gry kształtujące postawy wobec określonych zjawisk albo wartości”, zaś w drugiej - gry:

¹ Na icn temat zob. E. Polański, ML Iwanowicz: Słownictwo,.., dz, cyt., s. 30. ¹ L. Łukasik, T. Cyran: Gry i żaba wy... _y dz. cyt., s. 308.