29 (168)

144 Część pierwsza - Żywioł, radość i kulturo zabawy...

Rola zabaw i gier językowych w szkolnym kształceniu polonistycznym

Kształcenie językowe wciąż kojarzy się uczniom (począwszy od starszych klas szkoły podstawowej) z tym, co jest trudne, mało interesujące, co wymaga dużego wysiłku: ze żmudnymi ćwiczeniami w* pisaniu wypracowali, z gramatyką, z dziesiątkami trudnych terminów oraz z niezbyt łubianą ortografią.

Jest wiele sposobów uczynienia z nauki o języku (na różnych poziomach) ciekawej części kształcenia polonistycznego. Wśród nich ważną rolę odgrywają gry i zabawy dydaktyczne, krórc pozwalają „rozwijać ciekawość poznawczą i aktywność intelektualną uczniów’’ jak zaleca ro ministerialny projekr reformy oświaty' - oraz motywują do zdobywania kompetencji językowej. Mogą ponadto uaktywnić uczniów całej klasy.

Gry i zabawy dydaktyczne to skuteczny i motywujący sposób nauczania, a „sukces w nauce to bogate źródło sił wewnętrznych, dostarczające [...] chęci do nauki oraz energii do przezwyciężania trudności. Bez pozytywnej motywacji zdobywanie wiedzy przekształca się w uciążliwą, nielubianą pracę" '. W przypadku kształcenia językowego słowa te są szczególnie wymowne.

W literaturze przedmiotu podkreśla się, że „dobrze zorganizowana zabawa jest najlepszym czynnikiem równowagi psychicznej, podstawą przyszłej czynnej osobowości"'. Zauważa się również, że ma ona „duże znaczenie kształcące, emocjonalne i wychowawcze”, a „ćwiczenia realizowane w formie gier i zabaw mogą srać się dla dziecka źródłem sukcesu ’^{1 2 3 4 5 6}.

W przypadku zabaw i gier dydaktycznych, stosowanych jako metoda wspomagająca szkolne nauczanie, zabawa wyzwala:

-    działanie i współdziałanie;

-    twórczą ekspresję ducha i ciała (tę ostatnią - zwłaszcza zabawy ruchowe);

-    potrzebę wyrażania siebie i tożsamość z grupą;

-    chęć poznawania swego wnętrza i otaczającego świata;

-    wiele pozytywnych przeżyć: radość, spontaniczność, swobodę.

Dzięki temu:

-    uczy bycia aktywnym i twórczym;

-    stymuluje rozwój indywidualny i społeczny; kształtuje wyobraźnię poznawczą;

1

’ Reforma systemu edukacji. 1'rojekt. MKN, Warszawa 1998. s. ! 12.

2

“ (J. Kapica: Między zabawy, nauką i pracą |w:| W. Pomykało (red.}: Vade>necu»i dla rodziców.

3

Dzieci od lat 6 do 10, Tygodnik „Oświata i Wychowanie". Wyd. Współczesne, RSW Prasa Książka

4

Ruch. Warszawa 1987. s. 232.

5

' J. Bauman-Szulaknwska: Kreatywność dziecka w sferze muzyki przygotowaniem do aktywnego życia |w:| R. Dymam (red.): Dziecko w świec/ muzyki, Impuls, Kraków 2000, s. 225.

6

L. Łukasik, T. Cyran: Gry s zabawy dydaktyczne, „Zycie Szkoły 2001, nr 5, s. 307.