CCF20091108028

STRES ZAWODOWY A ZDROWIE PRACOWNIKÓW 195

Programy pomocy dla pracowników (iemployee assistance pmgramm.es, EAP) to prowadzone na terenie organizacji programy, które mają na celu rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów dotyczących wydajności pracy, a spowodowanych przez osobiste trudności pracowników, takie jak kłopoty zdrowotne, małżeńskie, rodzinne, finansowe, alkoholowe, prawne i emocjonalne, używanie narkotyków, stres lub inne osobiste problemy, które mogą wywierać niekorzystny wpływ na poziom wykonywania zadań przez pracowników (Lee, Gray, 1994). Nadrzędnym celem EAP jest zapobieganie osobistym problemom, które wywierają niekorzystny wpływ na poziom wykonywania pracy, rozpoznawanie tych problemów i rozwiązywanie ich.

Organizacje mogą także zapewniać swoim pracownikom świadczenie usług z zakresu reorientacji zawodowej (outpla-cement) w sytuacji, kiedy można przypuszczać, że skuteczna rehabilitacja jest możliwa wyłącznie na innym stanowisku pracy, poza daną organizacją. Reorientacja zawodowa stanowi zwykle wynik wnikliwej autoanalizy i analizy możliwości, które stanowią element procesu planowania kariery (zob. poniżej).

INTERWENCJE NA STYKU JIDNGSTKA/ORGANIZACJA

Ten rodzaj działań interwencyjnych ma na celu (a) zwiększanie świadomości (indywidualna obserwacja); (b) doskonalenie indywidualnych umiejętności radzenia sobie (zarządzanie czasem, umiejętności interpersonalne, kształtowanie realistycznego wyobrażenia na temat pracy, przywracanie i utrzymywanie równowagi między pracą a życiem osobistym); (c) zapewnienie wsparcia emocjonalnego i instrumentalnego w pracy (koleżeńskie grupy wsparcia, coaching i planowanie kariery);

(d)    intensywne leczenie zaburzeń (specjalistyczne poradnictwo i psychoterapia);

(e)    rehabilitację pracowników (indywidualne wskazówki i pomoc).

Indywidualna obserwacja umożliwia dokonanie oceny poziomu stresu zawodowego u danego pracownika w porównaniu z innymi pracownikami danej organizacji lub pozostałymi przedstawicielami danej grupy zawodowej. Indywidualną obserwację prowadzi się zwykle przy użyciu narzędzi podobnych do tych, jakie stosuje się w wypadku audytu dotyczącego stresu zawodowego, jednak w tym wypadku badanie koncentruje się na pojedynczym pracowniku.

W trakcie szkolenia w zakresie zarządzania czasem pracownicy uczą się efektywnie i wydajnie wykorzystywać swój czas, przez właściwe planowanie, ustalanie priorytetów i delegowanie zadań. Takie szkolenia stanowią zwykle ważny element wszechstronnych programów zmagania się ze stresem (np. Hig-gins, 1986).

Szkolenie w zakresie umiejętności interpersonalnych koncentruje się na sposobach utrzymywania relacji z innymi w pracy - czyli ze współpracownikami lub klientami. Asertywność (czyli umiejętność wyrażania własnych przekonań, uczuć i pragnień w bezpośredni, szczery sposób) stanowi jedną z najważniejszych umiejętności interpersonalnych, którą bardzo często uwzględnia się w programach zmagania się ze stresem.

Kształtowanie realistycznego wyobrażenia na temat pracy ma szczególne znaczenie, ponieważ pozwala nowym pracownikom uniknąć szoku w zetknięciu z rzeczywistością, który z kolei mógłby u nich spowodować szybkie wypalenie zawodowe (Cherniss, 1995). W tym celu