DSCN1237 (2)

94

Maria Ludwika Lewicka

Warowne bramy wałowe: u góry - Brama Wyżynna w Gdańsku (współudział Jana z Lindau w realizacji Jana Kramera); niżej - Brama Piaskowa we Wrocławiu Fortified wali gates: above -Upland Gate in Gdańsk (parti-cipation of Hans from Lindau in Jan Kramers realization); below -Sand Gate in Wrocław

Wrocławski dorobek architektoniczny Schneidera w większości nie zachował się. Część wymienionych budynków istniała jeszcze do drugiej wojny światowej. Do naszych czasów przetrwały w sporej części łączone ze Schneiderem budowle o charakterze pałacowo-dwor-skim, zlokalizowane głównie na południe od Wrocławia.

Główny nurt działalności mistrza Jana, który decydował o jego sukcesie i o tym, że był osobą, o której pomoc usilnie zabiegano - to umiejętność projektowania i realizacji fortyfikacji bastionowych o dowolnym charakterze, warunkach gruntowych, lokalizacji, wielkości i typie: od czterobastiono-wych małych twierdz po wieloczłonowe umocnienia miejskie. Po objęcia stanowiska architekta miasta Wrocławia nadal realizował roboty fortyfikacyjne w stolicy Śląska. Budował nowy drewniany most przez Odrę na Wyspę Piaskową i wałową Bramę Piaskową osłoniętą lewym uchem Bastionu Piaskowe* go (1590-1595)²⁴. Analogie formalne tej bramy z budynkiem Bramy Wyżynnej w Gdańsku - są bezsporne. W 1593 roku rozpoczął budowę potężnego narożnego Bastionu Sakwowego o kazamatowanych, trójpoziomowych działobitniach barkowych ukrytych za uszami. Miał on formę zbliżoną do Bastionu (Żeglarskiego: przedwał na kamiennym cokole, ceglany mur przedpiersia z linią strzelnic dla broni ręcznej i wieżyczkami strażniczymi na trzech narożach. Bastion Sakwowy ponadto wzmocniony był ziemnym nadszańcem. Wjazdy do podziemi obu zachowanych do dziś bastionów założone były na osi budowli od strony miasta: od głównej poterny wjazdowej, której otwór oprawiony był ozdobnym „schneide-rowskim” w typie portalem, dwa rozwidlenia korytarzowe prowadziły do dwóch poziomów działobitni kazamatowych w każdym z barków. W 1594 r. Schneider rozpoczął roboty fundamentowe pod budowę półbastionu w miejscu XV-wiecz-nej Bastei Hioba, zlokalizowanej w miejscu, gdzie rzeka Oława wpływała do miasta zasilając wewnętrzną fosę miejską. Basteję adaptował na kazamatę działobitni barkowej, wbudowując w jej ścianę antyrykoszetowe strzelnice artyleryjskiej!

²⁴ M. L. Lewicka-Cempa, Jan Schneider..., s. 53.