DSCN6183 (Kopiowanie)

168 Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie

168 Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie

4. Liazy (gr. Ho=rozszczepiam) to grupa enzymów, które powodują rozbicie (ale nie w drodze oksydacji ani poprzez hydrolizą) wiązania typu: C-C, C-O, C-N, C-S itp. Należą tu liczne biokatalizatory, np. karboksy-liaza 2 oksokwasu (EC 4.1.1.1. nazwa potoczna - dekarboksy)^ pirogronianowa). powodująca przekształcenia kwasu pirogronowego w aldehyd octowy i dwutlenek węgla (ryc. 5-4), czy też EC 4.1.2.7. aldehydo-liaza ketozo-1-fosforanu (tzw.

fosforanowa), która katalizuje rozpad fruktozy do dwóch cząsteczek aldehydu glicerynowego. Oba enzymy pełnią bardzo istotną funkcję w procesach katabolicznej degradacji glukozy.

W odpowiednich warunkach niektóre liazy mogą katalizować procesy syntezy, na przykhd w cyklu Krebsa (rys. 5-5) powstanie cytrynianu (6-węglowego) ze szczawiowooctanu (4-węglowego| i reszty acetylowej (2-węglowej) katalizowane jest przez enzym EC 4.1.3.7. (potoczna nazwo syntaza cvtrvnianowa).

5.    Izomerazy to biokatalizatory, które powodują wewnątrzcząsteczkowe przekształcenia, umożliwiające przejście substratu w odpowiedni izomer, tzn. w związek o tym samym wzorze sumarycznym, lecz różniący się strukturą oraz właściwościami fizycznymi i chemicznymi.

6.    Lieazy (łac. ligo = wiążę) katalizują łączenie się wzajemne dwóch cząsteczek; wymagało zazwyczaj rozbicia wiązania pirofosforanowego w cząsteczce ATP bądź podobnego związku. Do ligaz należą m.in. enzymy występujące w rybosomach i wytwarzające wiązania peptydowe pomiędzy aminokwasami - tzw. potocznie svntetazv peptydowe.

naoh+h'

kwas

1,3-difosfoglicerynow y

kwas

3-bstogliceiynowy

aldehyd

3-fbsfofllicerynowy

ATP

COO"

Ryc. 5 - 4. Powstawanie pirogroniw z aldehydu glicerynowego (porówna też ryc. 5-25)

pirogronian

tosbenolopliogronlan 2-łosfoglicervnian

NADH+H⁺

w

HC-OH i NAD I .

COO

Ryc. 5-5. Przekształcenie pirogom*** w mleczan (odwracalne)

.irogronian

mleczan