DSCN6175 (Kopiowanie)

158 Biologia - repetytorium dla kandydatów na akademie mrdnnt

4.4.4. Tkanka nerwowa

Tkanka nerwowa rozwija się z ektnflermy i zbudowana jest z dwóch rodzajów komórek; nerwowych i alejowych.

Komórka nerwowa (ryc. 4-30) wraz z wszystkimi wypustkami stanowi jednostkę strukturalną i czynnościową tkanki nerwowej i określana jest jako nsmon.

Neurony przystosowane są do odbioru i przekazywania impulsów oraz do wydzielania specyficznych substancji.

Jako komórki bardzo wyspecjalizowane neurony nie rozmnażają się, zatem po wykształceniu układu nerwowego u człowieka (co następuje przed urodzeniem) komórek nerwowych nie przybywa, lecz już tylko ubywa. Na przykład jak wynika z badań naukowych, wypalenie jednego tylko papierosa powoduje zniszczenie przeciętnie około 7 komórek nerwowych w mózgu palącego lub wdychającego dym.

Ryc. 4 - 30. Niektóre rodzaje komórek nerwowych.

A - rzekomo-jednobiegunowa ze zwoju rdzeniowego;

B - piramidalna z kory mózgu (z tzw. warstwy ruchowej);

C - wielobiegunowa z rogu ruchowego rdzenia kręgowego d - denkyty, n - neuryty; s - satelity (komórki glejowe):

I - osłonka Schwanna; 2 - osłonka mielinowa; 3 - przewężenie Ranvicia(JD)

Każdy neuron posiada ciało komórkowe z jądrem i organelami oraz wypustki cytoplazmatyczre (przynajmniej dwie). Dzielimy je nadendrvtv czyli wypustki odbiorcze, przenoszące impulsy z zewnątrz do ciała neuronu orazneurvtv czyli aksony (wypustki wykonawcze) prowadzące podniety od ciała komórek na zewnątrz. Wypustki te mogą osiągać nieraz długość ponad 1 m. Przeważnie otoczone są osłonkami, spośród których wyróżnić możemyosłonke mielinowa i osłonkę Schwanna (ryc 4-30C¹ Osłonka miel inowa pełni funkcję izolatora i umożliwia szybkie tzw. skokowe przewodzenie bodźców: impuls „przeskakuje” z jednego przewężenia Ranviera na drugie (przewężenie Ranviera - ryc. 4-30C - to ubytek w osłonce mielinowej).

Kształty komórek nerwowych są różne: mogą one być okrągłe (np. komórki rzekomo-jednobiegunowe zwojów rdzeniowych - ryc. 4-30 A), piramidalne (ryc. 4-30 B), gwiaździste (ryc. 4-30 C), groszkowate. Przeważnie otoczone sa komórkami glejowymi, które pełnią funkcję podtrzymującą, odżywczą i obronną (np. tzw. mezoglei). Wydaje się, że niektóre bardzo wyspecjalizowane komórki nerwowe nie są w stanie pobierać same substancji odżywczych z krwi i są „odżywiane” przez komórki glejowe.

Komórki nerwowe łączą się ze sobą za pośrednictwem synaps. Synapsa (ryc. 4-31) powstaje przez połażenie neurytu jednej komórki z dendrytem drogiej taką synapsę nazywamy nerwown-nenwiwa.

Neuryt może łączyć się też z włóknem neurofibryle    mięśniowym    (synapsa nerwowo-mieśninynf albo

kolbira synaptyczna z komórką gruczołową (synapsa nerwowe: mitochondrium    gruczołowa).

pęctofzyM synaptyczne Wyróżniamy dwa główne typy synaps btona presynaptyczna elektryczne i chemiczne.

błona postsynaptyczna ^w synapsach elektrycznych szereb" synaptyczna ma szerokość około dwóch iuW’ •zczaUna synaptyczna _|netr£_w; (j|_ona pięsyruptyc/na I postsyiuppcdU

Hyc. 4-11 Schemat synapsy: d ■ dendryt: n - neuryt (ID) są zatem lak blisko, że impuls może hyc (ureno**