Macrolepiota procera (czubajka kania, kania)



www.grzyby.pl| Skorowidz/INDEX (polski) (ENG) | "Na grzyby!"/HOME | Klucz/KEY | Agaricales 
| Agaricaceae 
| Macrolepiota 
| Słownik |
 
Macrolepiota procera (Scop. ex Fr.) Sing. - czubajka kania, kania
(Shaggy Parasol)
10 mmmłody owocnik, na poboczu drogi leśnej; pod dębem (Quercus)01.10.1999, Dolny Śląsk, okolice Obornik Śląskich [Copyright © 1999 by Marek Snowarski] 10 mmrozwijający się owocnik; w dębinie (Quercus)01.10.1999, Dolny Śląsk, okolice Obornik Śląskich [Copyright © 1999 by Marek Snowarski] 20 mmrozwinięty owocnik; w trawie, w dębinie (Quercus)04.10.1999, Dolny Śląsk, okolice Obornik Śląskich [Copyright © 1999 by Marek Snowarski]
Owocnik  Kapelusz 10 - 25(30) cm średnicy. Jasnobrązowy. U bardzo młodych okazów kulisty lub jajowaty, na długim trzonie, niepopękany i barwy czerwonawobrązowej; potem wypukły, następnie płasko, parasolowato, rozpostarty z garbkiem na szczycie. Od brzegu skórka popękany na duźe, grube włóknisto-wełnisto-strzępiaste, jasnobrązowoe łuski; środek gładki, ciemniejszy ku brzegom jaśniejszy białobrązowawy lub płowy; powierzchnia sucha.
  Blaszki białe (białawe). Miękkie i kruche. Szerokie (1-2 cm) i gęste; nieregularne. Wybrzuszone. Wolne, wyrażnie oddzielone od trzonu. Ostrze u starych okazów może być zbrązowiałe.
  Trzon (10)15 - 30(40) x 1-2(4) cm. Białawy. Drobne brązowawe łuseczki lub zygzakowaty wzór z porozrywanej skórki na jaśniejszym tle, młody jednolicie brunatny. Cylindryczny, bardzo długi, smukły. Pusty w środku. Podstawa bulwiasta (do 4 cm średnicy) obrośnięta białą grzybnią. Pierścień wyraźny, podwójny, grubobłoniasty (mocny), u góry białokosmkowy, u dołu brązowawy; przesuwalny.
  Miąższ biały delikatny, w kapeluszu u dojrzałych okazów watowaty. W trzonie zdrewniały, włóknisty, łykowaty. Niezmienny. Smak łagodny, orzechowy. Charakterystyczny intensywny słodkawo-aromatyczny przyjemny zapach.
Zarodniki  15-20 x 10-13 mim. Eliptyczne. Gładkie. Bezbarwne. Wysyp biały.
Występowanie(HABITAT)  Pospolity. Od (czerwca) lipca do listopada. Głównie w świetlistych lasach liściastych, rzadziej w iglastych. Na skraju lasu, na łąkach. Lubi miejsca trawiaste, ciepłe, gleby wapienne i lekkie. Owocniki w małych grupach lub pojedynczo.  Common, summer-fall, solitary or in small groups, in light forests, on forest edges, on meadows.IX3:99,98; X1:99,97; X2:97; X3:99,97; XI1:99;
Wartość  Jadalny. Bardzo smaczny. Jada się tylko kapelusze. Najlepiej panierować. Ma delikatny, specyficzny smak i słodkawy przyjemny zapach.
Uwagi(REMARKS)  Grzyb charakterystyczny i łatwy do rozpoznania. Od podobnych silnie trujących czubajeczek (Lepiota) np. czubajeczki szorstkiej (Lepiota aqutasquamosa) różni się wielkością i przesuwalnym pierścieniem.
  Bardzo podobna czubajka czerwieniejąca (Macrolepiota rhacodes) (na fotografii) wyróźnia się wyraźnie czerwieniejącym miąższem (zwłaszcza w trzonie) i brakiem zygzakowatego wzoru na trzonie i charakterystycznego słodkawego zapachu.
   Inne gatunki czubajek są rzadkie. Czubajka beżowa (Macrolepiota mastoidea). Smuklejsza. Ściśle przylegający, prawie nieprzesuwalny pierścień. Szpiczasty garbek na kapeluszu. Czubajka wyłuszczona (otarta) (Macrolepiota excoriata). Rzadka. Głównie poza lasem, na suchych łąkach, pastwiskach, trawnikach. Ciepłolubna. Trzon gładki, jednolicie zabarwiony. Jadalna.
  Lepiota promines. Osiąga te same rozmiary. Trzon bez prążków. Owocnik jaśniejszy.
Uwagi(REMARKS)  Podobno często mylony przez tych co nie odróżniają żaby od ropuchy z muchomorem sromotnikowym (Amanita phalloides) (fot.). Łatwiej już wg mnie pomylić je z b. trującymi niektórymi czubajeczkami, choć te są o wiele mniejsze. Czubajeczki nie posiadają typowego ruchomego pierścienia czubajek. Inni ignoranci dla których wszystko co ma "coś" na kapeluszu i jest mniej więcej brązowawe - to kania, mogą mylić ten gatunek z muchomorem plamistym (Amanita pantherina)
inne fotografie (ADDITIONAL PHOTOGRAPHS)* 991001-7 - wyrośnięty owocnik; w trawie, w dębinie (Quercus); 01.10.1999, Dolny Śląsk, okolice Obornik Śląskich; 18 kB [Copyright © 1999 by Marek Snowarski]* 991001-21 - wyrośnięty owocnik; w dębinie (Quercus); 01.10.1999, Dolny Śląsk, okolice Obornik Śląskich; 30 kB [Copyright © 1999 by Marek Snowarski]* r34mc3 - kapelusz, widok z góry, koncentrycznie ułożone łatki; 37 kB [Copyright © by Wojciech Hehn]* 971011-12 - w trawie, w dębinie (Quercus); 11.10.1997, Dolny Śląsk, okolice Twardogóry; 28 kB [Copyright © 1997 by Marek Snowarski]* 980925-14 - młody owocnik, z już rozwiniętym trzonem ale z jeszcze nie rozpostartym kapeluszem, las liściasty klony-lipy; 25.09.1998, Dolny Śląsk, okolice Obornik Śląskich; 20 kB [Copyright © 1998 by Marek Snowarski]
Literatura (REFERENCES)gatunek opisywany w każdym atlasie;[11][2][3][4][15][9][1][12][5][19][23I][24][25][10]
W Internecie (LINKS)* Kinoko_ya - Mushrooms and other fungi of Japan* Sommario funghi* Bojan Arzen�ek world of mushrooms* Wild Mushrooms From Tokyo


| Skorowidz/INDEX (polski) (ENG) | "Na grzyby!"/HOME | Klucz/KEY | Agaricales 
| Agaricaceae 
| Macrolepiota 
| Słownik |Strona ostatnio zmieniana/MODIFIED: 07.07.2000 (utworzona/CREATED 08.11.1997)Copyright © 1997-2000 by Marek Snowarski / E-MAIL: [e-mail]


Wyłączny sponsor hostowania atlasu - firma Noris II (www.grzyby.com)