Macrolepiota rhacodes (czubajka czerwieniej¹ca) www.grzyby.pl| Menu g³ówne | Klucz do oznaczania grzybów >Agaricales>Agaricaceae>Macrolepiota | Grzybowy kalendarz pór roku | Grzyby jadalne warte polecenia | S³owniczek pojêæ | Macrolepiota rhacodes (Vitt.) Sing. - czubajka czerwieniej¹ca synonim: Macrolepiota rachodes pod bukami; odró¿nia siê od kani brakiem zygzakowatego wzoru na trzonie i szybko czerwieniej¹cym przy uszkodzeniu mi¹¿szempod œwierkamiw zaroœlach przy strumieniu, otarty mi¹¿sz podstawy trzonu natychmiast czerwieniejepod œwierkami Owocnik   Kapelusz (5)10 - 15(18) cm œrednicy. Br¹zowawy. M³ody têpo sto¿kowaty lub kulisty, póŸniej wypuk³y, nastêpnie p³asko rozpostarty. Bez garbka lub z niewielkim garbkiem. Powierzchnia z du¿ymi, okó³kowo i dachówkowato u³o¿onymi ³uskami, wierzcho³ek g³adki. Jasnobr¹zowy z wiekiem szarzeje i ciemnieje.   Blaszki bia³e (bia³awe), z wiekiem br¹zowiej¹ (czerwieniej¹), zw³aszcza ostrza. Po uszkodzeniu czerwieniej¹ce, potem br¹zowiej¹ce. Kruche. Gêste, szerokie, nieregularne. Wybrzuszone i wolne.   Trzon 10 -15(20) x 1- 1.5 cm. Bia³awy, potem br¹zowawy do ciemnobr¹zowego. Bez zygzakowatego wzoru. Cylindryczny, niezbyt d³ugi, smuk³y, pusty. Podstawa silnie zgrubia³a do bulwiastej (do 4.5 cm œrednicy), przeroœniêta ze œció³k¹. Pierœcieñ podwójny, b³oniasty, frêdzlowaty. Bia³y do szarego. Przesuwalny.   Mi¹¿sz bia³y, po uszkodzeniu szybko przybiera barwê szafranowo-czerwon¹ (¿ó³tobr¹zow¹, pomarañczowo¿ó³taw¹, marchwiowoczerwonaw¹) potem br¹zowaw¹. Najsilniejsze przebarwienie w trzonie. Delikatny. W trzonie zdrewnia³y, w³óknisty. Smak s³aby, ³agodny, przyjemny. Zapach s³aby lub brak, aromatyczny, przyjemny. Zarodniki   Wysyp bia³y. 9 - 12 x 6 - 7 µm, eliptyczne, g³adkie, bezbarwne. Wystêpowanie   Czêsty. G³ównie w lasach iglastych (sosna, œwierk) i mieszanych ale te¿ i liœciastych, na polanach œródleœnych oraz w parkach. W przeœwietlonych miejscach. Preferuje kwaœne gleby. Owocniki grupami od lipca do paŸdziernika (listopada). Wartoœæ   Jadalny, jada siê panierowane kapelusze. W mojej opinii nie warto go zbieraæ poniewa¿ z uwagi na brak aromatu i smaku jest poœledni w konsumpcji. S¹ te¿ podejrzenia, ¿e mo¿e byæ przyczyn¹ przejœciowych niedyspozycji ¿o³¹dkowo-jelitowych. Gatunki podobne   Bardzo podobna czubajka kania (Macrolepiota procera) (na fotografii) ma niezmienny mi¹¿sz, zygzakowaty wzorek na trzonie, rzadsze i mniejsze ³uski na kapeluszu i wyraŸny s³odkawo-aromatyczny zapach.   Czubajka czerwieniej¹ca mo¿e te¿ byæ mylona z czubajeczkami (Lepiota).   Podgatunek var. hortensis roœnie na ¿yznej, próchniczej ziemi w ogrodach, na pryzmach kompostu, parkach, sadach. Ma mocniej zbudowane owocniki. Wiêksze ³uski na kapeluszu. Podstawa trzonu br¹zowawa. Mi¹¿sz po uszkodzeniu przybiera barwê pomarañczowobr¹zow¹ (pomarañczowo³ososiow¹). Mo¿e powodowaæ zatrucia. Nie poleca siê zbieraæ tej odmiany.   Czubówka (Leucoagaricus badhamii). Rzadki. Na trocinach w ogrodach i podwórkach. Kapelusz grubo³uskowaty. Nawet przy nieznacznych uszkodzeniach przybiera barwê szafranowo¿ó³t¹ a po wyschniêciu brudnofioletow¹. Trzon z krótkotrwa³ym pierœcieniem po³¹czonym czêœciowo z blaszkami.    Czubajka dziewczêca (Macrolepiota puellaris). Delikatny wysmuk³y owocnik o kapeluszu pokrytym bia³ymi, odstaj¹cymi ³useczkami. Mi¹¿sz bia³y. U podstawy trzonu po prze³amaniu jedynie lekko czerwieniej¹cy. | Menu g³ówne | Klucz do oznaczania grzybów >Agaricales>Agaricaceae>Macrolepiota | Grzybowy kalendarz pór roku | Grzyby jadalne warte polecenia | S³owniczek pojêæ |