NARODZINY RUCHU ROBOTNICZEGO
Rewolucja przemysłowa zaczyna się w Angli
i doprowadza do powst. proletariatu(kl.robotnicz)
Mieli ciężko:nie wystarczające zarobki,okropne warunki
mieszk,wysoka œmierteln,dużo wypadków,
zatrudniano 4letnie dzieci za mniej kasy.
W Angli najwczeœniej rodzi się ruch robotniczy.
Przybiera formę luddyzmu-niszczyli maszyny
ale groziła za to kara œmierci.Inny ruch to czartyzm-
swoje cele głosili w karcie praw ludu pod którą zbierano
podpisy.Dużo nie wywalczyli ale zwrócili uwagę opini publ.
Myœliciele też zaczęli się tym interesować trudną syt
robotników.Byli to socjaliœci utopijni.Pierwszy to Henryk
Saint-Simon.Uważał że władza powinna zostać w rękach
ludu i uspołecznić œrodki produkcji.Jego utopijnoœć to fakt
żę nie widział robotników jako siły politycznej lecz jako dzieci
do opieki. Drugi to Karol Fourier,zwolennik falansteru.Miała
to być organizacja społeczna, samowystarczalna.
Karol Owen : uspołecznić œrodki produkcji, stworzyć
organizacje zawodowe które przejmą warsztaty pracy.
jest on uwarzany za twórcę angielskich związków
zawodowych. Piotr Proudon domagał się likwidacji
państwa, miały powstać wolne związki wytwórców
według branż, wymiana bezgotówkowa.
Ludwik Blangui chciał obalić siłą kapitalizm, rewolucję
mieli wywołać spiskowcy bo lud nie był w stanie wy-
walczyć władzy.
Inną wizję mieli Karol Marks i Fryderyk Engels
Byli twórcami marksizmu i nazywali to socjalizmem
naukowym. Podstawą buł Manifest komunistyczny
ogłoszony w 1848.Stał się podstawą dla parti
komunistycznej.Głosił:-władzę dla robotników w
drodze rewolucji,-uspołecznienie œrodków produkcji,
oraz dyktaturę proletariatu. W manifeœcie jest mowa
o walce klas która jest motorem napędowym historii.
Państwo dąży do wymazania wyższych klas i zniknie
jak znikną klasy.
W połowie 19w pojawiają się pierwsze partie i idee
powstania międzynarod. organizacji robotniczej.
W 1864 w Londynie podczas manifestacji na rzecz
powst.Stycz powstaje Międzynarodowe Zrzeszenie
Robotników(partie 19 krajów)Cel:poprawa sytuacji ekon.
robotnika"Byt kształtuje œwiadomoœć".1872-przenie
sienie do Ameryki gdzie zostaje rozwiązana w 1876.
Na jej łamach rozegrały się walki ideologi:1.Marksizm
2.Prudonizm (likwidacja państwaktóre miało być zast.
federacją gmin wytwórców) inaczej anarchosyndykalizm
3.Anarchizm-chce likwidacji państwa, stw.
federacji autonomicznych gmin ze społeczną formą
wartoœci.4.Trade union-zalążkiem są organizacje zw.
ograniczają sie do demokratyzacji. Wygrywa Marksizm
Koniec 19w jest okresem dużych zmain społecznych
Następuje demokratyzacja i powst legalne partie w
tym robotnicze. Powoduje to gwałtowny rozwój ruchu rob.
i w 1889 powstaje II Międzynarodówka opracowana
przez Engelsa.Cel:walka polityczna ,z militaryzmem.
ustanawiają 1 maj œwiętem robotniczym. Rozegrała
się ostra walka ideologi która doprowadza do rozłamu
2Międz na 1.rewizjonizm:twierdzili że robotnicy po-
prawią sytuację na drodze reform parlamentarnych.
Jest to droga powolnych legalnych zmian.Twórca to
Edward Bernstein, który dokonał rewizji marksizmu.
wiedział że kapitalizm nie wyginie ale się rozwinie i
zdemokratyzuje.Wiedział że nie trzeba wprowadzać
rewolucji.2.Marksizm.Z czasem marksizm przeradza
się w komunizm a rewizjonizm w socjalizm
Walka zaczęła przynosić efekty:W niemczech wpr.
obowiązkowe ubezp.społ.W angli ograniczono
czas pracy i wiek dzieci,zakaz zatr kobiet w niektóryh
zakładach.Prawo o emeryturach w ang i francji
ZNACZENIE:
-robotnicy stają się ważną siłą polityczną-powstają zw
zawodowe i partie-zdobywają prawo głosu-wpływ na
postawę koœcioła(papież Leon13 wydaje cyklikę
która staje się podstawą narodzin cheœć. demokracji.