Geografia Turystyki - zaliczenie I semestr
Miejsce geografii turystyki wśród nauk geograficznych…
Geografia turystyki zajmuje szerokie miejsce wśród nauk geograficznych, bowiem zajmuje się studiami nad walorami turystycznymi, ale i ruchem oraz zagospodarowaniem turystycznym oraz zagadnieniami gospodarczymi związanymi bezpośrednio z turystyką.
Co to jest system? Jakie elementy składają się na systemowy model turystyki?
SYSTEM -> zbiór elementów oraz relacji zachodzących pomiędzy nimi.
Systemy mogą mieć różną treść i skalę. Na system mogą składać się duże elementy (tu: obiekty), jak np. fabryki, regiony czy infrastruktura. Największym znanym systemem jest Wszechświat. Cechą charakteryzującą system jest to, że tworzy on układy hierarchiczne (inaczej: coś podlega czemuś, itd.). O skali (wielkości) systemu decyduje nie rozmiar a stopień złożoności.
Systemowy model turystyki (składniki):
- obiekty gastronomiczne,
- obiekty noclegowe,
- transport,
- infrastruktura,
- atrakcje turystyczne,
- rzemiosło.
Co to jest struktura? Podaj przykłady struktury przestrzennej turystyki.
STRUKTURA -> układ klas wielkości danej zjawiska.
Struktura przestrzenna turystyki
Co nazywamy środowiskiem geograficznym? Podaj jego główne elementy.
ŚRODOWISKIEM GEOGRAFICZNYM nazywamy przestrzeń geograficzną zmienioną w sposób znaczny przez człowieka (np. środowisko miasta, wsi, osiedla). Elementami tego środowiska są: elementy środowiska naturalnego oraz elementy wprowadzone przez ludzi (przyrodnicze oraz techniczne). Do elementów przyrodniczych należą np. pola uprawne, sady, parki czy kanały, zaś do elementów technicznych należą np. drogi, nasypy, cmentarze, poligony czy tereny mieszkalne.
Co to jest przestrzeń geograficzna?
PRZESTRZEŃ GEOGRAFICZNA to środowisko przyrodnicze (naturalne) danego regionu. Określoną przestrzeń można zdefiniować za pomocą takich pojęć jak: odległość, powierzchnia, zwartość czy kierunek. Z reguły ludzkie wyobrażenia przestrzenne kształtowane są w układzie trójwymiarowym (tzw. Euklidesowym). Ten układ odniesienia również jest zwany przestrzenią geograficzną.
Co nazywamy regionem turystycznym?
REGION TURYSTYCZNY to obszar charakteryzujący się walorami (atrakcjami) turystycznymi oraz pewnymi powiązaniami usługowymi. Jest to twór w przestrzeni oparty na walorach środowiska naturalnego oraz działalności społeczno-ekonomicznej. Podstawą rozwoju regionu jest dostosowanie usług do istniejących walorów turystycznych, np. ilość miejsc parkingowych pod stokami narciarskimi w górach czy ilość miejsc noclegowych blisko akwenu wodnego.
Co nazywamy infrastrukturą? Podaj rodzaje infrastruktury turystycznej.
INFRASTRUKTURA to urządzenia oraz instytucje świadczące usługi niezbędne dla funkcjonowania działów gospodarki oraz zapewniające warunki życia dla ludności (np. inf. techniczna czy społeczna).
INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA to krótko mówiąc obiekty turystyczne, które mają na celu służenie turystom oraz odwiedzającym dany region (mają zaspokajać ich indywidualne potrzeby). NA infrastrukturę turystyczną składają się: baza noclegowa (pensjonaty, hotele), baza gastronomiczna (bary, restauracje, gospody), obiekty sportowe (boiska, stoki narciarskie, tory saneczkowe), obiekty kultury regionalnej (muzea czy galerie sztuki regionalnej) oraz szlaki turystyki pieszej, rowerowej czy biegowej.
Podaj główne grupy walorów turystycznych i omów je.
Wyróżniamy dwie grupy walorów (atrakcji) turystycznych:
- walory przyrodnicze, które są częścią środowiska przyrodniczego:
dla turystyki masowej są to np. morze, jeziora, góry, itd.
dla turystyki kwalifikowanej mogą to być np. wycieczki górskie czy wędkarstwo,
- walory poza przyrodnicze (antropogeniczne czy kulturowe), które są częścią kultury materialnej i duchowej społeczeństwa:
dla turystyki masowej mogą to być np. wykopaliska archeologiczne, muzea czy miejsca kultu religijnego,
dla turystyki kwalifikowanej mogą to być np. muzea specjalistyczne
Znane są także inne walory jak np. walory wypoczynkowe oraz walory krajobrazowe.
Co nazywamy walorami (atrakcjami) turystycznymi?
WALORY (ATRAKCJE) TURYSTYCZNE to najkrócej mówiąc, zespół elementów środowiska naturalnego oraz antropogenicznego (przekształconego przez człowieka), które to elementy (razem oraz każde z osobna) wpływają na decyzje turystów o przyjeździe w dane miejsce oraz są przedmiotem ich zainteresowania.
Jakie czynniki wpływają na zróżnicowanie ruchu turystycznego?
RUCH TURYSTYCZNY to ogół przemieszczeń w przestrzeni turystów związanych z dobrowolną, czasową zmianą miejsca pobytu (np. regularne wyjazdy do domków letniskowych).
Czynniki wpływające na zróżnicowanie ruchu turystycznego to:
- klimat danego regionu,
- baza noclegowo-gastronomiczna,
- preferencje i potrzeby turystów,
- polityczne (tu: rosnąca rola Unii Europejskiej, np. układ o zniesieniu granic),
- ekonomiczne (tu: wprowadzenie EURO, proces globalizacji),
- socjokulturowe (np. zmieniający się model rodziny, starzenie się społeczeństwa, ochrona przyrody),
Wymień obszary na terenie Polski, które nie spełniają kryteriów długookresowej turystyki wypoczynkowej.
Tereny w Polsce, które nie spełniają kryteriów długookresowej turystyki wypoczynkowej to przede wszystkim większość aglomeracji miejskich, np. katowicka (i szerzej konurbacja górnośląska), opolska czy warszawska, okręgi przemysłowe, tereny rolnicze o małej atrakcyjności krajobrazowej. Jednak można się z tą tezą nie zgodzić, ponieważ w/w obszary w Polsce, jak również inne tego typu, spełniają kryteria dotyczące innych typów turystyki, np. turystyki kulturalnej, agroturystyki czy ekoturystyki.
Wymień i omów główne rodzaje walorów przyrodniczych i ich występowanie.
Walory przyrodnicze możemy podzielić wg kryterium pochodzenia.
Występują walory przyrodnicze, które ukształtowały się bez jakiejkolwiek ingerencji człowieka, a są to np. osobliwości fauny i flory (tu: Dąb Bartek i inne pomniki przyrody, torfowiska czy stawy), skałki i grupy skał (tu: Skalne Grzyby koło Kłodzka, Maczuga Herkulesa czy Skałki w Górach Stołowych), wąwozy i doliny rzeczne (tu: przełom Nysy Kłodzkiej, wąwóz Kraków, Dolina Prądnika, wąwozy lessowe), wodospady (tu: Wodogrzmoty Mickiewicza, Wodospad Szklarki i Kamieńczyka), jaskinie i groty (tu: jaskinia Mroźna, Grota Kryształowa), głazy narzutowe (tu: Pogański Kamień, Tatarski Kamień) oraz inne obiekty geologiczne (tu: jeziora polodowcowe, Pustynia Błędowska, ruchome wydmy klifowy brzeg morski)
Drugą grupę walorów stanowią obiekty utworzone przez człowieka, jak np. parki zabytkowe (tu: Park Oliwski, Park pałacowy w Łańcucie, Park Łazienkowski), muzea i zbiory przyrodnicze (tu: Muzeum Białowieskiego PN, Akwarium Morskie, Muzeum Ziemi, Muzeum Tatrzańskie) oraz ogrody botaniczne i zoologiczne (tu: Palmiarnia w Gdańsku-Oliwie, Ogród Botaniczny PAN w Warszawie, Śląski Ogród Zoologiczny, Miejski Ogród Zoologiczny we Wrocławiu).
Występuje jeszcze jedna grupa walorów, w której ingerencja człowieka nie wpływa na charakter i znaczenie danego waloru. Do tej grupy można zaliczyć parki narodowe i krajobrazowe oraz punkty widokowe.
Przedstaw najciekawsze szlaki wodne o walorach turystycznych. Na wybranym przykładzie omów jego cechy decydujące o atrakcyjności.
Istotnym elementem klasyfikacji szlaków jest ich przepustowość. Została ona określona w dwóch skalach przepustowości: indywidualnej i masowej. W Polsce mamy 118 szlaków wodnych, w tym 30 żeglarskich. Najciekawszych szlaków mamy w Polsce aż 15, warto je wymienić z racji wysokich wartości atrakcyjności dla turystyki wodnej.
Szlaki kajakowe o przepustowości indywidualnej (wybrane):
- Poprad (od Muszyny do Dunajca, 54 km),
- Radunia (od jez. Stężyckiego do Motławy, 97 km),
Szlaki kajakowe o przepustowości masowej (wybrane):
- Dunajec (od Nowego Targu aż do ujścia do Wisły, 199 km),
- Czarna Hańcza (od jez. Wigry do Rygola, 51 km),
- Brda (od Nowej Brdy do Wisły, 208 km)
- Drawa (od Czaplinka do Noteci, 194 km),
Szlaki żeglarskie o przepustowości masowej (wybrane):
- Wielkie Jeziora Mazurskie (od węgorzowa do jez. Wiartel, 110 km),
- Kanał Augustowski (od Rygla do Biebrzy, 70 km),
- Kanał Elbląsko-Ostródzki (od Ostródy do Elbląga, 77 km).
Kanał Elbląsko-Ostródzki
Jedną z największych atrakcji turystycznych okolic Elbląga jest Kanał Elbląski. Ten wspaniały zabytek - o walorach zarówno technicznych, jak również krajoznawczych - znany jest także jako Kanał Ostródzko-Elbląski (Elbląsko-Ostródzki). Całkowita długość drogi wodnej wynosi 127,5 km, a znaczna jej część przebiega przez wyjątkowo urokliwe okolice. Najwspanialszą perełką tej jednej z dwóch tego typu dróg wodnych na świecie jest 5 pochylni, dzięki którym statek pokonuje około 2 km po suchym lądzie, a które to mają za zadanie pokonanie olbrzymiej różnicy poziomu wód wynoszącej około 100 m na przestrzeni 9,6 km. Wybierając się w podróż Kanałem Elbląskim nie należy zapominać o wzięciu ze sobą lornetki i aparatu fotograficznego. Tereny te, bowiem są bardzo atrakcyjne nie tylko z uwagi na unikalne walory techniczne samego Kanału, ale słyną również z walorów czysto przyrodniczych, a Jezioro Druzno przez które przebiega tor wodny, uznawane jest za jedną z największych baz lęgowych ptactwa wodnego w Polsce. Można tu spotkać około 200 gatunków ptaków, a okolica jest miejscem "pielgrzymek" ornitologów niemal z całej Europy.
Jakie znasz rodzaje obszarów chronionych w Polsce?
OBSZAR CHRONIONY to wydzielony geograficznie obszar, który jest objęty ochroną. Zwykle tworzony jest na terenie o ciekawym krajobrazie lub o dużych walorach przyrodniczych. Podlega on ochronie prawnej.
Rodzaje obszarów chronionych:
- parki narodowe i krajobrazowe,
- rezerwaty przyrody,
- obszary objęte programem „NATURA 2000”,
- użytki ekologiczne,
- obszary chronionego krajobrazu.
Co to jest regionalizacja turystyczna?
REGIONALIZACJA TURYSTYCZNA to proces wydzielana regionów turystycznych według określonych kryteriów, szczególnie jednorodności walorów turystycznych i sposobu zagospodarowania turystycznego.
Przedstaw klasyfikację regionów turystycznych wg T. Lijewskiego. Omów krótko każdy z nich.
T. Litewski klasyfikuje regiony turystyczne na: Wybrzeże wraz z Pobrzeżami (Szczecińskim, Koszalińskim, Gdańskim), Pojezierza (Pomorskie, Mazurskie, Wielkopolskie), Sudety i Karpaty oraz rejony turystyczne większych miast (np. Warszawy, Łodzi).
Wybrzeże jest regionem turystycznym o najintensywniej wykorzystanym terenie do celów wypoczynkowych i o największym skupieniu wczasowiczów na jednostkę powierzchni. Nasze wybrzeże jest idealnym terenem do wypoczynku dzięki szerokim plażom, wałom wydmowym oraz ciągnącym się wzdłuż plaż lasom. Pojezierza charakteryzują się licznymi jeziorami oraz idealną bazą do turystyki wodnej, pieszej, rowerowej czy agroturystyki. Cechują się też obecnością lasów, które sprzyjają wypoczynkowi. Sudety i Karpaty za to charakteryzują się idealną bazą do turystyki górskiej oraz ekstremalnej. Silnie rozwinięta baza noclegowo-gastronomiczna umożliwia turystom korzystanie ze wszystkich atrakcji turystycznych danego regionu górskiego.
Wymień i omów główne cechy powodujące rozwój turystyki na obszarach wiejskich.
Co nazywamy agroturystyką i dlaczego należy ją rozwijać?
AGROTURYSTYKA to forma turystyki wiejskiej ściśle związana z rolnictwem i funkcjonującym gospodarstwem rolnym. Jest to specyficzna forma odpoczynku oparta o bazę noclegową na terenie gospodarstwa oraz atrakcje rekreacyjne. Może być ona połączona z pracą u osoby zapewniającej nocleg i wyżywienia. Często, przez gospodarzy, agroturystyka jest traktowana jako alternatywne źródło dochodu mieszkańców wsi. Agroturystyka jest także formą turystyki masowej obejmującą rożne usługi, jak np. zakwaterowanie, posiłki, wędkarstwo, jazdę konną aż po uczestnictwo w pracach polowych i gospodarskich. Gospodarze mogą swym gościom urozmaicać czas spędzany na wsi poprzez udział w pracach, w tradycyjnym rzemiośle (np. haftowanie, szydełkowanie), w obrzędach ludowych czy w przygotowaniu potraw regionalnych. W tej formie turystyki turyści mają zapewnioną domową atmosferę oraz możemy liczyć na zdrową i świeżą żywność.
Jakie motywy wpływają na zakładanie gospodarstw agroturystycznych w wybranym przez Ciebie regionie Polski?
Wymień najważniejsze ogólnospołeczne cele rozwoju agroturystyki w Polsce.
CELE AGROTURYSTYKI:
- aktywizacja regionalnego rynku pracy,
- rozbudowa oraz modernizacja zasobów mieszkaniowych rolników,
- wzrost poziomu kulturalnego mieszkańców terenów wiejskich,
- dodatkowe dochody dla rolników i budżetów lokalnych poprzez wykorzystanie nadwyżek produkcji rolnej,
- ochrona walorów turystycznych terenów wiejskich,
- stworzenie możliwości wypoczynku dla średnio zamożnych,
- rozwój i rozbudowa regionalnej infrastruktury,
- wypoczynek w odmiennym środowisku niż na codzień,
- bezpośredni kontakt ze zdrowym, naturalnym środowiskiem.
Wymień znane rodzaje map turystycznych i omów ich przeznaczenie.
Mapy turystyczne możemy pogrupować następująco:
- mapy turystyczne szczegółowe, które służą do bezpośredniej orientacji w terenie (turystyka piesza, górska, kolarska, wodna, narciarska),
- mapy przeglądowe to mapy przedstawiające rozległe obszary, od części państw po całe kontynenty, z reguły wykonywane są w skali mniejszej niż 1:200000,
- mapy topograficzne to mapy szczegółowe, które przedstawiają powierzchniowe elementy krajobrazu, mapy te ze względu na treść dzielą się na ogólnogeograficzne i tematyczne (np. klimatyczne, geologiczne),
- plany miast to mapy pokazujące jedynie dane miasto, wraz z siecią dróg lądowych (kołowych jak i kolejowych), zabudowaniami mieszkalnymi i przemysłowymi oraz obiektami turystyczno-kulturalnymi (np. plan miasta Warszawy),
- mapy samochodowe to atlasy zawierające schemat połączeń drogowych oraz kolejowych w ramach danego państwa, np. atlas samochodowy Polski.
Zasady ekoturystyki.
EKOTURYSTYKA to ruch turystyczny, którego celem jest zachowanie trwałego rozwoju zasobów i walorów turystycznych poprzez integrację działalności turystycznej z ochroną przyrody oraz życiem społeczno-gospodarczym.
Ekoturystyka kładzie nacisk na rozwijanie aktywności turystycznych z bezpośrednim kontaktem turysty z:
- z przyrodą niezdewastowanych obszarów, co pozwala na czerpanie przyjemności z piękna krajobrazu oraz ciszy i spokoju,
- dostosowanie ruchu turystycznego do chłonności turystyczne danego obszaru,
- aktywizowanie życia społeczno-gospodarczego w obrębie obszarów objętych programem „NATURA 2000”.