Pomoc publiczna w prawie UE

WSTĘP

Temat pomocy publiczne jest bardzo szeroko przedstawiany w prawodawstwie Unijnym.

Polskie prawo zmierza w tym samym kierunku to znaczy do wyznaczenia bardzo dokładnych ram prawnych pomocy publicznej. Należy podkreślić ze wraz ze wstąpieniem Polski do UE w dziedzinę pomocy publicznej będziemy zobowiązani do przyjęcia całego Acguis comunitare

W poniższej pracy przekazane są informacje na temat prawa unii europejskiej oraz polskie rozwiązania obowiązujące w tej dziedzinie.

Wprowadzenie w Polsce regulacji określającej zasady dopuszczalności pomocy

publicznej zbiegło się ze sformułowaniem przyszłościowych unijnych zasad redukcji

pomocy publicznej. Zarówno Parlament Europejski, jak i inne organy unijne, od kilku

lat podejmowały kwestię ograniczenia wielkości pomocy publicznej dla

przedsiębiorców. Na przykład w czasie szczytów w Dublinie (1996), w Cardiff (1998) i

w Lizbonie (2000), formułowane były pod adresem Komisji i rządów poszczególnych

państw członkowskich, żądania obniżenia poziomu pomocy publicznej i ściślejszej kontroli jej udzielania, ale nie znalazło to wyrazu w nałożeniu na państwa członkowskie żadnych konkretnych zobowiązań. Przełomem okazał się list premierów rządu brytyjskiego i hiszpańskiego, przygotowany przed szczytem w Sztokholmie (wiosna 2001), w którym postulowali oni obniżenie pomocy z 1,1 % PKB UE do 0,9 % w roku 2003 i 0,7 % w roku 2005. W Sztokholmie postanowiono, że państwa członkowskie powinny być zobowiązane do wykazania, że do roku 2003 udział pomocy publicznej w PKB danego kraju uległ obniżeniu, a pomoc przeorientowana została na cele horyzontalne.

Pomoc państwowa może być kierowana do określonych sektorów, regionów czy podmiotów gospodarczych, jak również związana jest z realizacją określonych celów gospodarczych. Celem takim, może być przykładowo: rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, zmniejszanie różnic gospodarczych między regionami kraju, równoważenie rynku w sektorach „wrażliwych” gospodarki (podatnych na wahania koniunktury), restrukturyzacja sektorów „trudnych”. Może być również skierowana na przezwyciężenie finansowych trudności pojedynczego przedsiębiorstwa.
W pracy tej zostaną także przedstawione hipotetyczne korzyści , jakie płyną wraz z wejściem do unii europejskiej dla śląskiego przemysłu i sektora MSP.

Celem tej pracy jest przedstawienie jedynie najważniejszych aspektów pomocy publicznej w prawie unijnym temat jest bardzo obszerny i został postawiony nacisk na zbadanie ewentualnych implikacji dla śląska .

Regionu, w którym bardzo potrzebna jest restrukturyzacja przemysłu ciężkiego i górnictwa, co pociąga za sobą duże koszty społeczne, właśnie pomoc publiczna może złagodzić te koszty poprzez pomoc zakładom w restrukturyzacji i dostosowaniu do realiów rynkowych.

Śląsk jest od dawna regionem bardzo uprzemysłowionym i szczególny nacisk powinien zostać położony właśnie na przejście ludzi i kapitału od przemysłu do innych sektorów w tym szczególnie do sektora MSP i sektora nowych technologii.

PODSTAWOWE POJECIA

POMOC PUBLICZNA - to przysporzenie, bezpośrednio lub pośrednio, przez organy udzielające pomocy, korzyści finansowych określonym przedsiębiorcom,

w następstwie, którego uprzywilejowuje się ich w stosunku do konkurentów, przede

wszystkim w drodze dokonywania na ich rzecz lub za tych przedsiębiorców

wydatków ze środków publicznych lub pomniejszania świadczeń należnych od nich

na rzecz sektora finansów publicznych na podstawie odrębnych ustaw lub innego tytułu prawnego, w szczególności w formie:

(a) dotacji oraz ulg podatkowych,

(b) dokapitalizowania przedsiębiorców w sytuacjach lub na warunkach odbiegających od normalnych praktyk inwestycyjnych, jakie stosują prywatni inwestorzy w gospodarce rynkowej,

(c) pożyczek lub kredytów udzielanych przedsiębiorcom na warunkach korzystniejszych od oferowanych im na rynku,

(d) poręczeń i gwarancji kredytowych udzielanych za zobowiązania przedsiębiorców na warunkach korzystniejszych od oferowanych na rynku

(e) zaniechania poboru podatku, odroczenia, rozłożenia na raty podatku lub zaległości podatkowej oraz umorzenia zaległości podatkowej,

(f) umarzania, odraczania lub rozkładania na raty innych niż określone w pkt (e) należnych od przedsiębiorcy świadczeń pieniężnych stanowiących środki

publiczne w rozumieniu przepisów art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r.

o finansach publicznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1014 z późn. zm.)

(g) zbycia lub oddania do korzystania mienia będącego własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego i ich związków - na warunkach korzystniejszych od oferowanych na rynku.

Przez ORGANY UDZIELAJACE POMOCY należy rozumieć organy administracji publicznej oraz inne podmioty dysponujące środkami publicznymi, w tym przedsiębiorcę publicznego, które na podstawie odrębnych przepisów są uprawnione do udzielania pomocy. Udzielenie pomocy następuje najczęściej w wyniku podjęcia decyzji, podpisania umowy lub uchwalenia uchwały.

POMOC PUBLICZNA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ

Podstawowa zasada odnosząca się do pomocy publicznej w krajach unii europejskiej mówi

„ Publiczne subsydia i inne formy pomocy publicznej są sprzeczne z celami wspólnego rynku, ponieważ zniekształcają handel wzajemny i konkurencje pomiędzy członkami Wspólnoty Europejskiej `'

Udzielanie przedsiębiorstwom pomocy ze środków publicznych podlega w Unii Europejskiej zasadniczym ograniczeniom. Pojęcie pomocy państwa (albo pomocy publicznej - wg art. 63 Układu Europejskiego) nie zostało zdefiniowane wprost w dokumentach orzecznictwa wspólnotowego. Jednak określone treści umów UE z państwami EFTA, czy CEFTA oraz art. 63 UE wskazują na to, że „pomoc państwa” oznacza jakąkolwiek pomoc pochodzącą od „państwa” lub ze środków państwowych w formie płatności lub zrzeczenia się dochodów państwa. Dotyczy to nie tylko pomocy oferowanej przez organy naczelne i centralne państwa, organy regionalne czy lokalne, ale również świadczonej przez władze samorządowe lub inne organizacje, a nawet osoby, nad którymi państwo nie sprawuje bezpośredniej kontroli, a które oferują pomoc na podstawie zleceń pochodzących od organów państwowych.
Pomoc publiczna jest pojęciem szerszym od subwencji i oznacza również różnorodne interwencje prowadzące do uzyskania określonych korzyści przez podmioty gospodarcze..
Do najbardziej typowych form pomocy państwa można, więc zaliczyć dotacje pieniężne lub rzeczowe, preferencje kredytowe (udzielanie kredytów o niższym od rynkowego oprocentowaniu, przy czym tę różnicę pokrywa państwo), gwarancje i poręczenia kredytowe rządowe ze skutkami budżetowymi, preferencje podatkowe (zwolnienia i ulgi podatkowe, redukcje stopy podatku, odroczenie terminu płatności lub umorzenia), instrumenty kapitałowe (zakup akcji lub udziałów w kapitale firmy z funduszy państwowych), obniżenie płatności z tytułu należności na cele socjalne, ochrony środowiska lub zamówień państwowych, darmowe doradztwo itp.
Aby utrzymać poziom efektywności gospodarczej, pomoc państwowa musi być realizowana bez powodowania zniekształceń konkurencji. Jest to zasadnicze kryterium ograniczające zakres i metody interwencjonizmu państwowego w krajach Wspólnoty Europejskiej.
Postanowienia dotyczące pomocy państwowej zawarte są w Traktacie o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej. Artykuł 87 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską według Traktatu Amsterdamskiego (dawny art. 92 Traktatu Rzymskiego) wprowadził zasadę zakazu pomocy państwowej w postaci określenia, że wszelka pomoc przyznana przez Państwo Członkowskie, albo ze środków państwowych, w jakiejkolwiek formie, która zagraża warunkom konkurencji przez faworyzowanie pewnych przedsiębiorstw lub produkcji pewnych towarów, jeśli wpływa niekorzystnie na handel między Państwami Członkowskimi, będzie niezgodna z regułami wspólnego rynku (pkt 1). Artykuł 87 wprowadził jednocześnie zasadę wyjątków (derogacji) automatycznych i warunkowych od stosowania zasady zakazu pomocy państwowej.
Zwolnienia automatyczne zawarte są w Artykule 87.2, w którym za zgodną z regułami wolnego rynku uznaje się:
- pomoc natury socjalnej, przyznanej indywidualnym konsumentom, pod warunkiem, że nie dyskryminuje ona miejsca pochodzenia produktu,
- pomoc na wyrównywanie szkód, spowodowanych przez klęski żywiołowe lub wyjątkowe okoliczności,
- pomoc dla gospodarki poszczególnych regionów Republiki Federalnej Niemiec, w zakresie strat wynikających z poprzedniego podziału politycznego Niemiec.
Natomiast w artykule 87.3 zawarte są zwolnienia warunkowe od zakazu stosowania pomocy państwowej zakłócającej konkurencję i mającej wpływ na handel wewnątrz Wspólnoty, w zakresie m.in.:
- pomocy dla promowania ekonomicznego rozwoju obszarów o niskim poziomie życia i dotkniętych wysokim bezrobociem (a),
- wspierania realizacji projektu, istotnego dla realizacji ważnego wspólnego, europejskiego interesu lub dla zaradzenia poważnym zakłóceniom w gospodarce kraju członkowskiego (b),
- pomocy przeznaczonej na rozwój pewnych ekonomicznych dziedzin lub obszarów, nie wpływającej jednak negatywnie na warunki handlu w obrębie Wspólnoty (c),
- innych kategorii pomocy (np. na cele kultury), które mają być określone decyzją Rady, kwalifikowaną większością głosów na wniosek Komisji (d).
Artykuł 87 dotyczy stosowania krajowych środków pomocowych, ale reguły tam zawarte odnoszą się również do środków wspólnotowych.
Artykuł 88 (dawny art. 93) Traktatu o WE zawiera przepisy proceduralne odnoszące się do trybu uzyskania pomocy i jej kontroli przez Komisję Europejską. Uzyskanie form pomocy państwowej wymaga od krajów członkowskich, na mocy postanowienia tego artykułu (w punkcie 3), uprzedniej notyfikacji Komisji Europejskiej. Komisja określa, czy przewidywane przypadki pomocy państwa są zgodne z regulacjami WE. Tylko państwa członkowskie kontaktują się z Komisją (występują o notyfikację), nawet, jeśli pomoc dotyczy branż, regionów lub firm. W przypadku tzw. pogłębionej procedury, decyzje Komisji publikuje się w Dzienniku Urzędowym Wspólnoty Europejskiej i wszystkie zainteresowane strony mogą przesłać swoje stanowisko w danej sprawie do Komisji. Komisja nie podejmuje decyzji arbitralnie, ale na podstawie przejrzyście ustalonych kryteriów, również zamieszczanych w Dzienniku Urzędowym WE (Przypadek takiej notyfikacji pomocy publicznej przez komisje przedstawiony jest w załączniku numer 1).Komisja rzadko odrzuca wniosek o pomoc przestawiony przez kraj członkowski poniżej przedstawiono wykres analizujący procent przyznanych decyzji pozytywnych i negatywnych.

Podział negatywnych i pozytywnych decyzji wydanych przez komisje w latach 2000-2002

(liczby przedstawiają liczbę wniosków zgłoszonych do KE przez poszczególne państwa)

UE B DK D EL E F IRL I NL A P FIN S UK

-negatywna decyzja -pozytywna decyzja

Źródło: State Aid Scoreboard

Jednak należy zauważyć ze w roku 2002 na 759 decyzji komisji o akceptacji pomocy publicznej przez kraj członkowski jedynie 53 to znaczy 7% było odmownych .

Naczelną zasadę akceptacji pomocy państwa przez Komisję Europejską stanowi realizacja wspólnego interesu europejskiego, a nie tylko poszczególnego beneficjenta.
Najnowszy akt prawny regulujący zasady pomocy publicznej to Rozporządzenie Rady Unii Europejskiej Nr 659/1999 z marca 1999 roku, nawiązujące głównie do art. art. 93 Traktatu Rzymskiego (obecnie art. 88) i przedstawiające szczegółowe procedury notyfikacji, procedury w przypadku braku notyfikacji i nadużycia pomocy, dotyczące również zarządzania zwrotu pomocy, jak również procedury kontroli udzielanej pomocy, adresowane głównie do państw członkowskich Unii. Pomoc niezgodna z regułami Unii musi być zwrócona. Państwo członkowskie jest odpowiedzialne za zwrot pomocy udzielonej przedsiębiorstwu niezgodnie z procedurami Unii. Komisja wprowadziła ujednolicone referencyjne stawki procentowe dla podmiotów, którym została udzielona publiczna pomoc niezgodnie z regułami Unii, obciążające dodatkowo kwotę udzielonej nieprawnie pomocy. Stawki te są przedmiotem publikacji i zmiany, co kilka lat. Zwrot pomocy następuje zgodnie z prawem krajowym, z wyłączeniem przepisów dotyczących okresu przedawnienia. W art. 15 omawianego Rozporządzenia określa się okres zwrotu pomocy państwa - maksymalnie do 10 lat. Nie można też uzyskać nowej pomocy, jeśli podmiot nie zwrócił poprzedniej pomocy nieprawnie przyznanej. Zasady monitorowania przez Komisję Europejską pomocy publicznej udzielanej przez kraje członkowskie zawarte są w rozdziale VII Rozporządzenia. Natomiast państwo członkowskie może zaskarżyć decyzje Komisji Europejskiej do Trybunału Sprawiedliwości.
Decyzje o udzielaniu pomocy publicznej w UE mają często charakter polityczny. Interpretacja ramowych zasad udzielania pomocy państwa w Unii Europejskiej dokonywana jest przez Komisję Europejską i ich wykładnia jest nieraz zmienna i zależna od wielu czynników. Służy ona realizacji programu ujednolicenia rynku wewnętrznego i ma uniemożliwić naruszenie interesu wspólnotowego. Jedynie Rada - podejmująca decyzje na zasadzie większości głosów - może zmienić interpretację reguł ustalonych przez Komisję i jest to w tym przypadku decyzja polityczna podejmowana przez kraje członkowskie.

Cele pomocy publicznej

W krajach Wspólnoty Europejskiej wyróżnia się trzy podstawowe cele pomocy państwa: horyzontalny, sektorowy i regionalny (wyodrębniony z reguł horyzontalnych).

Pomoc horyzontalna odnosi się do takich działań, jak wspomaganie małych i średnich przedsiębiorstw, prac badawczo-rozwojowych, ochrony środowiska, promocja eksportowych na zewnątrz Unii (głównie w postaci subsydiów) i ogólnej pomocy inwestycyjnej, która nie została skierowana do ściśle określonych sektorów. Najważniejszymi rodzajami wydatków w ramach pomocy horyzontalnej są: subsydia handlowe, wspomaganie małych i średnich przedsiębiorstw oraz prace innowacyjne i badawczo-rozwojowe (ok. 10% dla każdego państwa członkowskiego). Pomiędzy wspólnotowymi krajami członkowskimi istnieją różnice w strukturze pomocy horyzontalnej.

Pomoc sektorowa związana jest z restrukturyzacją poszczególnych dziedzin gospodarki (np. pomoc dla budownictwa okrętowego), ale także pojedynczych firm. Pomoc przeznaczana na restrukturyzację jest badana ze szczególną starannością i jest normalnie dozwolona tam, gdzie istnieje możliwość zmniejszania się zdolności produkcyjnych. Wspólnotowe przepisy sektorowe najczęściej stosują się do tzw. wrażliwych sektorów, które w większości są upadającymi gałęziami przemysłu z chronicznym nadmiarem zdolności produkcyjnych (np. górnictwo, przemysł stalowy, stoczniowy, samochodowy, włókien syntetycznych), łącząc troskę o utrzymanie konkurencji na rynku wewnętrznym z potrzebą restrukturyzacji przemysłowej. Wspólną cechą tych przepisów jest restrykcyjny stosunek do pomocy, która może prowadzić do wzrostu mocy produkcyjnych. Poniżej przedstawiono zestawienie najważniejszych przepisów odnoszących się do tych gałęzi gospodarki a także dopuszczalne formy pomocy w tych sektorach.

Gałęzie przemysłu	Przepisy	Dopuszczalne rodzaje pomocy
węglowy	Decyzja Komisji 3632/93/EWWiS z28.T2.1993r.(OJL329/93)	Operacyjna, na ograniczenie zakresu działalności, pokrycie dodatkowych kosztów, B+R i ochronę środowiska
stalowy	Kodeks stalowy (Decyzja Komisji 2496/96/E WWiS z 1 8.1 2.1 996,r. - OJ L 338/96)	B+R, ochrona środowiska, likwidacja hut (całkowita lub częściowa)
włókien syntetycznych	Kodeks pomocy dla sektora włókien syntetycznych (OJ C 94/96 z 30.03.1 9% r. i OJ C 24/99)	Inwestycje (warunkowo), w ramach planu restrukturyzacji (warunkowo), szkolenia i przekwalifikowanie się, ochrona środowiska oraz B+R (zgodnie z ramowymi wytycznymi w tych dziedzinach)
stoczniowy	Rozporządzenie Rady (WE) nr 154C/98z29.06.1998r.(OJL 202/98) •rir	Zamykanie stoczni, restrukturyzacja (tylko jeden raz), inwestycje innowacyjne, pomoc regionalna na inwestycje na poprawę ogólnej sytuacji lub modernizację istniejących stoczni, B+R oraz ograniczona pomoc na ochronę środowiska •
motoryzacyjny	Zasady ramowe dotyczące pomocy publicznej dla przemysłu motoryzacyjnego (OJ C 279/97 z 15.09. 1997 r.), przedłużone do końca 2001 r. (OJ C 258/2000)	Ratowanie przedsiębiorstwa i restrukturyzacja (wyjątkowo), pomoc regionalna na cele inwestycyjne

Źródło: „Unia Europejska. Przygotowania Polski do członkostwa „IKICHZ W-wa 2001

Szczegółowe zasady odnoszą się do udzielania pomocy dla ratowania upadających przedsiębiorstw. W tym przypadku pomoc musi mieć charakter wyjątkowy i pilny, kwota musi być ograniczona do wysokości potrzeb i jest udzielana w okresie ograniczonym, pomoc ta musi mieć też uzasadnienie poprzez odwołanie się do realizacji interesu ogólnego (np. socjalnego) oraz nie powinna naruszać konkurencji w krajach sąsiednich (tzn. nie powinna prowadzić do występowania ujemnych skutków we wspólnym interesie krajów członkowskich Wspólnoty). Pomoc ta ma na ogół wymiar jednorazowy, przywracający płynność finansową przedsiębiorstwu.
W ustalanych regułach pomocy sektorowej najważniejszym problemem branym pod uwagę jest trwała nadwyżka zdolności produkcyjnych w różnych dziedzinach przemysłu WE. Warunkiem przyznawania pomocy restrukturyzacyjnej w branży, w której występuje nadmiar mocy produkcyjnych, jest ograniczenie wielkości produkcji. W niektórych sektorach taka pomoc jest ściśle ograniczona lub całkowicie zabroniona. Ogólnie - może być przyznana jednorazowo. Pomoc taka podlega ścisłemu nadzorowi Komisji Europejskiej i żaden kraj członkowski nie może wdrożyć programu pomocy sektorowej bez jej akceptacji.
Jedynie programy pomocy, ograniczone po względem wysokości (do 100 tys. EURO) zgodnie z regułą de minimis , o ile nie są stosowane w sektorach uznanych przez Wspólnotę za wrażliwe i nie są przeznaczone na subsydia eksportowe, nie muszą być notyfikowane i podlegać kontroli Komisji Europejskiej. Tak, więc zasada de minimis nie ma zastosowania do rolnictwa, rybołówstwa, przemysłu stoczniowego, transportu, wydobycia węgla, hutnictwa żelaza i eksportu, nie może się też kumulować z inną pomocą w ciągu trzech lat. W przypadku nadużycia pomocy przewidziane są procedury zwrotu. Zasada ta jest niezależna od wielkości przedsiębiorstwa, choć w założeniu zasadniczo odnosi do małych i średnich przedsiębiorstw.
Natomiast pomoc regionalna związana jest z trzema przesłankami odstępstw (regional derogations) określonych w Traktacie o WE:
- odniesionych do obszarów RFN poszkodowanych dawnym podziałem politycznym w art. 87. 2.c,
- dotyczących obszarów z niskim poziomem stopy życiowej lub wysokim wskaźnikiem bezrobocia w art. 87. 3.a,
- oraz dotyczących innych obszarów w art. 87. 3.c.
Do uzyskania derogacji uprawnione są regiony o poziomie PKB na głowę przynajmniej o 25% niższym od średniej dla całej Wspólnoty (dla regionów określonych według art. 87.3.a) i co najmniej 15% niższym PKB i o wartości wskaźnika bezrobocia o 10% wyższym niż średnia krajowa (dla regionów określonych zgodnie z art. 87.3.c.).
Obecnie, oprócz nowych landów niemieckich, derogacje na mocy art. 87.3.a stosowane są dla regionów obejmujących około 20% populacji Wspólnoty, w tym dla całej Grecji, Portugalii i Irlandii.
Również Polska jako całość regionalna, zgodnie z art. 63.4 (a) Układu Europejskiego, w okresie pierwszego etapu stowarzyszenia z Unią Europejską i z możliwością przedłużenia na dalsze lata, traktowana jest jako region o szczególnie niskim poziomie życia i poważnym, niedostatecznym zatrudnieniu. Polska uzyskała, więc specjalny status jako region spełniający dyspozycje art. 87.3.a Traktatu o WE, dzięki któremu możliwe jest udzielanie w większym zakresie pomocy przedsiębiorcom.
Możliwe są tu dwa rodzaje pomocy: a) na początkowe inwestycje lub tworzenie miejsc pracy (do 75% wartości inwestycji) oraz b) pomoc operacyjna, przeznaczona na przezwyciężenie konkretnej lub trwałej niekorzystnej sytuacji, spowodowanej niedostateczną infrastrukturą gospodarczą, brakiem struktur przemysłowych, bądź istnieniem tylko małych przedsiębiorstw, czy też wysokimi kosztami transportu i wynikającymi stąd trudnościami integracyjnymi. Istotne jest zaznaczenie, że pomoc ta ma być ograniczona w czasie i przeznaczona na promowanie trwałego i zrównoważonego rozwoju działalności gospodarczej, nie przyczynia się natomiast do wzrostu sektorowej nadprodukcji.
Pomoc państwa kierowana jest, więc na realizację różnych celów, będących przedmiotem oddziaływania określonej polityki gospodarczej.
Cele, które uzasadniają kryteria przyznawania pomocy przez Komisję Europejską, to głównie finansowanie:
- badań i rozwoju,
- działań na rzecz ochrony środowiska i odnawialnych zasobów,
- tworzenia miejsc pracy,
- ratowania i restrukturyzacji przedsiębiorstw w trudnej sytuacji,
- rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw,
- „trudnych” regionów (o niskim poziomie rozwoju gospodarczego i wysokim bezrobociu).
Od lat toczył się w Unii Europejskiej spór między zwolennikami polityki przemysłowej polegającej na zmianie alokacji środków a zwolennikami polityki horyzontalnej, mającej na celu tworzenie warunków dla funkcjonowania otwartych rynków. Ze względu na zmianę orientacji polityki przemysłowej w kierunku poprawy konkurencyjności, polityka pomocowa UE preferuje ostatnio głównie pomoc horyzontalną, wspierającą działania zgodne z zasadami wolnej konkurencji, zmierzające do przyspieszenia zmian strukturalnych w przemyśle, promujące aktywną politykę innowacyjną, opartą na szybkim transferze wiedzy technologicznej do przedsiębiorstw, zmierzające do ustanowienia odpowiednio wysokich poziomów standardów jakości, tworzenia systemów podwyższania kwalifikacji pracowników, systemów połączeń informatycznych itp. Wymaga to również prowadzenia aktywnej polityki wobec małych i średnich przedsiębiorstw, posiadających szczególną zdolność adaptacyjną na rynku. Jednak klasyfikacja celów pomocowych jest często arbitralna, ponieważ środki przeznaczane na jedne cele horyzontalne są nieraz wydatkowane w ramach innych programów (np. sektorowych).

POMOC PUBLICZNA W PRAWIE POLSKIM

Zagadnienia pomocy publicznej w polskim prawie reguluje już ustawa o finansach publicznych, uchwalona przez Sejm w 1998 roku, w zakresie zasad gospodarowania środkami publicznymi, których wydatkowanie musi być jawne i z poszanowaniem zasad uczciwej konkurencji. Ponadto, pomoc publiczną w Polsce aktualnie reguluje szereg aktów prawnych (przede wszystkim rozporządzeń Rady Ministrów i komunikatów Ministerstwa Finansów oraz aktów wykonawczych do ustaw) w zakresie:
a) poręczeń i gwarancji udzielanych ze środków budżetu państwa,
b) udzielanych subwencji z budżetu państwa,
c) udzielanych dotacji do stóp procentowych,
d) ubezpieczeń kontraktów eksportowych gwarantowanych przez skarb państwa,
c) ulg podatkowych i celnych oraz innych uprzywilejowań,
d) ulg podatkowych w rachunku kapitałowym,
e) restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw (umarzania długów

W prawodawstwie polskim o zgodności udzielonej pomocy z obowiązującymi przepisami prze­sądza ustawa z 27 lipca 2002 r. o wa­runkach dopuszczalności i nadzoro­waniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (DzU Nr 141 póz. 1177).

Ustawa precyzuje warunki, kiedy pomoc jest dopuszczalna. W art. 5 ustawodawca stwierdza, iż pomoc publiczna jest niedopuszczalna, chy­ba że jest ona zgodna z ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodo­wą lub wynika wprost z przepisów prawa wspólnotowego (zasada nie­dopuszczalności).

Przepisów ustawy nie stosuje się do udzielenia pomocy:

1. jeżeli wartość pomocy, łącznie z wartością pomocy udzielonej przedsiębiorcy w okresie kolejnych 3 lat poprzedzających dzień jej udzielenia, nie przekracza równowartości 100 tys. EURO zasada de minimis. (W przypadku pomocy udzielanej w górnictwie węgla, hutnictwie żelaza i stali lub w transporcie przepisy ustawy stosuje się niezależnie od wartości tej pomocy),

2. przeznaczonej na tworzenie i rozbudowę infrastruktury technicznej, pod warunkiem, że nie jest przeznaczona wyłącznie dla określonego przedsiębiorcy,

3. w celu zrekompensowania kosztów ponoszonych na realizację zadań na rzecz obronności państwa,

4. w celu usunięcia szkody wyrządzonej przedsiębiorcy, powstałej na skutek zastosowania się przez niego do urzędowej interpretacji prawa podatkowego lub informacji organu podatkowego o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego,

5. w rolnictwie, przetwórstwie rolno-spożywczym, łowiectwie, leśnictwie, rybołówstwie i rybactwie,

6. na skup i przechowywanie produktów rolnych oraz zapasów przetworów z tych produktów, a także na skup i przechowywanie zapasów ryb morskich,

7. udzielanej przedsiębiorcom zatrudniającym osoby niepełnosprawne - w formie dofinansowania lub refundacji wynagrodzeń osób niepełnosprawnych lub składek na ubezpieczenie społeczne naliczanych od tych wynagrodzeń

W Polsce, tak jak w krajach Unii Europejskiej, możliwe jest natomiast kumulowanie udzielonej pomocy z różnych tytułów. Na tej podstawie można określić wysokość udzielonej

pomocy i czy została ona objęta re­gulacją ustawową. Ustawa określiła maksymalną kwotę udzielonej po­mocy z jednego tytułu na 100 000 euro .art. l O wprowadza ważne ograniczenie wszelka pomoc po­winna być udzielana jedynie w celu wspierania nowych inwestycji lub tworzenia miejsc pracy, które są związane z tymi inwestycjami. Po­moc musi służyć celom publicznym, gdyż w przeciwnym razie brak jest prawnych i ekonomicznych podstaw do podjęcia decyzji o udzieleniu po­mocy.

Organy państwowe kontrolują skutek udzielonej przez siebie po­mocy, gdyż ponoszą one ryzyko nie­zrealizowania określonego obo­wiązku działania przedsiębiorstwa. Do zadań państwa należy także przedstawienie programu pomocy. Świadczona pomoc musi być porów­nywalna, to znaczy, że choć jest ona udzielana w różnych formach to po­winna być przeliczana na równowar­tość dotacji. Wartość pomocy jest obliczana jako ekwiwalent dotacji netto (EDN), zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 lutego 2001 r. w sprawie sposobu przeliczania pomocy publicznej udzielanej w różnych formach na równa jej wartość dotacji (Dz. U. Nr 28, poz. 308).

Ustawa nakazuje wspieranie pro­jektów tylko w takim stopniu i w ta­kim okresie, który jest niezbędny do udzielenia pomocy. Powinna być ona udzielona w takiej wysokości, jaka

jest niezbędna do realizacji projek­tu (zasada konieczności). Skutkiem udzielonej pomocy winny być ewi­dentne korzyści społeczne, których wystąpienie nie byłoby możliwe bez pomocy państwa.Środki pomocowe nie mogą sta­nowić jedynych środków przedsię­biorstwa przeznaczonych na inwe­stycje, muszą one mieć charakter komplementarny (pomocniczy).

Akty prawne dotyczące Pomocy Publicznej

Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz. U. Nr 141, poz. 1177) w języku polskim

POMOC SEKTOROWA

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej w sektorze górnictwa węgla (Dz. U. Nr 186, poz. 1548)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej w sektorze motoryzacyjnym (Dz. U. Nr 186, poz. 1550)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej w sektorze włókien syntetycznych (Dz. U. Nr 186, poz. 1551)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej w sektorze hutnictwa żelaza i stali(Dz. U. Nr 186, poz. 1549)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej w sektorze budownictwa okrętowego(Dz. U. Nr 186, poz. 1547)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej w sektorze żeglugi morskiej (Dz. U. Nr 186, poz. 1552)

POMOC REGIONALNA

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie dopuszczalności pomocy regionalnej dla przedsiębiorców (Dz. U. Nr 186 poz. 1544)

POMOC HORYZONTALNA

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej przeznaczonej na ochronę środowiska (Dz. U. Nr 1, poz. 1938)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej udzielanej prace badawczo-rozwojowe (Dz. U. Nr 186, poz. 1546)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 2002 r. w sprawie dopuszczalności niezachowania wymogów dotyczących opiniowania pomocy horyzontalnej dla przedsiębiorców (Dz. U. Nr 196, poz. 1652)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie dopuszczalności pomocy doraźnej oraz pomocy na restrukturyzację przedsiębiorstw (Dz. U. Nr 186, poz. 1545)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 2002 r. w sprawie określania szczegółowych kryteriów uznawania za pomoc publiczną niektórych rodzajów przysporzeń na rzecz przedsiębiorcy (Dz. U. Nr 196, poz. 1653)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 listopada 2002 r. w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej udzielanej na szkolenia dla potrzeb określonych przedsiębiorców (Dz. U. Nr 201, poz. 1694)

ROZRZADZENIA DOTYCZACE OBOWIAZKU SPRAWOZDAWCZEGO

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 2002 r. w sprawie sprawozdań pozwalających na nadzorowanie pomocy publicznej oraz sprawozdań o zaległościach przedsiębiorców we wpłatach środków publicznych (Dz. U. Nr 196, poz. 1656)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 kwietnia 2003 r. w sprawie sprawozdań przedsiębiorców korzystających z pomocy publicznej

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 2002 r. w sprawie informacji i sprawozdań przedsiębiorców publicznych korzystających z pomocy publicznej (Dz. U. Nr 196, poz. 1655)

ROZPORZADZENIA DOTYCZACE BADANIA SKUTECZNOSCI UDZIELANEJ POMOCY

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 lutego 2003 r. w sprawie badania skuteczności i efektywności pomocy publicznej (Dz. U. Nr 31, poz. 254)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 lutego 2003 r. w sprawie pomocy publicznej, której skuteczność i efektywność będzie podlegać badaniu (Dz. U. Nr 31, poz. 255)

INFORMACJE O POMOCY PUBLICZNEJ UZYSKANEJ PRZEZ PRZEDSIEBIORCE

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 2002 r. w sprawie wzoru formularza informacji o pomocy publicznej uzyskanej przez przedsiębiorcę (Dz. U. Nr 196, poz. 1654)

POZOSTAŁE ROZPORZADZENIA

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji przedkładanych organowi nadzorującemu w celu wydania opinii o planowanej pomocy (Dz. U. Nr 1, poz. 1)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach (Dz. U. Nr 186, poz. 1543)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 lutego 2001 r. w sprawie sposobu i zakresu ogłaszania o przystąpieniu do opracowywania programów udzielania pomocy oraz ich publikowania (Dz. U. Nr 16, poz. 171)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 października 2001 r. w sprawie przypadków zwolnienia od obowiązku opracowywania programów udzielania pomocy dla przedsiębiorców (Dz. U. Nr 137, poz. 1534)

Kontrola pomocy publicznej w Polsce

Organem nadzorującym pomoc udzielaną na rzecz przedsię­biorstwa jest prezes Urzędu Ochro­ny Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Jego nadzór obejmuje: kontrolę pomocy z ustawą i ratyfiko­waną umową międzynarodową i uprawnienia pokontrolne. Kontrola obejmuje akty stano­wienia prawa i akty stosowania pra­wa. Podstawowym instrumentem tej kontroli jest opinia prezesa UOKiK stwierdzająca, że przedstawiony projekt jest zgodny, bądź też nie­zgodny z ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową. Gdy pre­zes stwierdzi niezgodność umowy o udzieleniu pomocy z tymi aktami prawnymi występuje do sądu właściwego ze względu na siedzibę orga­nu udzielającego pomocy o stwier­dzenie nieważności tej umowy. W wypadku, gdyby sąd przychylił się do opinii prezesa UOKiK, przed­siębiorca zobowiązany jest zwrócić wartość udzielonej pomocy w cało­ści lub w części.

IMPLIKACJE DLA SLASKA

Region śląski ze względu na swój charakter jest terenem, na którym pomoc publiczna ma bardzo duże znacznie.jest to spowodowane z jednej strony bardzo rozwiniętym przemysłem na tym terenie, a z drugiej strony ze względu na rodząca się przedsiębiorczość.

W rozdziale tym zawarte sa właśnie te dwa sposoby odniesienia podejścia do pomocy publicznej z jednej strony ze względu na przemysł a z drugiej na sektor MŚP. Dotychczas pomoc publiczna była rozumiana w Polsce głownie jako bezpośrednie dotacje, z dniem wejścia Polski do Unii Europejskiej i przyjęcia Acguis comunitare,zmieni się to ścisłe reguły przyznawania i notyfikacji pomocy zmusza polskie instytucje a co za tym idzie władze do bardzo ścisłych i przejrzystych reguł przyznawania takiej pomocy.

Już obecnie podejmuje się kroki, które maja w pewnym sensie przygotować środowisko do reguł unijnych zmierza do tego ustawa z dnia 27 lipca 2002 roku o dopuszczalności pomocy publicznej pełni ona jednak jedynie rolę edukacyjną przed implementacja acquis.

Wejście Polski do Unii Europejskiej nie przekreśla szans polskiego górnictwa na otrzymywanie pomocy publicznej. Jednak uzyskanie zgody na jej udzielenie musi wynikać z planu, opartego na zasadach obowiązujących w Unii. Zgodnie z unijnymi normami, wsparcie może być przeznaczone nie tylko na likwidację nierentownych kopalń,należy zauważyć tutaj ze pomoc ta odnosi się do pokrycia bieżących strat, jakie ponosi określona kopalnia w związku z produkcja węgla. Przez bieżące straty należy rozumieć różnice pomiędzy kosztami produkcji węgla a cena jego sprzedaży. Pomoc ta obłożona jest także szeregiem warunków, jakie trzeba spełnić, aby moc skorzystać z niej. Należą do nich miedzy innymi zasady ze pomoc nie może zakłuci wspólnego rynku węgla,a także na rynku energii elektrycznej itp.

Na Śląsku pomoc ta związana z likwidacja może napotkać na silny opór grup związkowych wskaźnik syndykalizacji na polskich kopalniach jest bardzo duży, co wprowadza trudność w zamykaniu i racjonalnym zarządzaniu kopalniami. Śląsk jako region typowo górniczy będzie musiał się uporać ze społecznymi skutkami zamykania kopalń nie będzie to na pewno łatwe, ale właśnie pomoc publiczna może stanowić tutaj swoistą podporę dla tego procesu. Podobne problemy jak nasz region, przeżywały typowo górnicze regiony Anglii, Francji i Niemczech jednak w krajach tych proces restrukturyzacji branży już się zakończył, w Polsce nadal nie przeprowadzono gruntownej restrukturyzacji branży, jak na razie skupiono uwagę na zmniejszaniu zatrudnienia w kopalniach. Z uwagi na znaczenie sektora górniczego w gospodarce przewidziane są także inne formy wsparcia dla górnictwa związane z poszukiwaniem nowych złóż lub pomoc inwestycyjna, lub na utrzymywanie produkcji części kopalń w celu zabezpieczenia dostępu do zasobów węgla, mimo ich nierentowności. Właśnie to może uratować część kopalń na Śląsku i pozostawić te, które maja największe pokłady węgla. Jednak po przystąpieniu do UE konieczne będzie, więc - w przypadku chęci dalszego wspierania sektora - dokonanie odpowiedniej klasyfikacji kopalń, stworzenie stosownego planu i wystąpienie do Komisji Europejskiej o jego zatwierdzenie i zgodę na pomoc publiczną dla poszczególnych kopalń, a nie branży jako całości. Program dla górnictwa nie był, bowiem - w przeciwieństwie np. do programu dla sektora stalowego - przedmiotem szczegółowych negocjacji akcesyjnych.

„Według norm UE, kopalnie należy podzielić na zabezpieczające dostęp do zasobów węgla, co wynika z polityki zapewnienia bezpieczeństwa podaży energii, oraz na kopalnie nie zaliczone do tej grupy, co w przypadku kopalń nierentownych oznacza zaliczenie ich do kategorii kopalń przeznaczonych do likwidacji” - tłumaczy prof. Wiesław Blaschke z Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN w Krakowie. Podział ten nie dotyczy kopalń rentownych, które nie będą potrzebowały pomocy finansowej i będą funkcjonować tak, jak wszystkie inne przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej. Klasyfikacja kopalń będzie miała charakter ostateczny. Ze względu na to, że obecna polska klasyfikacja kopalń na rentowne i nierentowne nie odpowiada unijnym standardom obliczeniowym, należy wstrzymać się z decyzjami dotyczącymi likwidacji kopalń do czasu przeprowadzenia stosownych analiz. Oraz do czasu wstąpienia polski do UE. We wspólnocie ostatnio argumentuje się za utrzymaniem niezależności energetycznej, właśnie to jest szansa sektora węglowego dla bezpieczeństwa energetycznego należy podjąć środki, „które umożliwią zagwarantowanie dostępu do zasobów węgla kamiennego, a przez to potencjalną dostępność do węgla wspólnoty”. W związku z tym Parlament Europejski zadecydował, iż należy zapewnić warunki pomocy finansowej do produkcji węgla, uznając jednocześnie potrzebę większej efektywności w tym sektorze i redukcji dotacji. W Polsce już obecnie można zauważyć, że większość pomocy publicznej jest adresowana do sektora górniczego będzie musiało się to zmienić po wstąpieniu do UE. Największa część pomocy publicznej została udzielona przedsiębiorcom działającym w sektorze górnictwa węgla . 2 649,2 mln PLN (24,4% ogółu pomocy). Do beneficjentów należały spółki węglowe (w skład każdej spółki węglowej wchodzi kilka kopani), kopalnie oraz inne jednostki górnictwa węgla; w sumie 28 firm. Należy zauważyć, iż pomoc dla sektora górnictwa węgla to głównie pomoc restrukturyzacyjna (99,6%) przeznaczona na redukcję mocy produkcyjnych oraz likwidacje niektórych kopalni. Wśród działających zakładów nie można wskazać podmiotu dominującego na rynku, ale zróżnicowanie wysokości kwot pomocy dla poszczególnych podmiotów jest wysokie. Np. w roku 2001, Gliwicka Spółka Węglowa otrzymała ok. 102,7 mln PLN, podczas gdy Bytomska Spółka Restrukturyzacji Kopalń Sp. z o.o. ok. 1 097,9 mln PLN. Z powyższych informacji wynika, iż udzielana pomoc mogła stwarzać zagrożenie zniekształcenia lub ograniczenia konkurencji w sektorze, ale konieczność jej kontynuowania była uzasadniana względami społecznymi, głównie utrzymaniem poziomu zatrudnienia.

Duże znacznie dla śląska miał tez zawsze przemysł hutniczy jako ze jest to także sektor uznawany za wrażliwy w prawie wspólnotowym i tutaj jest zastosowany szereg szczegółowych przepisów regulujących zasady oraz notyfikacje pomocy publicznej.

Należy podkreślić ze bez pomocy państwowej padłaby ogromna większość polskich hut.

Rozdział negocjacji z UE "polityka konkurencji", który obejmował restrukturyzację polskiego hutnictwa, zamknęliśmy dopiero 13 grudnia 2002 r. na szczycie UE w Kopenhadze. Głównym powodem opóźnienia był problem z restrukturyzacją hut.
Piętnastka z wielkimi oporami wyraziła zgodę na wspieranie polskich hut z naszego budżetu. Udało się wynegocjować, że taką pomoc może otrzymać 11 hut: cztery z konsorcjum Polskie Huty Stali (Cedler, Florian, Katowice i Sendzimira) i siedem mniejszych (Andrzej, Bankowa, Batory, Buczek, Lucchini-Warszawa, Łabędy i Pokój). Aby skorzystać ze wsparcia państwa, huty będą musiały jednak do 2006 r. zredukować produkcję o 901 tys. ton i zatrudnienie w sumie o kilka tysięcy osób.

Można się spodziewać ze skoro KE już aprobowała plan naprawy polskiego Hutnictwa, zostanie on zrealizowany na pewno będzie musiała być zrealizowana cześć dotycząca ograniczenia mocy produkcyjnych, co może się wiązać z likwidacja kilku mniejszych hut, a także jak już wspomniałem wyżej ze zwolnieniami na poziomie 6 tyś. osób.

Pewna szansa jest prywatyzacja koncernu Polskie Huty Stali(PHS) może ona wygenerować potrzebne środki na restrukturyzacje branży a także wprowadzić hutnictwo na ścieżkę zysku, jednak obecnie przemysł hutniczy korzysta z hojnych dotacji państwowych zapewne po wejściu do UE będzie musiało to zostać ograniczone. Zapewne zmieni się także struktura pomocy publicznej dla hut odejdzie się od przekazywania gotówki na rzecz instrumentów bardziej selektywnych takich jak pomoc na ochronę środowiska, prace badawczo rozwojowe

lub pomoc na szkolenia.

W ciągu ostatnich lat można zauważyć ze hutnicy są spokojniejsza grupa społeczna od górników, może to pomoc w stawianiu tej branży na nogi, jak wiadomo restrukturyzacja jest potrzebna protesty mogłyby opóźnić ten proces. Jednak można liczyć na częściowa aprobatę tego procesu ze strony związków a także pracowników należy jednak przeprowadzić ten proces powoli dąć szanse ludziom na znalezienie nowego zatrudnienia wspomóc ich wysiłki poprzez szkolenia i prace w zakładach kooperujących z ich dawnymi zakładami. już obecnie duża cześć dawnych pracowników hut pracuje w spółkach wydzielonych jakiś czas temu z hut. Jednak najważniejsza sprawą jest prywatyzacja PHS jednak proces ten już się rozpoczął jednak, jeśli nawet skarb państwa zechce oddać swe akcje za symboliczną złotówkę, inwestor zapłaci za kontrolę nad PHS nie mniej niż 2 mld zł. To nie wszystko - po wykupieniu przez inwestora długów należących do spółek państwowych (1,6 mld zł) pozostaną mu jeszcze długi wobec banków i prywatnych dostawców (ok. 3,3 mld zł).

Są chętni inwestorzy, z którymi Ministerstwo Skarbu Państwa prowadzi negocjacje są to dwa koncerny US STEEL oraz LNM Grup ,obydwa podmioty nalezą do światowej czołówki producentów stali można wiec oczekiwać ze z takimi partnerami oraz możliwa pomocą publiczna polskie hutnictwo stanie na nogi.

Kolejna ważna branża dla śląska jest sektor motoryzacyjny, nie odgrywał on nigdy tak dużej roli jak górnictwo czy hutnictwo jednak po zakładach na Żeraniun właśnie na Śląsku są największe zakłady produkujące samochody w Tychach i Bielsku Białej a obecnie także w Gliwicach. Należy zauważyć ze w UE przedsiębiorcy z sektora motoryzacyjnego są dziś jednymi z największych benefuicjentów pomocy publicznej.

Można się spodziewać podobnego zjawiska także w Polsce to znaczy ze będzie się odchodzić od dotowania górnictwa i hutnictwa na rzecz motoryzacji jakoś branży bardziej konkurencyjnej i dochodowej. Polska już obecnie eksportuje duża cześć samochodów produkowanych w naszym kraju. Wraz z intensyfikacja pomocy dla tego sektora nasz udział w europejskim rynku samochodowym powinien wzrosnąć.

Polska jest także znaczącym producentem komponentów do samochodów takich jak skrzynie biegów, fotele samochodowe i tym podobne.

W przypadku sektora duże znacznie ma udział różnych zachęt fiskalnych do tworzenia nowych zakładów, całkiem niedawno polska "straciła" duża inwestycje z tego sektora właśnie przez to ze nie zaproponowała dostatecznych ulg i zwolnień dla inwestora.

Można się spodziewać ze w dalszym ciągu będzie duże zainteresowanie lokowaniem zakładów produkcyjnych z tej brzany szczególnie na terenie śląska, regionu gdzie jest duże zaplecze naukowe dla takich inwestycji.

Istniejące już zakłady w Bielsku i Tychach będą mogły skorzystać instrumentów, które przewiduje prawo wspólnotowe są to miedzy innymi pomoc na prace innowacyjne na ochronę środowiska oraz na szkolenie, może się to przyczynić do wzrostu konkurencyjności polskich zakładów na wspólnym rynku.

Następnym ważnym sektorem jest, sektor małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) jak widać

na tabeli jest to znaczący sektor w naszym regionie. Dane te pochodzą lat 1998-1999.

Ludność w tys.	4 882,0	4 882,4
Liczba przedsiębiorstw	352 079	373 669
Liczba MSP	351 193	372 749
Liczba przedsiębiorstw nowozarejestrowanych	59 092	46 716
Liczba przedsiębiorstw zlikwidowanych	33 143	25 482
Liczba aktywnych MSP w tys.	226,6	232,4
Liczba aktywnych MSP na 1 km^2	18	19
Liczba aktywnych MSP na 1000 mieszkańców	46	47
Nakłady inwestycyjne przedsiębiorstw w mln zł	12 161,6	13 782,6
Nakłady inwestycyjne MSP w mln zł	4 490,4	5 441,5

źródło : http://www.parp.gov.pl/slaskie.php

Sektor obecnie już korzysta ze środków, które można uznać za swego rodzaju przysporzenie wiec za pomoc publiczna chodzi tutaj o programy PHARE. Pomoc ta obejmuje fundusze na dostosowanie się firm do reguł wspólnego rynku,a także pomoc na szkolenia na promocje eksportu,innowacje i badania. Już obecnie przedsiębiorcy maja pewne oczekiwania wobec przyszłej pomocy publicznej ilustruje je poniższa tabelka

Oczekiwane formy pomocy publicznej

	Ogółem	Mikro	Małe	Średnie
Obniżenie podatku dochodowego	72,2%	70,6%	75,7%	72,5%
Dotacje na tworzenie nowych miejsc pracy	60,8%	62,7%	57,3%	64,7%
Preferencyjne kredyty	56,2%	55,9%	61,2%	58,8%
Ulgi inwestycyjne	55,7%	52,9%	64,1%	56,9%
Nieodpłatna sieć doradztwa gospodarczego	30,5%	30,4%	34,0%	31,4%
Dotacje na zakup nowych technologii i prace badawcze	17,8%	11,3%	28,2%	25,5%
Promocja polskich produktów za granicą	15,1%	10,3%	20,4%	25,5%
Pomoc finansowa na wdrożenie systemu zarządzania jakością	15,1%	5,9%	27,2%	31,4%
Doradztwo w zakresie wejścia na rynki zagraniczne	11,1%	7,4%	15,5%	19,6%
Dopłaty do eksportu	6,8%	2,5%	14,6%	9,8%
Inne	8,6%	7,8%	18,4%	23,5%

źródło: „Potencjał ekonomiczny i rozwojowy Sektora małych i średnich przedsiębiorstw w województwie śląskim” A. Klasik , P. Wilgus str. 62

Dane te odnoszą się do całego kraju jednak można z nich wyciągnąć pewne wnioski dla naszego regionu po pierwsze przedsiębiorcy najbardziej liczą na ulgi podatkowe a co za tym idzie na zmianę systemu podatkowego już od dawna oczekiwana jest zmiana stawki podatku CIT, po drugie widać ze najbardziej za te zmiany czekają przedsiębiorcy mali a wiec zatrudniający do 50 osób.

Dobrym sygnałem jest także zainteresowania firm inwestycjami to znaczy preferencyjnymi kredytami oraz ulgami związanymi z inwestycjami oraz duże zainteresowanie pomocą w zakładaniu nowych miejsc pracy, co jest bardzo dobrym i optymistycznym sygnałem.

Także duże zainteresowanie szczególnie wśród małych przedsiębiorstw budzi sprawa nowych technologii oraz na prace badawcze jest to bardzo pozytywny sygnał ze firmy te są zainteresowane rozwojem swojej działalności.

Także z polskiego budżetu MŚP mogą liczyć na pomoc są to głownie dotacje przyznawane przez Polska Agencje Rozwoju przedsiębiorczości. Wraz z wstąpieniem polski do UE gdzie sektor ten uznawany jest za istotny czynnik wpływający na rozwój rynku pracy oraz prowadzący do osiągnięcia dynamicznego wzrostu gospodarczego, pojawia się szansa na szybki rozwój tego sektora w naszym regionie. Szczególną role pełni w pomoc na zatrudnienie jako ze sektor ten jest najbardziej dynamiczny i najszybciej wchłania pracowników.

W najbliższych latach można oczekiwać ze pomoc publiczna będzie się właśnie koncentrować na małych i średnich firmach, w całej Unii jest to sektor dostarczający większą cześć produktu narodowego jest tak również w Polsce, Śląsku.

Nasz region ma bardzo duży potencjał ludzki i właśnie na Śląsku sektor MSP jest podstawowa szansa na wyjście z starego podziału przemysłowego.

Sektor ten wraz we współpracy z ośrodkami akademickimi jest w stanie stworzyć może nie nową dolinę krzemowa, ale miejsce rozwoju technologicznego i ludzkiego.

Warto także wspomnieć o specjalnych strefach ekonomicznych(SSE) które istnieją na terenie śląska. Problem z tymi strefami odgrywał ważna role w procesie negocjacji akcesyjnych strona unijna nie chciała się zgodzić na wszystkie ulgi i zwolnienia oferowane w tychże strefach.

Komisja Europejska w stanowisku negocjacyjnym z 21 listopada 2001 r., nie zaakceptowała żądania strony polskiej w odniesieniu do okresu przejściowego na udzielanie pomocy publicznej w formie ulg podatko­wych dla przedsiębiorców funkcjonujących w SSE. Ko­misja wielokrotnie podkreślała, iż nie jest za likwidacją specjalnych stref ekonomicznych, gdyż jako takie stano­wią podstawę realizacji krajowej polityki regionalnej, co jest zgodne z prawem Wspólnoty. Negatywnie natomiast oceniła zasady udzielania pomocy i żądała dokonania konwersji pomocy niezgodnej na zgodną z prawem Wspólnoty.

Jak widać samo istnienie nie było negowane przez komisje jedynie kwestia ulg i ich trwania

Jednak w procesie negocjacji strona Polska doszła do porozumienia z KE i specjalne strefy pozostaną jedynie zostaną zmienione warunki oferowanych w nich Ulg.

Specjalne strefy mogą spełnić znacząca role na naszym tereni mogą posłużyć do tworzenie parków technologicznych, to znaczy miejsc gdzie będzie się rozwijała nowa technologia

Nasz region ma bardzo duży potencjał ludzki i właśnie na Śląsku sektor MSP jest podstawowa szansa na wyjście z starego podziału przemysłowego.

Sektor ten wraz we współpracy z ośrodkami akademickimi jest w stanie stworzyć może nie nową dolinę krzemowa, ale miejsce rozwoju technologicznego i społecznego.

ZAKOŃCZENIE

W pracy tej starano się przedstawić całość zagadnień związanych z pom0oca publiczna,temat ten jest bardzo obszerny jednak skupienie się jedynie na Śląsku pokazuje jak będzie się to kształtować w skali całego kraju. Region śląski ze względu na swój przemysłowy charakter może mieć największy udział w pomocy publicznej po akcesji,zależy to w dużym stopniu od przygot0owania odpowiedniej kadry w zakładach.

I właśnie w tym kierunku powinny zmierzać działanie władz regionalnych i krajowych,należy przygotować jak najlepsze kadry do zarządzania pomocą i do składania wniosków do komisji,jak wiadomo każda pomoc nie notyfikowana przez komisje może zostać odebrana wraz z odpowiednia kara.

Bibliografia

„Raport o pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom w 2001 roku” UOKIK W-wa październik 2002

“Concurence policy In comon market” Rozdział 6 Rules on Stae Aid Gian Michele Roberti

„Pomoc publiczna dla przedsiębiorstw a konieczność dostosowania prawa polskiego do prawa Unii europejskiej ` Ewa Czerwinska Informacja nr 713 Biuro ekspertyz sejmowych

State Aid Scoreboard

„Unia Europejska. Przygotowania Polski do członkostwa „ IKICHZ W-wa 2001

Pomoc publiczna w gospodarce rynkowej, IKCHZ miesięcznik Integracja Europejska

http://www.mf.gov.pl/dokument.php?dzial=210&id=20025

"Raport o pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom w 2001 roku" UOKIK W-wa 2002

Koniec negocjacji nt. restrukturyzacji hutnictwa pap (08-10-2002 19:09)

"Unia może zaaprobować plan pomocy hutom" Gazeta Wyborcza 03-02-2003

"Prywatyzacja PHS" Gazeta wyborcza 22-05-2003,

http://www.parp.gov.pl/slaskie.php

„Potencjał ekonomiczny i rozwojowy Sektora małych i średnich przedsiębiorstw w województwie śląskim” A. Klasik , P. Wilgus str. 62

"Rozwiązanie kwestii udzielania pomocy publicznej w specjalnych strefach ekonomicznych " A.Ambroziak miesięcznik Integracja Europejska 3 (138) srt. 40

„Raport o pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom w 2001 roku” UOKIK W-wa październik 2002

Jak wyżej

Cnoncurence policy In commo market Rozdział 6 „Rules on Stae Aid Gian Michele Roberti

„Pomoc publiczna dla przedsiębiorstw a konieczność dostosowania prawa polskiego do prawa Unii europejskiej ` Ewa Czerwinska Informacja nr 713 Biuro ekspertyz sejmowych

jak wyżej

State Aid Scoreboard

Pomoc publiczna w gospodarce rynkowej, IKCHZ miesięcznik Integracja Europejska

http://www.mf.gov.pl/dokument.php?dzial=210&id=20025

"Raport o pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom w 2001 roku" UOKIK W-wa 2002

"Unia może zaaprobować plan pomocy hutom" Gazeta Wyborcza 03-02-2003

"Prywatyzacja PHS" Gazeta wyborcza 22-05-2003,

"Rozwiązanie kwestii udzielania pomocy publicznej w specjalnych strefach ekonomicznych " A.Ambroziak miesięcznik Integracja Europejska 3 (138) srt 40

---