Marcin Nojda IV D
Główne etapy agresji hitlerowskich Niemiec w
okresie II Wojny Światowej.
Po dojściu Adolfa Hitlera do władzy w 1933 r Niemcy wypowiedziały postanowienia Traktatu Wersalskiego i rozpoczeły jawną rozbudowę armii.W miejsce 100 tys. zawodowej Reischwhery wprowadzono Wermacht armię z powszechego poboru.Rozpoczęto produkcję samolotów i czołgów czyli tych rodzjów broni których posiadania zabraniał Niemcom Traktat Wersalski. Wraz z rozbudową armii w polityce zagranicznej Niemiec nasilały się żądania rewizji Traktatu Wersalskiego szczególnie granic ustalonych w 1918 r.Pierwszym krokiem była nieudana próba przejęcia władzy w Austrii przez tamtejszych nazistów,a następnym remilitaryzacja Nadrenii w 1936 r.Wraz z rozbudową armii w latach 1936-37 Niemcy,Japonia,Włochy tworzą ''Pakt Antykominternowski'' podstawę przyszłej osi Berlin-Rzym-Tokio.Trwającą w latach 1936-39 wojnę domową w Hiszpanii Niemcy wykorzystują jako poligon dla sprawdzenia nowych konstrukcji różnych typów broni jak i do szkolenia kadr wysyłajac Frankistom sprzęt i doradców - ''ochotniczą'' jednostkę Luftwaffe ''Legion Condor''.Zachęcone bierną postawą mocarstw europejskich Niemcy dokonują w marcu 1938 r ''Anschussu'' Austrii ,a następnie żądają włączenia do Niemiec Sudet cześci Czechosłowacji zamieszkałej przez mniejszość niemiecką .''Uklad Monachijski'' podpisany przez Niemcy,Włochy,Anglię i Francję 27.IV.1938 oddawał sporne terytorium Niemcom jednocześnie nienaruszalność pozostałej części Czechosłowacji. 14.III.1939 ''nienaruszalne'' terytorium Czechosłowacji zostało zajęte w stanie nienaruszonym przez Niemcy które utworzyły tam ''niepodległe'' Państwo Słowackie i ''Protektorat Czech i Moraw''.Tydzień póżniej 21.III. odziały niemieckie wkroczyły do litewskiego obodu Kłajpedy który został włączny do Niemiec, następnym celem hitlerowskiej ekspansji miała być Polska.28.X.1938 Niemcy wysuneły propozycję właczenia Wolnego Miasta Gdańska do Niemiec, poprowadzenia eksterytorialnej lini kolejowej przez terytorium polskie oraz przystąpienia Polski do Paktu Antykominternowskiego, z czasem niemieckie żądania były wysuwane w coraz ostrzejszej fomie.Jednocześnie wraz z prowadzonymi rozmowami dyplomatycznymi od końca marca 1939 przygotowywano plan ataku na Polskę o nazwie ''Fall Weiss''.Przez cały rok 39 były prowadzone rozmowy dyplomatyczne mające utrzymać pokój,ale stosowana przez państwa zachodnie polityka ustępstw wobec żądań Hitlera doprowadziła jedynie do wzmocnienia potencjału Niemiec o przemysł i surowce anektowanych terenów, oraz zachęciła do dalszej ekspansji. Najważniejszym układem z tego okresu jest ''Pakt Ribbentop-Mołotow''
pomiędzy Niemcami a Rosją którego tajna klauzula określała strefy wpływów.
1.IX.-5.X.1939 Kampania Wrześniowa
Agresja na Polskę rozpoczęta 1 IX. o godz. 4.45 atakiem na polską placówkę Westerplatte w Gdańsku została poprzedzona licznymi prowokacjami ze strony niemieckiej (największa to atak `polskich' żołnierzy na radiostację w Gliwicach 31.VIII.).Siły niemieckie przeznaczone do ataku na Polskę to 7 dywizji pancernych, 4 dywizje lekkie, 4 dywizje zmotoryzowane, 48 dywizji piechoty, brygada kawalerii, 2 zmotoryzowane pułki SS i 3 dywizje słowackie - 1,9 min żołnierzy wyposarzonych w 2800 czołgów , 10 000 dział , 2085 samolotów .Siły polskie to 39 dywizji piechoty, 11 brygad kawalerii, 2 brygady pancerno-motorowe oraz jednostki Obrony Narodowej -ekwiwalent 3 dywizji piechoty -1 mln żołnierzy, 4300 dział, 880 czołgów , 400 samolotów. Plan niemiecki zakłdał natarcie w kierunku Warszawy siłami 8 i 10 armii z Śląska i 3 armii z Prus Wschodnich , 4 armia miała zająć Pomorze Gdańskie , 14 armia atakująca ze Słowacji miała zdobyć Przemyśl i Lwów.
Wojska niemieckie zastosowały w Polsce strateigię `Blitzkriegu' dzięki której po 3 dniowej bitwie granicznej 3.IX przelamały polską obronę w rejonie Częstochowy , zajeły Pomorze i mogły posuwać się naprzód z dużą szybkościa do 8.IX. rozbijają polskie armie `Pomorze','Łódź;','Kraków','Prusy',przekraczają Wartę i podchodzą od zachodu pod Warszawę. 8.IX. polska armia `Poznań' i część armii `Pomorze' rozpoczynają w rejonie Bzury natarcie na tyły 8 armii , do 15.IX. oddziały polskie prowadzą natarcie co zmusza armię niemiecką do zatrzymania ofensywy w pólnocnej części frontu i ściągnięcia posiłków. 16.-18.IX.wojska niemieckie przejmują inicjatywe i mając przewagę okrążają i rozbijają jednostki polskie. 20.IX.po ciężkich walkach pod Tomaszowem Lubelskim kapitulują odziały armii `Kraków' i'Lublin'. 23.-26.IX. w tym samym rejonie dochodzi do nowej bitwy po której muszą kapitulować oddziały polskiego frontu południowego . 28.IX. kapituluje Warszawa, 29.IX. Modlin, 2.X Hel , ostatnia bitwa kampanii wrześniowej toczy się 2.-5.X. pod Kockiem gdzie polska SGO `Polesie' rozbija niemiecką 13 dywizję zmot. a następnie kapituluje .Lotnictwo polskie słabsze liczebnie, dysponujące przestarzałym sprzętem stawiało zorganizowany opór do 20.IX., Polska marynarka wojenna nie została zniszczona ponieważ najwartościowsze okręty przedostały się do Anglii. Trwająca 36 dni kampania wrześniowa doprowadzia do zniszczenia armii polskiej i zajęcia całego terytorium Polski , jednak uwzględniwszy stosunek sił, jakość uzbrojenia, przebieg granicy 'bratnią pomoc Armii Czerwonej'niemieckie zwycięstwo okupione stratą 10 000 zabitych, 980 Czołgów, 400 dział, 250 samolotów nie jest zbyt imponujące .
9.IV-8.VI. 1940 Atak na Danię i Norwegię
Dnia 9.IV. rządom Danii i Norwegii zostało wysłane ultimatum z żądaniem kapitulacji, rząd Danii ultimatum przyjął i tego samego dnia wojska niemieckie przy symbolicznym oporze zajmują terytorium tego państwa, natomiast rząd Norwegii ultimatum odrzuca jednocześnie ogłaszając mobilzację. Armia norweska słabo wyposarzona i jeszcze słabiej wyszkolona zostaje zaskoczona przez odziały niemieckich spadochroniarzy i strzelców górskich które majac wsparcie miejscowych faszystów dokonują desantów zajmując ważniejsze miasta .Do 2.V. po krótkich walkach poludniowa i centralna część kraju zostaje zajęta przez wojska niemieckie, jedynie w północnej części kraju oddziały norweskie stawiały opór .Od 14.IV. do Norwegii zaczynają przybywać odziały sprzymierzonych które po kilku dniowych walkach zostają zmuszone do ewakuacji , wyjątkiem są tutaj walki w rejonie miasta Narwik gdzie oddziały niemieckie zostały rozbite przez wojska sprzymierzonych . Na skutek załamania się frontu we Francji wojska sprzymierzonych zostają ewakuowane do Anglii oddając bez walki to ważne miasto i kończąc kampanię. Kampania norweska kosztowała armię niemiecką 5.3 tys zabitych, 242 samoloty , 21 dużych okrętów wojennych za co Niemcy uzyskały kontrolę nad eksportem szwedzkiej rudy, i dogodne bazy dla lotnictwa i marynarki wojennej oraz zabezpieczenie niemieckich wybrzeży Morza Pólnocnego. Swój sukces niemcy zawdzięczają lepszemu przygotowaniu wojsk do działań w górach , przewadze w powietrzu , lepszej, umiejącej działać nieszblonowo kadrze dowódczej.
10.V-14.VI. 1940 Atak na Francje i kraje Beneluxu
10.V. armia niemiecka rozpoczeła realizację planu `Fall Gelb' polegajacego na agresji na Francję, Belgię,Holandię, Luksemburg . Siły niemieckie liczyły 10 dywizji
pancernych, 6 zmotoryzowanych,1 kawalerii , 98 dywizji piechoty , 3 zmotryzowane pułki SS wyposarzone w 2680 czołgów ,3000 samolotów, 14000 dział, podzielone na 3 grupy armii .Wg. planu GA `B' miała zająć Holandię i Belgię , najsilniejsza GA `A' miała zaatakować przez obszar Ardenów , natomiast GA `C' miała wiązać francuskie odziały broniące'linii Maginota'. Armia holederska o niskiej wartości bojowej,licząca 250 tys.żołnierzy, 1000 dział, 170 samolotów, stanowiąca siłę ok. 15 dywizji piechoty po 4 dniach walk zastała pokonana przez 2,5 krotnie liczebnie słabszą 18 armię niemiecką .Armia holenderska uległa poniważ jej żołnierze nie wytrzymali obciążenia psychicznego .Przykladem może być np. zdobycie miasta Erebbe bronionego przez 4 dywizje holenderskie przez niemiecką 207 DP. 15.V. armia holenderska kapitulowała a rząd ewakuueje się do Anglii . Armia niemiecka traci około 2 tys żołnierzy głównie z 7 i 22 DPD zrzuconej w rejonie Amsterdamu .
Armia belgijska w maju 1940 r liczyła 600 tys. wyposarzonych w 2,5 tys dział ,200 samolotów, łącznie 18 dywizji piechoty, 2 dywizje kawalerii, 2 dywizje lekkie .
Opracowano plany wg których armia belgijska miała współdziałać wojskami sprzymierzonych , broniąc zawczasu przygotowanych pozycji obronnych na rzece Mozie i Kanale Alberta wzmocnionych stałymi umocnieniami .Podobnie jak w Holandii niemiecki atak 10.V. jest dużym zaskoczeniem , Niemcy zdobywając mosty na Mozie przełamują pierwszą linię obrony i 13.V.zajmują Liege , pomimo wkroczenia do Belgii wojsk brytyjsko-francuskich niemcy forsują Mozę i przerywają front pomiędzy Namurem a Sedanem ,19.V. dochodzą do Sommy pod Amiens a 21. V. do Kanału La Manche . Armia belgijska, brytyjski korpus ekspedycyjny i część armii francuskiej zostają okrążone w Dunkierce , skąd w czasie 10 dniowej operacji `Dynamo' flocie brytyjskiej udaje się ewakuować do Anglii 338 tys. żołnierzy. 28.V. kapitulują resztki armii belgijskiej . Przyczyny niskiej wartości armii belgijskiej mimo dobrego wyposarzenia to niedostateczna ilość kadry zawodowej , słaba dyscyplina, brak chęci walki w wiekszości oddziałów , antagonizmy flamandzko-wallońskie , oraz załamanie się morale wojska oraz naczelnych organów państwa , co doprowadziło do rozpadu państwa i armii po 18 dniach walki .
Armia Francuska będąca najsilnejsza armią aliancką 10.V.liczyła 3 mln żołnierzy, 3300 czołgów , 18 tys. dział , 1650 samolotów, łącznie 6 dywizji pancernych , 7 zmotoryzowanych , 5 kawalerii ,ok.100 dywizji piechoty (2 dywizje polskie) została wzmocniona przez brytyjski Korpus Ekspedycyjny 280 tys.żołnierzy, 300 czołgów, 1,2 tys dział, 500 samolotów- 12 dywizji piechoty, 1 dywizja ,1 brygada pancerna .
Po 10.V. część armii francuskiej i bryt. korpus ekspedycyjny wkraczają do Belgii gdzie wraz z wojskami belgijskimi zostają rozbite w trwającej do 1.VI. tzw `Bitwie Flandryjskiej'. Armie belgijska i brytyjska zostają wyłączone z walki ,armia francuska traci 50 % stanu . 5.VI. siły niemieckie po przegrupowaniu przełamują francuską linię obrony na Sommie i Sekwanie , na skutek całkowitego rozpadu armii 14.V. zostaje zajęty Paryż , a 17.VI. rząd francuski prosi o zawieszenie broni . Francja kapituluje po 38 dniach walki , i zostaje podzielona na strefę okupowaną i Francję `Vichy' sprzymierzoną z Niemcami . Tak szybka klęska Francji została spowodowana niskim morale żołnierzy jak i kadry dowódczej ,biernością sztabowców i przestarzłą doktryną która zakładała ze wojna będzie identyczna z wojną 1914-18 . Przez to np. odziały francuskich czołgów zostały rozdrobnione do wsparcia piechoty co spowodowało że nie mogły powstrzymać dużych zgrupowań niemieckich wojsk pancernych . a Ardeny przez które poszło główne natarcie niemieckie zostały uznane przez francuskich sztabowców za nieprzejezdne dla wiekszych jednostek wojskowych .Kampania francuska kosztowała armię niemiecką 45 tys. zabitych, ok. 500 czolgów,ok. 600 samolotów . Jednak mimo klęski 18.V. powstaje komitet Wolnej Francji gen. de Gaulla'a który zapowiada kontynuacje wojny z Niemcami .
8.VIII.-31.X. Bitwa o Wielką Brytanię
Po upadku Francji jedynym wrogiem Niemiec była Anglia której premier Winston Churchill odrzucał niemieckie propozycje pokojowe i obiecywał rodakom „krew ,pot i łzy „ w walce aż do zwcięstwa Wielkiej Brytanii i ostatecznej klęski Niemiec .Tak więc armia niemiecka rozpoczeła przygotowania do operacjii `Seelowe' inwazji na wyspy brytyjskie . Piewszym krokiem miało być unieszkodliwienie lotnictwa brytyjskiego a następnie floty wojennej -jedynych sil mogących powstrzymać niemiecką inwazję ponieaważ armia lądowa po poniesieniu dużych strat we Francji i po utracie całego ciężkiego uzbrojenia w czasie ewakuacji z Dunkierki nie miała większej wartości bojowej. Wobec przewagi brytyjskiej Royal Navy nad niemiecką Kriegsmarine wywalczenie przewagi spada na niemieckie lotnictwo .Luftwaffe przeznacza do ataku 3 floty powietrzne (2,3,5) liczące 900 myśliwców i 1300 bombowców czemu brytyjski RAF mógł przeciwstawić 672 myśliwce .Słabszy liczebnie RAF był wspierany przez sieć stacji radarowych przez co mógł skuteczniej wykorzystywać dostępne siły. Bitwa toczyła się w 4 fazach : 1) 8-18.VIII. niemieckie ataki na porty i lotniska i sieć radarową, 2) 19.VIII.-5.IX. walka na wyniszczenie brytyjskiego lotnictwa myśliwskiego , 3) 6.-30.IX. terrorystyczne ataki na miasta gł. Londyn , 4) 1-31.X. nocne naloty nękające , mimo przewagi niemiecka ofensywa powietrzna załamała się . Po stracie 1733 samolotów i co ważniejsze dobrze wyszkolonych i doświaczonych pilotów lotnictwo niemieckie musiało zaprzestać ataków. Była to pierwsza poważna porażka armii niemieckiej.
6- 31.IV.1941r. Niemiecka agresja na Bałkanach
W przgotowaniach do ataku na Związek Radziecki Niemcy musiały zabezpieczyć swoją południową flankę ,wykorzystując własne sukcesy na zachodzie zmuszono bądź nakłoniono do przystąpienia do paktu antykominternowskiego państwa bałkańskie Rumunię,Bułgarię,Jugosławię oraz przygotowano plan ataku na Grecję która zdołała się obronić przed agresją Włoch sojusznika Niemiec . 27.III. w Belgradzie nastąpił przewrót likwidujący proniemiecki rząd, jeszcze tego samego dnia Hitler podjął decyzje o ataku na Jugosławię w celu ustanowienia tam proniemieckiego rządu .W operacji `Marita' ataku na Jugosłwię i Grecję miało wziąć udział 85 dywizji ( 35 niemieckich , 45 wloskich , 5 bulgarskich ) z czego 52 przeciw Jugosławii a 27 przeciw Grecji . Rząd jugosłowiański ogłasza mobilizację jednak atak niemiecki ktory nastąpił 6.IV. zastaje armie jugosłowiańską mającą ok.1 mln zolnierzy ,2000 dział ,460 samolotów w 28 dywizjach piechoty i 3 dywizjach kawalerii w trakcie mobilizacji . Atak niemiecki rozpoczyna się 6.IV. i już po kilkudziesięciu godzinach zostają rozbite jugosłowiańskie oddziały w Macedonii , na pólnocy niemieckie i włoskie odziały bez większego oporu szybko posuwają się naprzód zajmując ( po wyścigu pomiędzy jednostkami armii a SS ) 12.IV. Belgrad a 17.IV. następuje kapitulacja resztek armii jugosłowiańskiej . Tak szybkie zniszczenie armii jugoslwiańskiej to skutek planu obrony który rozmieścił wszystkie jdnostki w wąskim pasie przygranicznym bez wiekszych obwodów , małej ilości i przestarzałej broni ciężkiej przez co odzialy jugosłowiańskie to pospolite ruszenie z taborami ciągnionymi przez woły(!!!) chaosu organizacyjnego podczas mobilizacji oraz spięć norodowościowych w wyniku których 2/3 żołnierzy -Chorwatów i Słoweńców opuszczało samowolnie oddzialy bądź stawiało bierny opór rozkazom oficerów - w większości Serbów. Na zajętych terenach utworzono Państwo Chorwackie sprzymierzone z Niemcami oraz dwie strefy okupacyjne : niemiecką i włoską. Na skutek rozdmuchanych konfliktów narodowościowych Chorwaci i Muzułmanie współpracowałi z Niemcami , Serbowie walczyli z okupantami , doszło do eskalacji nienawiści między narodowościami , licznych okrócieństw głównie na ludności cywilnej oraz czystek etnicznych .Na skutek tego oraz górzystego i lesistego terenu który sprzyjał partyzantce powstał tam najsilniejszy w europie w czasie wojny komunistyczny ruch oporu . Równierz 6.IV. została zaatakowana Grecja której armia tocząc od 28.X.1940r. walki z wojskami włoskimi odniosła duże sukcesy i liczyła 6.IV. 600 tys. żołnierzy w 19 dywizjach i 3 brygadach piechoty wsparte przez brytyjski korpus ekspedyycyjny liczący 3 dywizje . W pierwszej fazie walk oddziały niemieckie kosztem dużych strart zdołaly odnieść niewielkie sukcesy i dopiero po upadk Jugosławii i po przegrupowaniu wojska niemieckie zdolały przełamać greckie linie obrony oparte o umocnienia ` Linii Metaxasa' i wyjść na tyly wojsk greckich które niemogąc się wycofać przez górzysty teren muszą po kolei kapitulować a korpus brytyjski zostaje zmuszony do ewakuacji na Kretę, .20.IV. armia grecka składa broń , a 27.IV. oddziały niemieckie wkraczają Ateny a do 31.IV. zajmuja resztę greckiego terytorium . Zakończeniem kampanii bałkańskiej jest niemiecki desant powietrzny na Kretę która po 12 dniach walki zostaje zajęta przez niemców . W czasie walk na Bałkanach armia niemiecka traci ok. 15 tys.ludzi i 450 samolotów z czego 5.5 tys ludzi i 150 samolotów w desancie na Kretę .
14.II.1941.-13.V.1943r. Kampania afrykańska
Początkowo atak na będący pod brytyjską kontrolą Egipt miała przeprowadzić armia włoska jednak pierwsza ofensywa włoskiej 10 armii zostaje szybko zatrzymana a następnie w I.41r. zostaje rozbita w operacji `Compass' przez 2 dywizje (7 DPanc. i 4 DP ) brytyjskie , włosi tracą 10 dyw. pichoty i 1 brygadę panc. W takiej sytuacjii Niemcy muszą wesprzeć kłopotliwego sojusznika i od 14.II.41r. do Afryki zaczynają przybywać niemieckie jednostki z ` Afrika Korps' pod dowództwem gen. Rommla . Wkrótce rusza niemiecka ofensywa która wypiera brytyjczyków z Libii jednak na tyłach pozostaje niezdobyty ważny port Tobruk przez ktory nimiecka ofensywa zostaje zatrzmana . Po uzupełnieniu strat wojska brytyjskie poprzez operacje `Battelaxe' i `Crusader' odblokowują Tobruk i odpychają odziały niemieckie i włoskie na zachód . Jednak `Afrika Korps' po otrzymaniu posiłków 26.V.42r. rusza do kolejnej ofensywy odnosząc duże suksesy zdobywając Tobruk i
szybko posywając się naprzód zatrzymuje się pod El-Alamein ok.80 km od Aleksandrii głownej bazy brytyjskiej w rejonie Kanału Suezkiego . Tam ,od lipca do listopada 42r. doszło do trzech bitew z których 3 (30.X.-4.XI.) doprowadziła do złamania sił Afrika Korps zmuszenia go do odwrotu. W tym czasie 8.XI. w Maroku i Algierii czyli na tyłach niemców lądują odziały amerykańskie co zmusza wojska Afrika Korps do wycofania się do Tunezjii . W marcu 43 pod Kasserine odziały niemieckie przeprowadzają ostatni większy atak który po początkowych sukcesach załamuje się . Następuje ewakuacja części sił niemieckich i kapitulacja 13.V. 43r. pozostałych i kilka miesięcy później alianci lądują na Sycyli i płw. apenińskim co doprowadza do wycofania się z wojny Włoch . Pozbawione sojusznika wojska niemieckie prowadzą z powodzeniem działania obronne mające zatrzymać aliantów z dala od terenów Niemiec i do V.45r. wojska anglo-amerykańskie dochodzą tylko do doliny Padu . Armia niemiecka w walkach na pustyni traci ok. 50 tys. zabitych i jeńców ,ok. 1100 czołgów,ok. 2000 dział , ok. 800 samolotów i zostaje zmuszona do całkowitego wycofania się z Afryki , przyczyny tej strategicznej porażki to przede wszystkim brak zaopatrzenia i uzupełnień dla Afrika Korps który działał na froncie drugorzędnym dla Niemiec , natomiast dla Anglii -Egipt i Kanał suezki to rejony mające strategiczne znaczenie dla Imperium ,dlatego też tamtejsze jednostki miały priorytet w dostawach i uzupełnieniach .
3.IX.1939-7.V.1945r. Bitwa o Atlantyk
Wraz z końcem I Wojny Światowej Niemcy tracą całą swoją flotę wojenną a Traktat Wersalski zakazuje niemcom budowy dużych okrętów wojennych ( pancerników , krążowników liniowych ) oraz okrętów podwodnych a na niemiecką marynrkę wojenną zostaje nałożony limit tonażu floty wojennej . Jeszcze przed wypowiedzniem w 1933 roku trakt. wersalskiego niemcy rozpoczeły tajną rozbudowę floty wojennej m.in. zaniżając oficjalnie tonaż wodowanych okrętów czy mniejsze jednostki określając jako cywilne jachty ,okręty szkolne itp. Mimo tych działań niemieckie dowództwo wiedziało ze nie dorówna ilością dużych okrętów połoczonym flotom brytyjskiej i francuskiej dlatego zdecydowano się na budowę floty podwodnej . W liczbie okrętów podwodnych przewaga aliantów była łatwiejsza do wyrównania - okręty podwodne można było budować szybciej i z mniejszym nakładem środków niż wieksze okręty wojenne ,a konstrukcje niemieckie były nowocześniejsze . Działania na atlantyku rozpoczeły się 3.IX. kiedy został zatopiony przez U-boota pierwszy statek handlowy , w początkowym okresie wojny U-booty działały wokół wysp brytyjskich jednak ich działania nasilają się kiedy po zajęciu Norwegii i Francji na wybrzeżach tych państw powstają niemieckie bazy lotnicze i morskie . W pierwszym okresie na Atlantyku działały również niemieckie okręty nawodne jednak mimo osiągnięcia pewnych sucesów na skutek strat (17.XII.39 krążownik `Admiral Graf Spee' , 27.V.41r. pancernik `Bismarck' 26.XII.43r. pancernik `Scharnhorst') spowodowanych przewagą brytyjskiej Royal Navy sprawiła że od początku 44r. większe okręty niemieckiej Kriegsmarine zostają wycofane na Bałtyk . Porażki floty nawodnej spowodowały rozbudowę sił floty podwodnej i zwiekszenie jej aktywnosci , po niemieckiej agresji na Związek Radziecki U booty działający z baz w Norwegii rozpoczeły działania na morzach : Norweskim i Barentsa atakując konwoje z uzbrojeniem i zaopatrzeniem płynące do rosyjskich portów , a od I.42. u wybrzeży Ameryki atakując statki amerykańskie . W swoich działanianiach U-booty stosowały taktykę `Wilczego Stada' - atakując konwój część okrętów atakowała eskortę a reszta statki handlowe co pozwalało odnosić duże sukcesy .Jednak z czasem załogi alianckie zdobywały doświadczenie , rozpoczęto produkcje wyspecializowanych okrętów eskortowych oraz nowych skuteczniejszych broni przeciw okrętom podwodnym to wszystko powodowało wzrost strat U-bootów, a jednocześnie stocznie alianckie wodowały taką ilość okrętów która wystarczała na pokrycie ponoszonych strat.Największe sukcesy U-booty odniosły w 42 r. zadając płynącym do Anglii konwojom ogromne straty , w krytycznym momencie VI.-IX.42r. zapasy żywności i surowców do produkcji zbrojeniowej w Wielkiej Brytanii wystarczały na kilka tygodnii . Jednak od V.43 flota alincka zaczyna zdobywać przewagę którą utrzyma do końca wojny , łącznie niemieckie U-booty zatopiły łącznie 3837 statków tracąc 738 jednostek z 1170 zwodowanych . Podsumowując flota niemieckia budowana po 1 Wojnie Światowej nie mogła dorównać połączonym siłom flot : angielskiej ,amerykańskiej oraz mniejszym flotom państw sprzymierzonych i chciaż była bliska odcięcia wysp brytyjskich od zródeł surowców to o zwycięstwie aliantów zadecydowały większe moce produkcyjne alinckich stoczni które potrafiły wodować potrzebną ilość statków oraz potenciał naukowy alintów którzy wygrali wyścig techniki konstuując skuteczniejsze rodzaje broni .
22.VI.1941r.- VIII.1943r. Niemiecka agresja na Związek Radziecki -Inicjatywa strategiczna po stronie niemieckiej .
Już VII 1940 r. Hitler mimo niezakończonej wojny z państwami zachodnimi podejmuje decyzje o agresji na Związek Radziecki , zaraz po zakończeniu działań na Bałkanach rozpoczyna się przerzut oddziałów na granicę ze Związkiem Radzieckim . Po drugiej stronie Stalin mimo porażki w 1920 r. nigdy nie porzucił zamiarów utworzenia Europejskiej Republiki Rad , a porażka w wojnie z Polską zmusiła go do leoszego przygotowania się do przyszłej wojny . w latach dwudziestych rozpoczęto w rosji gwałtowną rozbudowę przemysłu ciężkiego niezbędnego do utworzenia silnej armii . Od 39 r. mimo podpisanego układu o przyjażni z Niemcami rozpoczęto rozbudowę Armii Czerwonej z uwzgłędniemiem broni ofensywnych : czołgów , łodzi podwodnych , bombowców , tworzono całe korpusy powietrzno-desantowe po ok. 10 tys. spadochroniarzy jednoczesnie przygotowywano zapasy do przyszłych działań . W ramach planu `Barbarossa' ataku na Rosję przeznaczono z armii niemieckiej 16 dywizjii pancernych , 7 zmotoryzowanych , 3 SS, 148 dywizji piechoty , z armii sojuszniczych : finskiej 16 dywizjii piechoty i 3 brygady , rumuńskiej 13 dywizji i 9 brygad , węgierskiej 4 brygady pechoty łącznie ponad 4mln żołnierzy , ok. 4,3 tys. samolotów , 3255 czołgów ,ok. 30 tys. dział . Armia Czerwona mogła wystawić 198 dywizji piechoty , 31 zmotoryzowanych , 61 brygad pancernych , 5 korpusów powietrzno- desantowych , dalszych 50 -70 dywizji znajdowało się w fazie formowania łącznie ponad 5,5 mln żołnierzy ,6-8 tys. samolotów , 20 - 40 tys czołgów , 50 - 90 tys. dział .Niemiecki atak rozpoczyna się 22.VI.41 r. wg. niektórych historyków armia niemiecka wykonała uderzenie prewencyjne na Armię Czerwoną która rzygotowywała się do ataku na zachód który miał nastąpić 6.VII.41r. . Wojska niemieckie podzielone na 3 grupy armii mają następujące rozkazy: GA Północ ma zająć państwa nadbałtyckie i zdobyć Leningrad , GA Południe ma zająć Ukrainę i pola naftowe w Azerbejdżanie . GA Środek miała utrzymać linię frontu i zabepieczać sąsiednie grupy armii . Niemiecka ofensywa odnosi ogromne sukcesy Armia Czerwona traci 1 mln zabitych , 2 mln jeńców traci całość zapasów materiałowych które były zmagazynowane w strefie nadgranicznej , oraz większość sprzętu ok. 5 tys. samolotów , ok. 20 tys czołgów , ok. 45 tys. dział i mimo desperackiej , nie liczącej się ze stratami obrony nie może powstrzymać atakujących oddziałów niemiekich które do XII. 41 zajmują państwa bałtyckie i dochodzą do Leningradu , całą Białoruś i Ukrainę zatrzymując się kilkanaście kilometrów od Moskwy , a na południu zajmując Krym . W listopadzie wojska niemieckie podejmują próbę zdobycia Moskwy jednak na skutek mroźnej kontynentalnej zimy i silnego oporu niemiecki atak zostaje zatrzymany, a po ściągnięciu przez rosjan dywizji syberyjskich niemcy ponosząc duże straty zostają odrzuceni o ok. 100 km od Moskwy . Jest to pierwsza poważna porażka armii niemieckiej na lądzie . Na wiosnę armia niemiecka rozpoczyna ofensywę na południu zajmując duże obszary południowej Rosji dochodząc do Kaukazu , na północy próbując zdobyć Leningrad i uzyskać lądowe połączenie z Finlandią . Od sierpnia toczą się zacięte walki o leżący nad Wołgą Stalingrad gdzie po ciężkich walkach zostaję otoczona a następnie zniszczona niemiecka 6 Armia marszałka von Paulusa , ta klęska kosztuje Wermacht 400 tys ludzi , również i na pólnocy armia niemiecka nie odnosi sukcesów nie mogąc zdodyć Leningradu . W lipcu 1943 r. armia niemicka po odbudowie sił podejmując ofensywę na łuku kurskim próbuje odzyskać utraconą na przełomie 42/43 inicjatywę strategiczną . Również Armia Czerwona coraz bardziej rosnąca w siłę przygotowuje się do rozpoczęcia ofensywy . Pod Kurskiem dochodzi do największej bitwy pancernej tej wojny ( 2500 czołgów niemieckich i 8000 rosyjskich ) po zaciętych walkach i poniesieniu przez obie strony dużych strat na skutek przewagi liczebnej rosjan oddziały niemieckie zostają zmuszone do odwrotu .
IX.1943- 8.V.1945r. Defensywa armii armii niemieckiej i upadek III Rzeszy
Załamanie się niemieckiej ofensywy pod Kurskiem było początkiem końca hitlerowskich niemiec , a armia niemiecka po poniesionych stratach nie odzyskuje wcześniejszej potęgi jak i inickatywy strategicznej i zostaje zmuszona do przejścia do obrony na wszyskich frontach . W sierpniu rusza pierwsza z rosyjskich ofensyw które będą spychały wojska niemieckie coraz bardziej na zachód , a 3 września alianci lądują we włoszech .W 44r. na wschodzie niemcy tracą państwa nadbałtyckie Białoruś i Ukrainę zajmują Rumunię Bułgarię i Węgry które `zmieniają obóz' i przystępują do wojny przeciw niemcom ,we Włoszech mimo zatrzymania przez kilka miesięcy aliantów na `Linii Gustawa' wojska niemieckie muszą się wycofać do północnych Włoch , na zachodzie 6.VI. alianci tworzą drugi front lądując w Normandii a dwa miesiące później na południu Francji i wyzwalają cała Francję i Belgię i podejmują nieudaną próbę przełamania niemieckej `Linii Zygfryda' przy pomocy desantu powietrznego - operacja „Market-Garden” .Jednocześnie od 42r. cały czas nasilają się naloty tysięcy alianckich bombowców strategicznych na niemieckie miasta . W grudniu 44r. wojska niemieckie wykonują ostatnią ofensywę na zachodzie atakując armię amerykańską w Ardenach ,mimo początkowch sukcesów ofensywa niemiecka załamuje się , w styczniu 45r. armia niemiecka na Węgrzech w rejonie jez. Balaton rozpoczyna atak w kierunku Budapesztu który na skutek ogromnej przewagi Armii Czerwonej nie przynosi większych rezultatów . Na początku 45r. armie sprzymierzonych rozpoczynają ofensywy na wszystkich frontach : Armia Czerwona zajmuje Polskę i przygotowuje się do szturmu na Berlin , na zachodzie armie aliantów przełamują `Linie Zygfryda' i forsują Ren wkraczjąc na terytorium Niemiec . 16 IV. wojska radzieckie i polskie rozpoczynają ostateczny szturm Berlina 30. IV. przywódca III Rzeszy Adolf Hitler popełnia samobójstwo , 2.V. kapituluje Berlin , a 8 V. następuje ostateczna kapitulacja armii niemieckiej . Następuje likwidacja 1000-letniej III Rzeszy po 12 latach istnienia (1933-45) .
Ocena armii niemieckiej
Amia niemiecka będąca głównym narzędziem hitlerowskich agresji wyrosła z miltarystycznej armii pruskiej była a armią podobną jak i znacznie różniącą się od innych armii europejskich . Podobnie jak większość armii epoki przemysłowej była oparta na powszechnym poborze i zawodowej kadrze oficerskiej . Ponieważ III Rzesza musiała tworzyć armię od podstaw , przy jednoczesnej nieufnosci Hitlera do konserwatywnej generalicji tworząca się armia była dowodzona przez ludzi będących zwolenikami nowych form działań. Armia niemiecka będąca armią agresywną opracowała rewolucyjną strategię Blitzkriegu - wojny błyskawicznej polegającej na atakach silnych odziałów czołgów wspieranych przez lotnictwo , artylerię i piechotę zmotorytzowaną na słabe punkty obrony wroga , a po przełamaniu linii obrony na szybkim posuwaniu się odziałów na tyłach wroga , omijając punkty oporu nie zdobyte w pierwszym uderzeniu ,ich likwidacje pozostawiano oddziałom 2 rzutu , takie działania zwykle prowadziły do dezorganizacji obrony wroga . Stosowanie tej strategii wobec dowódców przeciwnika działajacych wg. schematów i wojny światowej nie mogło nie przynieść sukcesów . Armia niemiecka posiadała najlepszą kadrę dowódczą wszystich szczebli , ludzi umiejących działać nie schematycznie , zdecydowanie i konsekwantnie , w przciwieństwie do generałów alianckich; brytyjskiej konserwy niemogącej wyjść poza schematy lat 1914-18 jedyny wyjątek to marsz. Auchinlecka który zarztymał i pobił w klasycznej bitwie manewrowej nacirający Afrika Korps gen. Rommla , dowódcy amerykańscy stosowali inną strategię: nalot lonictwa , ostrzał artyleryjski (w razie czego powtórzyć) a dopiero potem następował atak (w dywizji amerykańskiej żołnierze liniowi stanowili 38% stanu reszta to jednostki tyłowe, nie walczące , w dywizji niemieckiej odziały liniowe to 54% stanu ) wyjątek to gen. Patton umiejący działać wg. zasad Blitzkriegu, dowódcy radzieccy z wjątkiem marszałków: Żukowa i Koniewa stosowali frontalne natarcia nie licząc się ze stratami własnych odziałów ( Armia Czerona traci w latach 41-45 7-9 mln zabitych ) taka sytuacja została spowodowana czystkami w armii w latach 38-39 kiedy to zlikwidowano najlepszych dowódców Armii Czerwonej pozostawiając miernoty najlojalniejsze wobec Stalina .Armię niemiecką stosujającą w natarciu strategię Blitzkriegu można było zatrzymać dwoma sposobami : obrona silnie umocnionych pozycji za cenę dużych strat -bitwa pod Kurskiem albo przepuszczenie nacierających oddzizałów i atak na ich skrzydła i tyły - Ardeny 1944r. Pod wzgłędem wyposarzenia żolnierza piechoty wszyskie armie miały uzbrojenie na wyrównanym poziomie , w 42 w niemczech opracowano rewolucyjny Stg 44 - karabin automatyczny na amunicje pośrednią ,jednak niechęć Hitlera spowodowała że wszedł on do produkcji zbyt późno , w sprzęcie artyleryjskim poziom wyposarzenia był podobny , jednak niektóre konstrukcje były szczególnie udane np. armata plot. kal. 88mm. montowana również na okrętach i czołgach. W początkowym okresie wojny lotnictwo niemieckie miało przewagę ilościową , jakościową jak i dobrze wyszkolonych pilotów , od roku 1942 , mimo że konstrukcje były na podobnym poziomie strata w walkach dobrze wyszkolonych pilotów , i ciągle rosnąca ilość alianckich samolotów zaczeła zmieniać sytuację na niekorzyść niemiec , mimo opracowania pierwszych samolotów odrzutowych Luftwaffe niemogła już powstrzymać nalotów na niemieckie miasta . Broń pancerna do 41 roku ustępowała jakościowo czołgom alianckim i dopiero w 42 powstały konstrukcje o klase lepsze od czołgów alianckich . Podstawowe czołgi radziecki T 34 i amerykański M4 Sherman miały gorsze parametry niż nimieckie Pzkw IV , Pantera , i Tygrys to dzięki masowej produkcji (T34 -35 tys. M4 - 40 tys , Pantera -5800 sztuk.) używane w dużych ilościach miały przewagę nad czołgami niemieckimi . Chociaż nie zawsze to wystarczało - w czasie walk o Caen 1 Tygrys rozstrzelał w ciągu 30 min. 18 czołgów M4. Cechą charakterystyczną armii niemieckiej było równoległe używanie wielu typów czołgów o różniących się znacznie konstrukcjach co utrudniało naprawy i uniemożliwiało masową produkcję . Jednocześnie czolgi niemieckie opracowane w czasie wojny oprócz skomplikowanej kontrukcji były niedopracowane co powodowało i wysoką awaryjność . Jednak mimo braku surowców i ciągłych nalotów niemiecka produkcja zbrojeniowa kierowana przez Alberta Speera ciągle rosła i to brak rezerw ludzkich był największym problemem armii niemieckiej .Formacją charakterystyczną dla armii niemieckiej było SS po-czątkowo miały to być elitarne oddziały czysto aryjskie to pod wpływem strat ponoszonych na froncie SS stała się `Legią cudzoziemską' w której służyli ochtnicy z całej Europy łacznie ze słowiańskimi `podludźmi',oddziały SS oprócz wysokiej wartości bojowej wyróżniły się okrucieństwami wobec jeńców i ludności cywilnej .
II wojna światowa była pierwszą wojną w której ogromną rolę miał potencjał naukowy tutaj jest szczególnie widoczny postęp w lotnictwie i elektronice , niemieccy naukowcy mieli tutaj duże sukcesy : w 1942 stworzono Me-262 odrzutowy myśliwiec mogący powstrzymać naloty alianckich bombowców na Niemcy, na stutek nie konsekwencji Hitlera rozpoczę to produkcję w 44r. kiedy było już za późno . orpacowano rówmież pociski kierowane V-1 , HS293 oraz rakietę balistyczną V-2 opracowano również własny system radarowy ,miny magnetyczne, oraz samonaprowadzjące się torpedy akustyczne . Prowadzno również badania nad bronią atomową jednak dzięki zniszczeniu przez brytyjskich komandosów transporu z surowcem badania zostały spowolnione i do końca wojny nie zostały ukończone .
Przyczyny kleski Niemiec to przede wszystkim błędna polityka zarówno zagraniczna jak i wewnętrzna , ogłaszając nieograniczną wojnę podwodną Niemcy sprowokowały USA do przystąpienia do wojny po 7.XII.41 , nie zakończywszy wojny z Anglią Hitler podejmuje decyzje o ataku na ZSRR. W polityce wewnętrznej głoszenie teorii o rasie panów i brutalne postępowanie z ludnością cywilną ,polityka eksterminacji całych narodów powodowały powstawanie ruchu oporu (w Rosji żołnierze niemieccy początkowo byłi witani jak wyzwoliciele , dopiero później powstał tam silny ruch oporu) , a to zmuszało do zwiększenia ilości żołnierzy utrzymujących spokój na okupowanych terenach kosztem jednostek frontowych. Prowadząc taką politykę Niemcy zdołały zjednoczyć przeciw sobie niajsilniejsze państwa świata ,a takiej potędze armia i przemysł niemiecki nie mogły sprostać .
bibliografia;
Suworow W. -Dzień <M> , Wołszański B. Ten okrutny wiek tom I , Przełom po Kurskiem , Dragon nr, 1,2,3 Czmur S. El Alamein 1942 , Encyklopedia II wojny światowej , Strategia i Taktyka nr 1,2,3