Temat: Obrady Okrągłego Stołu i jego postanowienia

1. Prezydent

w tym okresie wybierany przez Zgromadzenie Narodowe, był przewodniczącym Rady Bezpieczeństwa, posiadał prawo weta które mogło zostać odrzucone przez 3/5 posłów. Miał także prawo rozwiązania Sejmu, gdy ten:

- w konstytucyjnym okresie nie uchwalił ustawy budżetowej,

- nie powołał Rządu,

- podjął uchwałę bądź uchwalił ustawę uniemożliwiającą prezydentowi wypełnianie jego uprawnień konstytucyjnych

2. Senat- To nowo ustanowiony organ, składający się ze 100 senatorów, którzy mieli być wybierani w wolnych wyborach

3. 17 kwietnia 1989 zalegalizowano działalność „Solidarności”

4. wprowadzono pluralizm polityczny

5. Konsekwencja było także „chore” uwłaszczenie nomenklatury - partyjni „szefowie” firm zakładali spółki nadzorujące przedsiębiorstwa

6. 7 kwietnia 1989 weszła w życie ustawa wprowadzająca nowe założenia państwowe

Wybory do parlamentu: 4-18 VI 1989

Ustalenia „okrągłego stołu” co do wyborów kandydatów na Sejm były następujące:

- 65% czyli 299 mandatów zarezerwowano niejako dla strony partyjno-rządowej: PZPR, ZSL, SD, PAX, UChS (Unia Chrześcijańsko-Społeczna), PZKS (Polski Związek Katolicko-Społeczny )

- 35% kandydatów do Sejmu, a więc 161 miejsc miało być obsadzonych przez osoby wybrane w wolnych wyborach

Liczbę miejsc 299 podzielono na: 264 i 35, z czego pierwsze były obsadzane w wyniku wyborów w okręgach wielomandatowych; a drugie z nowo ustanowionej listy krajowej, na której znajdowali się „wybitni” przedstawiciele partyjni. Dla tej „części” wyborów nie było drugiej tury !!

W wyborach do Senatu aż 99 miejsc zdobyli kandydaci obozu „solidarnościowego”.

Istotne było ustalenie liczby posłów którzy mieliby prawo odrzucenia senatorskiego weta. Strona partyjno-rządowa chciała 3/5 zaś strona „solidarnościowa” 2/3. Ostatecznie zgodzono się na 2/3 przy cichym przyzwoleniu, aby prezydentem kraju został gen. Wojciech Jaruzelski.

4 kwietnia 1989 roku w Pekinie dochodzi do masakry co staje się w pewnym sensie kartą przetargową, straszakiem dla komunistów.

W wyborach do Sejmu, w pierwszej turze, obóz solidarnościowy zdobył aż 160 mandatów na 161 możliwych. W drugiej turze zdobył wszystkie mandaty.

Co może ważniejsze 4 czerwca przepadła niemal cała "lista krajowa", na której byli umieszczeni najważniejsi dygnitarze PZPR. Zaledwie 2 dostało się do Sejmu. W efekcie największy klub w Sejmie miał od początku przetrącony kręgosłup i został zepchnięty na dalszy plan. 33 miejsca przekazano do II tury i tym razem ludzie PZPR musieli zostać wybrani. W II turze obóz solidarnościowy zdobył 161 miejsc !!

Frekwencja wynosiła 67% w drugiej turze zaś jedynie 25%.

Wydarzenia 1989 roku można określić mianem REFOLUCJI, czyli połączenia reformy z rewolucją.

OKP - Obywatelski Klub Parlamentarny

W jego skład wchodziło Porozumienie Centrum (PC) z Kaczyńskimi i Ludwikiem Dornem na czele. PC to formacja o charakterze prawicowym, narodowym i tradycjonalistycznym z wyraźnymi związkami z Kościołem katolickim, z charyzmatycznym przywódcą na czele.

Przed wyborami prezydenckimi w grudniu 1990 roku w skład koalicji wchodziły:

KLD - Kongres Liberalno-Demokratyczny, który powstał przy środowisku gdańskich „liberałów” na czele z Tuskiem, Lewandowskim i Bieleckim. Organizacja o charakterze uniwersalistycznym i liberalnym.

PChD - Partia Chrześcijańskich Demokratów, Pawła Łączkowskiego; niewielkie ugrupowanie chadeckie podkreślające przede wszystkim swoje związki z Kościołem; chcące połączenia Polski ze strukturami europejskimi.

ChDSP - Chrześcijańska Demokracja Stronnictwo Pracy, z Władysławem Siłą Nowickim na czele, ugrupowanie o podobnym profilu co PChD.

PSL-S - Polskie Stronnictwo Ludowe-Solidarność, na czele z Józefem Śliżem i Arturem Balazsem; ugrupowanie niepodległościowe, prawicowe, postsolidarnościowe; odwołujące się do tradycyjnego ruchu ludowego z Witosem i Mikołajczykiem na czele.

PSL-M - Polskie Stronnictwo Ludowe-Mikołajczykowskie; z Henrykiem Bąkiem na czele; niewielka organizacja ludowa o profilu podobnym do PSL-S ale bardziej usytuowana na „prawo”.

Uwaga!!! Po wyborach prezydenckich w grudniu 90' i konflikcie Kaczyńskich z Lechem Wałęsą wszystkie partie, koalicjanci PC wycofali się z sojuszu i poparcia dla tej formacji.

Inną opcją solidarnościową, był Sojusz na rzecz Demokracji (SnrzD) - nie była to partia ale szeroka płaszczyzna społeczno-kulturalna, utworzona w Krakowie pod auspicjami Jerzego Turowicza. Szybko krystalizują się z niego 2 partie:

ROAD - Ruch Obywatelski Akcja Demokratyczna - na czele z Rokitą, Geremkiem, Kuroniem; ruch o charakterze liberalno-socjaldemokratycznym.

FPD - Forum Prawicy Demokratycznej - na czele z Aleksandrem Hallem, Kazimierzem Ujazdowskim. Ugrupowanie w sojuszu z ROAD-em ale bardziej konserwatywne.

Po „prawej” stronie były także:

ZChN - Zjednoczenie Chrześcijańsko Narodowe

UPR - Unia Polityki Realnej

PX - Partia X (Tymiński)

SP - Solidarność Pracy (Klementowicz)

PSL-O - Polskie Stronnictwo Ludowe-Odrodzenie, to kontynuator socjalistycznego ZSL

PL - Porozumienie Ludowe, powstaje po wyborach w 91' z PSL-S i PSL-M

W grudniu 1990 roku w wyborach prezydenckich Tadeusz Mazowiecki uzyskał 18% głosów, na bazie tego zaplecza społecznego stworzył Unię Demokratyczną.

Plany stworzenie silnej partii poparło FPD i część „liberalna” ROAD-u. W kwietniu 1991 roku ponownie powstaje partia UD a w niej zaczynają działać 3 frakcje:

FZ - Frakcja Zielonych

FPD - Frakcja Prawicy Demokratycznej (to samo FPD)

FLS - Frakcja Liberalno-Społeczna

FPD niezadowolone z konstrukcji rządu Hanny Suchockiej, odchodzi z UD. Jej miejsce zajmuje Frakcja Tadeusza Syryjczyka (FTS)

W FPD tworzą się: Partia Konserwatywna (Hall) i Koalicja Konserwatywna (Ujazdowski)

PZPR

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza dzieliła się na 2 formacje: SdRP z Kwaśniewskim i Millerem na czele i na Unię Socjaldemokratyczną z Tadeuszem Fiszbachem na czele.

Unia Socjaldemokratyczna przemianowała się później na Polską Unię Socjalistyczną, następnie pozostała z niej jedynie „odnoga” wielkopolska. US odcinała się od przeszłości PZPR w przeciwieństwie do SdRP, które przejęło finanse i majątek komunistycznej formacji.

W wyborach prezydenckich z grudnia 90' Włodzimierz Cimoszewicz otrzymał 9% poparcia, właśnie na jego bazie jak i przeszłości PZPR utworzono SdRP.

SdRP popierała:

DUKP - Demokratyczna Unia Kobiet Polskich

ZSMP - Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej

ZKP „P” - Związek Komunistów Polskich „Proletariat”

OPZZ - Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych

W 1991 roku powstała koalicja SLD - tylko koalicja, partia powstała dopiero w 1998 !!!

W czerwcu 1992 roku powstała Unia Pracy z: Polskiej Unii Socjalistycznej, RDS-u i Solidarności Pracy (SP) Klementowicza. Jak widać nie jest to partia całkowicie „lewicowa”, gdyż wywodzi się z dwóch frontów.

Po wyborach 1993 roku UD otrzymało 74 mandaty, zaś KLD żadnego. Oba ugrupowania tworzą Unię Wolności w kwietniu 1994 roku (75% wpływów UD, reszta dla KLD)

W 1996 roku z UW wychodzi środowisko związane z Janem Rokitą i wraz ze Stronnictwem Ludowo-Chrześcijańskim tworzy Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe

RUCH LUDOWY

ZSL - Zjednoczone Stronnictwo Ludowe 28 września 1989 roku zmienia nazwę na PSL „Odrodzenie”: była to partia o charakterze postkomunistycznym, postsocjalistycznym - „Arbuzy- zielone na zewnątrz, czerwone w środku ”. Partia ta dążyła za wszelką cenę do uwiarygodnienia społecznego poprzez przejęcie symbolów niezależnego ruchu ludowego (Mikołajczyka, Witosa) oraz tradycji i historii powojennego PSL; nie mając jednak do tego „moralnego prawa”.

Dążyło do połączenia z PSL i NSZZRI dla uwiarygodnienia swojego charakteru.

5 maja 1990 następuje zjednoczenie PSL „O” z częścią PSL „Wilanowskie”. Prezesem nowego PSL został Roman Bartoszcze, ale rzeczywistą władzę posiadali posłowie postsocjalistyczni.

Ta część która nie przeszła na tą stronę, nie godzi się na zjednoczenie, tworzy PSL „Mikołajczykowskie”.

BL czyli Blok Ludowy miał charakter narodowy i antysolidarnościowy, oraz ekstremalnie antykomunistyczny.

Ustalono parytet 33% dla każdej z partii tworzących KKRL - w takim układzie w perspektywie wyborów parlamentarnych wpływy post ZSL-owskie zostałyby wyeliminowane ze struktur partyjnych i aparat władzy w partii przejęliby ludzie Solidarności. Dlatego też 29 maja 1991 PSL odbyło najważniejszy zjazd na którym usunięto Bartoszcze z roli przewodniczącego partii. Nowym został Waldemar Pawlak.

22 czerwca 1991 zerwano Krajowy Komitet Ruchu Ludowego (KKRL), a 17 lipca powołano PSL „Sojusz Programowy”.

Po zerwaniu KKRL PSL „Solidarność” wraz z PSL „M” i NSZZRI tworzą Porozumienie Ludowe (PL)

W 1993 roku dokonuje się zmiana kształtu ordynacji wyborczej do wyborów parlamentarnych. Zmiana ta była głównie lansowana przez partie centroprawicowe, choć większość ośrodków naukowych w Polsce przekazywała informacje iż projekt tych zmian będzie niezwykle korzystny dla dużych i scalonych wewnętrznie formacji politycznych, a więc przede wszystkim dla partii postkomunistycznych.

Partie centroprawicowe mimo iż „w sumie” posiadały duże poparcie społeczne w rzeczywistości były ze sobą skłócone i następowały między nimi proces polaryzacji.

Kształt ordynacji wyborczej: zmieniono zasadę zliczania głosów, z Saint-Lague, na d'Hondta; co powoduje wzmocnienie dużych partii politycznych. Ponadto wprowadzono progi wyborcze: 5% dla partii, 8% dla koalicji i 7% w przypadku wyborów z listy krajowej.

Wprowadzono dodatkowo wspomnianą listę krajową, na której znajdowało się 69 miejsc. Zwiększono ponadto liczbę okręgów wyborczych z 37 do 52. Istotne jest to, iż zwiększenie liczby okręgów oznacza, że łatwiejsze staje się zdobycie mandatu przez duże partie.

Wyniki wyborów w konsekwencji nowej ordynacji:

Centroprawica jako ruch (opcja) zdobyła 33,7% głosów, ale głosy te były podzielone na znaczną ilość partii politycznych bądź koalicji partyjnych, które nie przekroczyły 5%/8% progu wyborczego.

Dla przykładu, deformacja wyborcza po tym głosowaniu działa przede wszystkim na korzyść SLD i PSL. Przykładem może być fakt iż PSL zdobywając 15,4% głosów zdobył ponad 25% mandatów w parlamencie, czyli 132 mandaty. Centroprawica z 34% głosów zdobyła zaledwie 112 mandatów.

Po wyborach z 19.IX.1993 zostaje zapoczątkowany proces cementowania ugrupowań centroprawicowych w kraju. Pierwszą próbą zjednoczenia prawicy był utworzony półtora miesiąca po wyborach parlamentarnych Konwent (Płaszczyzna Porozumiewawcza) PJL - Porozumienie Jedenastego Listopada.

W skład PJL wchodziły organizacje o charakterze niepodległościowym: PC, ZChN, PChD, HDSP oraz PSL Mikołajczykowskie i UPR. Po 6 miesiącach w porozumieniu wszyscy się pokłócili i rozwiązano organizację.

W trakcie istnienia formacji powstał Sekretariat Ugrupowań Centroprawicowych, gdzie dominującą rolę odgrywało PC oraz ugrupowania związane z Janem Olszewskim. Skład był podobny do PJL i również po kilku miesiącach nastąpiło rozwiązanie ze względu na konflikty personalne członków.

Bardziej stabilną jak na prawicę, próbę zjednoczenia odegrało Przymierze dla Polski (PdP - wiosna 1994); dominującą rolę odgrywał Kaczyński, Olszewski, ZChN, PC, partie chadeckie, niepodległościowe ugrupowania ludowe i mniejsze organizacje znajdujące się po „prawej scenie”. Po prawie roku organizacja podzieliła los poprzednich.

Późną wiosną 1995 pod auspicjami Kościoła Katolickiego powstaje tzw. „KAŚKA”, Konwent Św. Katarzyny. Ta płaszczyzna porozumiewawcza miała na celu wyselekcjonowanie ze środowisk prawicowych jednego kandydata na prezydenta, który byłby alternatywą wobec postkomunistów i postlewicy laickiej. W ramach konwentu funkcjonowały środowiska Hanny Gronkiewicz-Waltz, Jana Olszewskiego, Antoniego Macierewicza i Jana Parysa.

Członkowie tego konwentu szybko ogłosili że to właśnie oni wygrali prawybory, w związku z czym hierarchia kościelna rozwiązała konwent.

Dopiero wiosną 1996 roku z inicjatywy Mariana Krzaklewskiego powołano do życia Akcję Wyborczą Solidarność - AWS. W założeniu w skład AWS miała wchodzić również Unia Wolności, jednak ze względu na polaryzację programową i konflikty personalne nie udało się tego postulatu zrealizować.

W skład koalicji AWS (!) wchodziły:

ZChN, SKL, środowisko PC, PChD, ChDSP, Ruch III RP, Porozumienie dla RP, PSL „S”, PSL „M”, NSZZ „Solidarność”, NSZZRolników Indywidualnych „Solidarność” oraz Ruch Społeczny AWS

Ruch Społeczny AWS to partia (!)

Formacja ta zaczęła przechodzić w stan kryzysu po 1999 roku, po tym jak następował rozpad koalicji AWS i UW, gdy wyeliminowano Janusza Tomaszewskiego (MSWiA i wicepremier).

Janusz Tomaszewski zorientował „w swoim” ręku zarówno władzę polityczną jak i administracyjną co potencjalnie zagrażało liderowi Marianowi Krzaklewskiemu.

Epicentrum rozpadu stały się przegrane przez Krzaklewskiego wybory prezydenckie w 2000 roku. Jako istotną przyczynę rozpadu AWS można zaliczyć także aferę żelatynową (Grabek).

Rozpad koalicji UW i AWS został przyspieszony poprzez konflikt wokół sprawowania władzy w Warszawie, gminie Centrum.

Wówczas to prezydentem był Paweł Piskorski, a rząd Buzka wprowadził zarząd komisaryczny pod przewodnictwem Hermana. Mimo że ustawy mówią iż o ustroju gminy decyduje sama Rada Gminy. Jednak w przypadku dużej gminy pow. 300 tys. wszelkie sporne kwestie Rada Gminy rozstrzyga w porozumieniu z Prezesem Rady Ministrów, gdy nadal nie ma zgody wówczas decyduje Rada Ministrów.

W tym samym okresie zaczął się proces dekonstrukcji Unii Wolności, w której już pod koniec lat 90. skupieni przy Donaldzie Tusku (ludzie z byłego KLD) zaczęli być marginalizowani przez nurt socjaldemokratyczny UW. To miało swoje odbicie we władzach partii, radzie naczelnej. To później dało asumpt do stworzenia z inicjatywy Tuska formacji pod nazwą Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polski. Poza środowiskiem byłego KLD w składzie nowego ugrupowania znalazł się Jan Maria Rokita (z częścią SKL), środowisko Macieja Płażyńskiego z RS AWS i po wyborach prezydenckich z 2000 komitet wyborczy Andrzeja Olechowskiego z liderem.

Prawo i Sprawiedliwość (PiS) - to byłe środowisko PC, Partii Konserwatywnej i Koalicji Konserwatywnej, część ZChN, partie chadeckie, środowisko ludowych formacji niepodległościowych, część ROP-u. Formacja ta powstała na fundamentach poparcia dla Lecha Kaczyńskiego jako byłego ministra sprawiedliwości w rządzie Jerzego Buzka.

Liga Polskich Rodzin (LPR) - w skład wchodzą: Młodzież Wszechpolska, „prawe” odnogi partii prawicowych III RP (ZChN, ROP, Ruch dla Polski), młodzieżowe organizacje przykościelne, Stronnictwo Narodowe. Co bardzo istotne wsparcia tej formacji udzieliło środowisko Radia Maryja z Tadeuszem Rydzykiem na czele.

Samoobrona - powstała w 1991, pierwotnie jako Związek Zawodowy Rolnictwa Samoobrona, który powstał po proteście rolników na początku lat 90. mającego miejsce na południu Polski. Na czele tego protestu stał Andrzej Lepper i był on wymierzony przeciwko ściąganiu należności przez banki wobec zadłużonych rolników. Ten protest popierały środowiska solidarnościowe i Lech Wałęsa chcący obalenia rządu Jana Olszewskiego.

Porozumienie ze Związkiem Metalowców Polskich dało asumpt dla powołania w 1992 roku partii Przymierze Samoobrona. Przez całą dekadę Przymierze to kontestowało kształt polskiej sceny politycznej. W 2000 zmieniono nazwę na Samoobrona RP, a w 2001 roku formacja ta stała się poważną ;) siłą parlamentarną.

Powstanie i upadek rządów III RP

1. Czesław Kiszczak

19 VII 1989 roku po nominacji W. Jaruzelskiego na prezydenta, ten przekazał misję tworzenia rządu Czesławowi Kiszczakowi, który jednak bez poparcia ZSL nie byłby w stanie uzyskać określonej większości. Dlatego też oferował 4,6 a nawet 8 ministerstw temu ugrupowaniu. Ferment w ZSL i zbliżanie się jego części do środowisk solidarnościowych były dopiero początkiem dla dalszych działań partii.

W przeddzień głosowania nad votum zaufania dla Kiszczaka Antoni Furtak, działacz OKP i NSZZRI „S” wygłosił bardzo krytyczne stanowisko wobec całego ZSL i personalnie Kazimierza Olesiaka. To przestraszyło działaczy tej partii iż zostaną zmieceni ze sceny politycznej, dlatego też szukając ratunku poparli Kiszczaka na urząd PRM.

Ten jednak w konstytucyjnym terminie nie był w stanie skonstruować Rady Ministrów, mimo iż w ostatnim dniu urzędowania, pozanormatywnie misję tą przekazał na ręce prezesa ZSL - Romana Malinowskiego; próbując tym samym ratować koalicję.

W tym samym czasie trwały już rozmowy między Kaczyńskimi a ZSL i SD zmierzające do zawarcia koalicji. W konsekwencji 17 sierpnia zawarto koalicję OKP, ZSL i SD. Ponadto Lech Wałęsa zaproponował Bronisława Geremka (nie mógł zostać PRM gdyż miał zbyt silną osobowość i nie był on do przyjęcia przez PZPR), Jacka Kuronia (był nie do przyjęcia przez PZPR ze względu na antykonstytucyjną działalność w latach 70.) i Tadeusza Mazowieckiego.

2. Tadeusz Mazowiecki

Posiadał cechy które go predestynowały na to stanowisko. Wydawał się bowiem łatwy do manipulacji przez Wałęsę; był doświadczony w pracy sejmowej (wieloletni poseł), miał zaufanie ze strony Kościoła, co mogło się okazać szczególnie istotne w przypadku wprowadzania niepopularnych reform gospodarczych oraz związanego z tym potencjalnego wybuchu niepokojów społecznych.

Rząd Tadeusza Mazowieckiego okazał się bardzo nieskuteczny medialnie. Upada po wyborach prezydenckich w 1990 roku a PRM zastępuje Jan Krzysztof Bielecki.

3. Jan Krzysztof Bielecki

Ten dla Wałęsy wydawał się optymalnym kandydatem do sterowania. Nie chcąc popełnić błędu jak poprzednio (Mazowiecki okazał się bardzo samodzielnym premierem) Lech Wałęsa znalazł osobę z tzw. „trzeciego garnituru”.

Powodem tego wyboru było także: wiek i doświadczenie polityczne Bieleckiego, znajomość gry wewnątrzpolitycznej, siła zaplecza politycznego kandydata (KLD miało jedynie 3 mandaty w latach 1989-1991).

Rząd Bieleckiego był niewątpliwie najbardziej uzależnionym od prezydenta po roku 1989 roku. Bielecki jednak doskonale zdawał sobie z tego sprawę i wykorzystywał poniekąd fakt iż sprawował tą funkcję dla popularyzowania koncepcji liberalnych (jak na owe czasy) lansowanych przez KLD oraz popularyzowania siebie jak polityka.

Rząd zasłynął głównie tym iż traktowany był jako pierwszy liberalny rząd w Polsce co jest oczywistym nadużyciem, gdyż to media wykreowały taki wizerunek. W rzeczywistości jego postawa parlamentarna nie różniła się znacząco od rządu poprzedniego. Premier Bielecki okazał się znacznie bardziej skutecznym medialnie politykiem. Silnie podkreślał swoją laicyzację - mówił iż spotkał się z Panem Prymasem. Zdarzały mu się jednak i gafy kiedy to podczas strajków polskich mleczarzy podczas meczu piłkarskiego wystąpił w czapeczce reklamującej produkty niemieckie ;) Nie stracił jednak takimi błędami zaufania społecznego, popularności i sympatii ze strony mediów.

W polityce zagranicznej: przede wszystkim zredukował o 50% polski dług w Klubie Paryskim i Londyńskim; zintensyfikowano prace nad wejściem Polski do struktur zachodnioeuropejskich.

W polityce gospodarczej: kontynuował kurs obrany przez Leszka Balcerowicza, ale za jego rządów mamy do czynienia z aferą artB (oscylator - niewydolność systemu bankowego, Bagsik), sprawą FOZZ, TELEGRAFEM…

Rząd upada wraz z końcem kadencji parlamentu. Co charakterystyczne Bielecki osiągnął jeden ze swoich głównych celów: rozpropagował w Polsce idee liberalne a KLD w nowym Sejmie stał się znaczącą siłą polityczną.

27 października 1991 roku dochodzi do wyborów parlamentarnych. Ordynacja wyborcza miała charakter proporcjonalny z metodą większościową Saint League'a i 37 okręgami wyborczymi. Nie było progów wyborczych co oczywiście sprzyjało mniejszym formacjom politycznym i sprzyjało „rozproszkowaniu”, ekstremalnej wręcz polaryzacji partyjnej w nowym parlamencie.

Wyniki wyborów (około):

UD	62
SLD jako koalicja	60
PSL	50
KPN	50
ZChN	50
PC	44
KLD	37
NSZZ „Solidarność”	28
PL	27
PPPP	16
UPR	4
PChD	4
RDS	4
ChDSP	3

Konstrukcja nowego rządu: główna linia podziału w tym czasie przebiegała pomiędzy Lechem Wałęsą a braćmi Kaczyńskimi. Kaczyński lansował na PRM Jana Olszewskiego, zaś prezydent był tej kandydaturze zdecydowanie przeciwny. Kaczyńskiemu jednak udało się minimalnie stworzyć większościową koalicję, która to poparła Olszewskiego. Ten mógł liczyć na stabilną liczbę posłów - 116 !

4. Jan Olszewski

Konstrukcja rządowa była dość ekstremalna, gdyż tworzyły ją: ZChN, PChD, ChDSP, PL (potem SLCh), KLD, UD (nie było PC !!!) oraz skrzydło biznesowe PPPP.

Rząd ten był pierwszym i najbardziej prawicowym po 1989 roku. Lansował przede wszystkim polski produkt narodowy, był bardzo uzależniony od Kościoła. Przykładem tego może być postać ministra gospodarki Henryka Goryszewskiego dla którego ważniejszy jest katolicki charakter państwa niż jego dobrobyt i kapitalizm :O.

Rząd ten, z inicjatywy Janusza Korwina Mikre zgłosił propozycję lustracji. Ustawa jednak miała wiele błędów, gdyż dawała MSW (Antoni Macierewicz) w procesie lustracyjnym kompetencje „sędziego i kata”, czego konsekwencją była tzw. akcja lustracyjna w Sejmie i „afera teczkowa”.

Rząd upada z 4/5 czerwca 1992 roku (tzw. „nocna zmiana”). Następuje selekcja negatywna nowego PRM. Istotą było to by PRM nie był Jan Olszewski. Dlatego też Prezydent Lech Wałęsa proponuje całkowicie od siebie uzależnionego Waldemara Pawlaka.

5. Waldemar Pawlak

Pawlak musiał skonstruować większość rządową a więc musiał pogodzić interesy poszczególnych formacji:

- KLD, które miało potężny konflikt gospodarczy z PSL (interwencjonizm). Ponadto KLD było nie wygodnym partnerem dla PSL gdyż Olszewski jako premier nie zdążył wymienić wielu wyższych urzędników a tym samym zostali oni z nadania Bieleckiego. KLD za warunek poparcia dla koalicji i poparcia rządu Pawlaka postawił wicepremierostwo dla Bieleckiego. To niewątpliwie utrudniałoby pracę Pawlakowi jako PRM, gdyż Bielecki uchroniłby ludzi ze swojego byłego rozdania.

- postulaty gospodarcze KPN (otwarty budżet), ambicje personalne Leszka Moczulskiego do stanowiska MON oraz kilku ministerstw dla ludzi partii - te postulaty były nie do przyjęcia przez UD.

- konflikt na tle przywództwa w ruchu ludowym PL a PSL.

10 lipca 1992 roku okazało się iż skonstruowanie względnie stabilnej większości jest nierealne a tym samym Waldemar Pawlak podał się do dymisji. Dymisja ta została złożona bez konstruktywnego wniosku o votum nieufności.

Znowu mamy do czynienia z wyborem negatywnym na kandydata PRM.

W myśl przedstawicieli głównych ugrupowań politycznych osoba potencjalnie pełniąca tą funkcję nie mogła charakteryzować się silną osobowością, charyzmą polityczną, aby nie mogła narzucać swojej woli nowej Radzie Ministrów a tym samym nie mógł być to lider dużej formacji a osoba z „drugiego szeregu”, możliwa do zaakceptowania przez większość silnych partii. Wysunięto kandydaturę Hanny Suchockiej.

6. Hanna Suchocka

Rząd Suchockiej dokonał decentralizacji państwa, wprowadzając pilotażowy program dla 46 miast, które miały się charakteryzować większą samodzielnością niż do tej pory.

Rząd ten kontynuował reformy Balcerowicza, wykazywał znaczną równowagę pomiędzy Wschodem a Zachodem (była to zasadnicza zmiana, po mocno proatlantyckim kursie obranym przez Bieleckiego). Za ambicję postawił sobie rekonstrukcję w latach 1992-1993 przemysłu górniczego. Jednak to na NSZZ „S” opierała się konstrukcja rządu co w oczywisty sposób wiązało się z fiaskiem tychże planów reform.

Upadek rządu: podczas głosowania w maju 1993 roku nad votum nieufności (wniosek złożyła NSZZ „S”) przypadek (jedna z posłanek miała problemy żołądkowe i spóźniła się na głosowanie) sprawił iż wniosek ten przeszedł. Prezydent rozwiązał parlament.

19 września 1993 roku odbyły się wybory parlamentarne, przed którymi całkowicie zmieniono kształt ordynacji wyborczej. W latach 1991-1993 mimo iż u władzy znajdowały się przede wszystkim formacje centroprawicowe, charakteryzujące się ekstremalnym spolaryzowaniem; skonstruowały kształt ordynacji, który zdecydowanie zwiększał szanse silnych i względnie scentralizowanych partii politycznych - a więc partii o rodowodzie postkomunistycznym PSL i SLD.

Kształt ordynacji wyborczej: więcej okręgów wyborczych a więc mniej mandatów w nich do zdobycia; co zwiększa szanse dużych partii (więcej na stronie 6)

Wyniki wyborów do Sejmu:

SLD	171
PSL	132
UD	74
UP	41
KPN	22
BBWR	16

Sejm jak widać był mało rozproszony i zasiadali w nim przedstawiciele zaledwie 6 ugrupowań. Stworzono koalicję SLD-PSL a Prezesem Rady Ministrów został Waldemar Pawlak.

7. Waldemar Pawlak

PSL nie miało odpowiednich kadr w dziedzinie gospodarki, dlatego też tą sferę objęły osoby z nadania SLD. Rząd ten charakteryzowała fatalna polityka medialna - rzecznikiem rządu była miss Polski Ewa Wachowicz, ale także afery:

- niefortunna podróż Pawlaka do USA, kiedy to zażyczył sobie większej ochrony aniżeli B.Jelcyn.;

- afera ze spółką Inter Arms, będącą na skraju bankructwa, której szefem był przyjaciel Pawlaka, otrzymała intratny kontrakt na komputeryzację Rady Ministrów;

- domniemane romanse premiera;

- afera z bankiem BGŻ - w 94' ministrem finansów był Marek Borowski, a wicepremierem S. Kawalec odpowiedzialny za prywatyzację Banku Śląskiego: na pierwszym notowaniu giełdowym akcje banku kosztowały ponad 6 mln zł, z tymże cena kupna, przed wejściem na giełdę wynosiła zaledwie 500 tys. zł. W konsekwencji Pawlak zaczął atakować ministerstwo finansów przyjął dymisję Borowskiego i wprowadził na kierownika urzędu Krawczyka, przez którego dokapitalizował BGŻ sumą 16,4 mld zł - tym samym BGŻ stał się największym polskim bankiem, w dodatku prezesem banku został Kazimierz Olesiak, wiceprezes PSL !

Rząd ten zatrzymał całkowicie większość reform wcześniej wprowadzonych mimo iż wzrost PKB 5-7% sprzyjał wprowadzeniu reform o charakterze strukturalnym.

W polityce zagranicznej nastąpiło wyraźne wyhamowanie zapędów ze strukturami euroatlantyckimi, ale ten kierunek został utrzymany.

W pierwszym okresie rządzenia Pawlak współpracował z prezydentem Lechem Wałęsą, co irytowało SLD. Siła belwederu była duża czego przykładem był fakt iż koalicja mająca 303 mandaty ugięła się pod naciskiem Wałęsy i dała sobie narzucić 3 najważniejszych ministrów: Spraw Wewnętrznych - Andrzej Milczanowski, Spraw Zagranicznych - Andrzej Olechowski, Obrony Narodowej - Piotr Kołodziejczyk.

Rząd upada po nagonce prasowej na Pawlaka w 1995 roku i w marcu tego roku PRM zostaje Józef Oleksy.

8. Józef Oleksy

Od momentu przejęcia steru rządowego w koalicji przez Oleksego, zmienia się stosunek do Belwederu. Pozycja Wałęsy zostaje wyraźnie nadszarpnięta po konflikcie w Drawsku Pomorskim, w KRRiTV, aferze z podatkami. Tym samym SLD coraz wyraźniej i swobodniej zaczyna czuć się na arenie politycznej III RP.

Rząd Oleksego kontynuował politykę poprzednika, Oleksy zasłynął jednak szybką wymianą administracji rządowej szczebla centralnego.

Rząd upadł po wyjściu na światło dzienne tzw. sprawy Olina i rzekomej współpracy Józefa Oleksego z rosyjskimi służbami wywiadowczymi. W marcu 1996 roku Andrzej Milczanowski, minister MSW oskarżył PRM o zdradę stanu.

Kolejnym PRM został Waldemar Cimoszewicz.

9. Waldemar Cimoszewicz

był premierem „na przeczekanie”. Przed wyborami niemal pewny był kolejny sukces SLD ale słowa Cimoszewicza w trakcie powodzi w 1997 roku („należało się ubezpieczyć”) sprawiły iż wiele głosów partia ta straciła na rzecz AWS.

W 1995 roku odbyły się wybory prezydenckie:

Aleksander Kwaśniewski	35,11%
Lech Wałęsa	33,11
Jacek Kuroń	9,22
Jan Olszewski	6,86
Jarosław Kalinowski	…

Mimo małej przewagi Kwaśniewskiego nad Wałęsą, w II turze „pewniakiem” był Wałęsa. Ten jednak przegrał na co złożyło się:

- brak poparcia ze strony Jana Olszewskiego,

- zachowanie Wałęsy podczas debat telewizyjnych,

- w II turze nie mogła głosować emigracja, która była na pewno za Wałęsą

Prezydentem został Aleksander Kwaśniewski

5

ZSL

PSL Henryka Bąka

PSL Franciszka Kamińskiego

NSZZRI „Solidarność”

PSL Franciszka Teligi

IX. 1989 powstaje PSL „Wilanowskie”

PSL „Solidarność” Józefa Śliża

W latach 90. tworzy partię

28.IX.1989 zmienia nazwę na PSL „Odrodzenie”

PSL

5.V.1990

część

PSL „Mikołajczykowskie” frakcja H.Bąka, nie godząca się na zjednoczenie z PSL „O”

gdy wyrzucono Bartoszcze ten tworzy

Polskie Forum Ludowo-Chrześcijańskie „Ojcowizna”

(zmienia nazwę na Polską Partię „Ojcowizna”)

w 1992 łączy się z PSL „Solidarność” tworząc

Blok Ludowy

PSL „S” Janusza Ostrowskiego

Krajowy Komitet Ruchu Ludowego

17.IV.1991 R.Bartoszcze dokonuje zjednoczenia ruchu ludowego

17.VII.1991 zerwanie KKRL i powołanie

PSL „Sojusz Programowy”

PSL+Kółka Rolnicze+Ochotnicza Straż Pożarna+Koła Gospodyń Wiejskich itp.

po zerwaniu KKRL:

PSL „Solidarność”+PSL „M”+NSZZRI tworzą

Porozumienie Ludowe (PL)

po wyborach '91 powstaje

Stronnictwo Ludowo-Chrześcijańskie (SLCh)

PSL „S”+PSL „M”

w 1997 dołączają do

AWS

---