KAZIMIERZ PRZERWA TETMAJER:

"Fa�sz, zawiœ� ...": wiersz opisuje ucieczk� autora od œmierci, nicoœci, fa�szu, zawiœci.

Poeta-sternik rezygnuje z kierowania swym �yciem, kt�re por�wnuje do p�yn�cej �odzi.

Zdany jest na w�asny los, nie podejmuje walki o lepszy byt, œwi�cie wierzy we w�asn�

niemoc. Wie, �e zewsz�d otacza go fa�sz i zawiœ�. Czuje jednak wielki �al, gdy�

s�dzi, �e nie do takiego �ycia zosta� stworzony.

"Nie wierz� w nic...": w sonecie tym poeta neguje celowoœ� wszelkich ludzkich poczyna�.

Jego wiara, pragnienia, wszelkie nadzieje straci�y sens. R�wnie� dawne, m�odzie�cze marzenia

i wartoœci nie s� w stanie zapewni� mu spokoju. Ma œwiadomoœ�, �e ich

realizacja niczego ju� nie zmieni. W tej sytuacji jedynym wyjœciem jest ucieczka w

nirwan� - niebyt i nieistnienie.

"Koniec XIXw.": podmiot liryczny kreœli w wierszu obraz cz�owieka ko�ca wieku -

dekadenta. Zastanawia si� jak �y�, jak� przyj�� postaw� wobec œwiata i ludzi, jakimi

wartoœciami powinien kierowa� si� cz�owiek. Cz�owiek ko�ca wieku jest rozczarowany

przesz�oœci�, natomiast przysz�oœ� jest dla niego wielk� niewiadom�. Nie wierzy w

rozumow� drog� poznawania œwiata. Zastanawia si� czy warto walczy�, czy mo�e lepiej

podda� si� rezygnacji i pogodzi� si� z przegran�. Stawia sobie szereg pyta�, na kt�re nie

mo�e znaleŸ� odpowiedzi. Zdaje sobie spraw�, �e �ycie nie ma sta�ych wartoœci, a

cz�owiek ko�cza wieku jest samotny, bezradny, bierny i skazany na milczenie.

"Evviva l'arte": (niech �yje sztuka) tematem utworu jest rola sztuki i miejsce artysty w spo�ecze�stwie. Sztuka pojmowana jest jako najwy�sza wartoœ�, nawet œwi�toœ�, jedyna pewnoœ� w chaosie panuj�cym na œwiecie. Artysta natomiast cz�owiekiem wyj�tkowym,

stoi na piedestale i patrzy z g�ry na t�um otaczaj�cych go filistr�w. Poeta cho� g�odny i biedny jest nadzwyczaj wa�ny, gdy� dar jego pochodzi wprost od Boga. To czyni go kimœ wyj�tkowym. Wie jednoczeœnie, �e nigdy nie b�dzie bogaty w sensie materialnym, lecz jego duma i szcz�œcie wystarczaj� mu do �ycia. {exegi monumentum}

"Hymn do Nirwany": utw�r jest modlitw� o przyjœcie zbawiennej nirwany, kt�ra oznacza�aby

wyzbycie si� po��da�, potrzeb �ycia - ucieczk� od rzeczywistoœci. Poeta czuje potrzeb�

pogr��enia si� w niebycie, nieistnieniu. Chce uwolni� si� od myœli, pami�ci, ludzkiej z�oœci,

problem�w ludzkiej egzystencji. Odczuwa w�asn� bezsilnoœ� wobec cierpienia i smutku

jaki panuje na œwiecie. W tej sytuacji tylko nirwana mo�e przynieœ� mu ukojenie i spok�j.

Kolejne wersy utworu ko�cz� si� b�agalnym wezwaniem Boga, kt�ry mo�e po�o�y� kres

cierpieniom.

"Melodia mgie� nocnych": Jest to wiersz, kt�ry mo�e by� lekarstwem na dekadencki smutek.

Autor operuje efektami œwiat�a i cienia, oddaje ruchliw� zmiennoœ�, rozmait� kolorystyk�

krajobrazu g�rskiego. Œwiat przedstawiony w utworze jest baœniowy, fantastyczny. W kotlinie

œpi staw, nad nim sicho rozpoœcieraj� si� delikatne pasemka mg�y. Œwiat�o ksi�yca

oœwietla okoliczne drzewa, tworz�c t�czowe blaski i cienie. W wierszu autor zastosowa�

technik� impresjonizmu aby podkreœli� indywidualnoœ� i ulotnoœ� opisywanego widoku.

Obraz opisywany przez autora promieniuje naturalnoœci� i spokojem, wp�ywa odpr�aj�co

na czytelnika.

"Widok ze Œwinicy do Doliny Wierchcichej": Utw�r opisuje pi�kno tatrza�skiej przyrody.

Poeta bardzo dok�adnie i realistycznie stara� si� odda� koloryt otaczaj�cej go przyrody.

Zastosowa� r�wnie� technik� impresjonistyczn� by uchwyci� zmiennoœ�, przelotnoœ�

chwili. W wierszu dominuje atmosfera spokoju, ciszy i sennoœci. Ca�a przyroda otulona jest

mg�� rozpoœcieraj�c� si� doko�a. Ko�cowy fragment utworu ujawnia czytelnikowi nastr�j

podmiotu lirycznego, kt�ry mimo �e jest obserwatorem tak cudownych chwil, odczuwa niepok�j i l�k.

"Na Anio� Pa�ski": utw�r podzielony jest na 4 cz�œci. 1) bohaterk� jest osm�tnica siej�ca

smutek. Kroczy wœr�d wieczornego krajobrazu, kt�ry obfituje w odcienie szaroœci,a rozœwietla

go jedynie blask ksi�yca. Zaduma polna - osm�tnica jest symbolem z�ego losu, nieszcz�œcia, smutku. 2)pojawia si� obraz szemrz�cej rzeki, kt�ra ma symbolizowa� przemijalnoœ� �ycia ludzkiego. 3)

---