4. Układ wydalniczy (moczowy)

1. Układ wydalniczy składa się z :

1. nerek,

2. drogi moczowej :

• kielichy,

• miedniczki,

• moczowody,

• pęcherz moczowy,

• cewkę moczową.

2. Nerka

1. nerka jest parzystym narządem miąższowy o kształcie fasoli,

2. nerka położona jest zaotrzewnie na tylnej ścianie jamy brzusznej w okolicy lędźwiowej,

3. zadania nerki :

• wydalanie odpadów przemian metabolicznych w organizmie,

• utrzymuje stałość środowiska wewnętrznego ustroju (homeostaza) w zakresie pH płynów, soli elektrolitowej i innych substancji,

4. w nerce wyróżniamy :

• powierzchnię przednia i tylną,

• biegun górny i dolny,

• brzeg boczny (wypukły) i przyśrodkowy (wklęsły),

• część wklęsła tworzy wnękę nerki,

• do wnęki wchodzą tętnica nerkowa oraz żyły,

• w głębi nerki znajduje się zatoka nerkowa wraz z miedniczkami, kielichami większymi i mniejszymi,

• od zewnątrz nerkę otoczona:

• bezpośrednio włóknista torebka nerkowa,

• torebkę otacza torebka tłuczowa,

• a torebkę tłuszczową pokrywa powięź nerkowa,

• pod torebką włóknistą znajduje się :

• istota korowa nerki,

• istota rdzeniowa nerki

• istota rdzeniowa zbudowana jest z piramid nerkowych skierowanych podstawą ku obwodowi nerki, a wierzchołkiem w stronę wnęki,

• wierzchołek piramidy nerki jest w formie brodawki objety przez kielich mniejszy,

• pomiędzy piramidy wnika kora nerkowa, tworząc słupy nerkowe,

w nerce występuje część wydzielnicza utworzona przez nefrony i drogi wyprowadzające mocze,

• nefron zawiera (każda nerka zawiera około 1 miliona nefronów):

• ciałko nerkowe,

• cewkę nerkową krętą pierwszego rzędu,

• cewkę prostą,

• tętnice i żyły międzypłacikowe,

• tętnice i żyły międzypłatowe,

• cewkę zbiorczą,

• cewkę krętą drugiego rzędu,

• ciałko nerkowe ma kształt kulisty i zbudowane jest z:

• kłębka naczyniowego,

• naczynie doprowadzające,

• naczynia włosowate kłębka,

• naczynie odprowadzające,

• torebki kłębka,

• cewki nerkowej.

• wytwarzanie moczu:

• w kłębkach nerkowych ma miejsce filtrowanie krwi i wytwarzanie moczu pierwotnego (125 l na dobe), który w obrębie układu kanalikowego zostaje zagęszczony do moczu ostatecznego (1,5 l na dobę),

• zagaszony mocz spływa do

• kielichów nerkowych mniejszych,

• kielichów nerkowych większych,

• miedniczek nerkowych i stąd przedostaje się do moczowodu,

• Moczowód

1. jest przewodem o długości 25 cm,

2. łączy miedniczkę nerkową z pęcherzem moczowym,

3. wyróżniamy odcinek brzuszny i miedniczy,

4. zbudowany jest z:

• trzech warstw błony mięśniowej : gładkiej, podłużnej i okrężnej,

• wewnątrz wysłany jest błona śluzowa,

• dzięki obecności błony śluzowej może przesuwać mocz do pęcherza moczowego,

• w swoim przebiegu ma trzy fizjologiczne zgięcia:

• pierwsze na wysokości przejścia z miedniczki do moczowodu,

• drugie na wysokości przejścia do miednicy,

• trzecie przed ujściem do pęcherza moczowego,

• Pęcherz moczowy

1. jest tworem mięśniowym znajdującym się w miednicy mniejszej,

2. wyróżnia się w nim: wierzchołek, trzon i dno,

3. kształt jego zbliżony jest do owocu cytryny,

4. pojemność 500 - 1000 ml,

• cewka moczowa

1. stanowi ostatni odcinek drogi moczowej,

2. u mężczyzn ma długość 16 -20 cm a u kobiet 3 - 5 cm.

• Rozwój układu moczowego

1. układ moczowy powstaje z mezodermy,

2. nefrony pełne zróżnicowanie uzyskują w 5 miesiącu życia płodowego,

3. w momencie urodzenia nerka przejmuje swoje funkcje wydalnicze lecz jej sprawność jest ograniczona,

4. całkowitą swoja sprawność nerka osiąga w wieku 5 - 11 lat

16

Aparat wegetatywny - Układ wydalniczy

---