Dziedzictwo kulturowe Europy (1) 01.10.2007
2 najstarsze kultury: ( XVI w.p.n.e.)
minojska na krecie
mykeńska na Peloponezie
Hajnus Schlimman odkrył globy.
Najazd Dorów na Grecję kontynentalną i wypierają Achajów ( Grecy Zgromadzeni pod Troją Przez Agamemona). Achajowie zostają wyparci przez Dorów Peloponezu na zachód kraju. Dorowie organizują tam swoje panowanie (z nich się wywodzą Spartanie). Żywioł dorycki zostaje podporządkowany władzy Sparty. Żywioł joński zostaje zdominowany przez Ateny. Ateny i Sparta będą konkurować ze sobą o hegemonię.
Grecy nazywają się Hellenami i przeciwstawiają się obcym i barbarzyńcą. Zaczynają eksploatować i następuje kolonizacja. Prowadzi ich to na zachód (Neapol, powstaje Real). Opanowują południe Italii i prawie całą Sycylię. Sycylia jest skolonizowana przez Spartę. Połowę Sycylii zamieszkują Felicjanie.
Żywioły grecki i fenicki będą się ścierać między sobą na arenie handlowej. Jest to okres VII-VI w. p.n.e. Kartagińczycy zajmują wybrzeża wschodu i południa Hiszpanii i zakładają Kartaginę.
w VI-VII wieku zaczęły się wyłaniać pierwsze państwa Argos- polis (Politea), czyli miasto- państwo (małe społeczności zorganizowane w jakiś sposób. państwo to słowo pochodzące z języka włoskiego, Politea zapewnia wolność.
wiek XIX-VIII w.p.n.e. to ewolucja ustroju Sparty (nie była podobna do Aten). Ateny staja się największą politeą handlową a Sparta militarną. Największą amfitioną była Delficha, u stóp Apolina, gdzie składali swoje zdobycze, skarby. To był element religijny, jednoczący. Olimpia- obowiązek zawieszania walki na czas olimpiad. Olimpiady zostały zamknięte przez cesarza Teodozjusza.
Sparta miała system obmyślany przez Romulusa. System spartański był systemem kolegialnym. Wybierano jednocześnie dwóch królów, którzy byli:
kapłanami Zeusa
mieli całkowitą władzę sądowniczą
byli wodzami
Do końca istnienia systemu spartańskiego królowie byli wodzami, istniały tam 3 warstwy społeczne:
Spartanie- wybierani spośród nielicznych Patrycjiuszy
Perykowie- byli na usługach I warstwy, nie mieli prawa politycznych, ale byli wolni
Heloci- niewolnicy, byli wykorzystywani
Krypteja- czystka Helotów, pozbywano się buntowniczych jednostek.
System spartański był systemem wojskowym. Dla wielu Sparta stanowiła wzór jeżeli chodzi o wojsko, floty.
Sparta była krajem mało mobilnym. Każda warstwa miała przyporządkowane miejsce, zmiany były źle widziane.
Chłopców od 7 roku życia wychowywało państwo. W wieku 12 lat przechodzili próbę inicjacji. Uczty i udział w nich był zaszczytem.
Spartanie nie oszczędzali kobiet, traktowali na równi z mężczyznami, choć troszkę łagodniej. Rodzina monogamiczna została zniszczona. Bracia mogli mieć jedną ta sama żonę, a zdrada nie była niczym złym. Występował homoseksualizm.
ATENY przechodziły rozmaite fazy ustrojowe. Na początku rządziły rady Eupatryków- składało się na nią wiele rodów arystokratycznych. System ateński- w 621 r .p.n.e. ogłoszono Kodeks drakoński (b. Surowy). W 594 salon ogłosił kodeks, który łagodził wiele praw drakońskich. Miał na celu większą integrację społeczną i dopuszczenie do władzy szerszych warstw społecznych. Po Salonie władzę objął Pizystrad (tyran Aten, jednak rządził mądrze). Zbudował w Atenach Akropol.
Kleistenes wprowadził zasadę równości wszystkich wobec prawa. Kto się urodził w Atenach był obywatelem, kto poza Atenami już nim nie był. Ateńczycy mieli pełnie praw. Metojowie- nie mieli praw politycznych, mieli prawa tylko cywilne.
Niewolnicy
Kleistenes wprowadził ostracyzm. Aby zachować demokrację sąd ten pozbywał się tych, którzy za bardzo się wyróżniali. Powierzono ludowi wybór urzędników, ludzi wybitnych mianowano na wyższe stanowiska np. Peryklesa na stanowisko stratega. W tym czasie rozpoczęły się wojny perskie.
490 r.p.n.e. Leonidas I 300 żołnierzy zginęło pod Termopilami.
Kserkses miał otwartą drogę do Aten. Wojna peloponeska trwała 27 lat i zrujnowała Grecję. Odbywała się głównie na morzu. Ostatecznie Sparta zwyciężyła. Stworzyła rząd 30stu tyranów. Sparta została pokonana przez Teby w 337 r.p.n.e. nastąpił kres epoki klasycznej, a zaczął się okres helleński. Macedończycy rządzą. Odbywa się 338 bitwa pod Chewneą.
Hellenizacja wschodu. Kres okresu helleńskiego to 30 r.p.n.e. rzymianie pokonują Macedończyków. W 146 r.p.n.e.
Grecja staje się prowincją Rzymu, który bronił ja militarnie.