Odlewnictwo

Rodzaje form:

-forma nietrwała (jednorazowa)-forma, którą należy zniszczyć po odlaniu

-forma półtrwała-można wykonać kilka odlewów (odlew bardzo prosty np. walca)

-forma trwała-można wykonać do kilku tysięcy odlewów

Sposoby napełniania form trwałych: grawitacyjny, siłą odsirodkową (wirujący), ciśnieniowe, zalewana w sposób ciągły

Zadania układu wlewowego:

-doprowadzenie ciekłego metalu do wnęki formy z odpowiednią prędkością bez zasysania powietrza

-wywołanie odpowiedniego rozkładu temperatur w odlewie

-wychwycenie zanieczyszczeń głównie niemetalicznych (wymurówka pieca i kadzi)

Zadania przelewu:

-sygnalizacja całego wypełnienia ciekłym metalem

-usuwanie zanieczyszczeń gazowych i lżejszych od metalu (tlenki metali i wymurówka pieca i kadzi)

Materiały na formy

masa formierska-osnowa (85-90%), spoiwo (0,5-13%), dodatki specjalne (mniej niż 10%)

Osnowa

-piasek kwarcowy, magnezyt, chromit, cyrkomit, fosforyt

-wysoko topliwe tlenki

-korund, karborund (dobrze przewodzą ciepło)

-krystobalit (odmiana alotropowa kwarcu)

-perlit, keramzyt -Al₂O₃ (dobre własności termoizolacyjne)

Odporność na temperaturę:

-piasek kwarcowy - 1410-1483°C

-stopy aluminium, miedzi - do 1400°C

-chromit, cyrkomit - do 1500°C

Spoiwo

-glinki ogniotrwałe - bentonit, montnorylonit, kalonit (bentonit nie produkuje szkodliwych związków podczas spalania)

-fosforany i krzemiany (krzemian sodu, potasu, zhydrolizowany krzemian etylu)-rzadziej stosowane

-na bazie żywic syntetycznych

1.fenolowe, formaldenylowe, furfurylowe-szkodliwe, doskonałe własności (stosuje się od 6-8%)

2.akrylowe, epoksydowe, alkidowe, poliuratynowe (0,5-1,5%)

Dodatki

-katalizatory, utwardzacze

Modele

-wykonuje się z drewna (najczęściej liściastego), rzadziej z metalu, wosku, styropianu

-wykonuje się również z drewna przesyconego żywicą (łatwo się obrabia, nie trzeba stosować lakierów)

-z tworzywa sztucznego-żywice epoksydowe (miesza się z kredą, talkiem)

-z elastomerów (kauczuku)-odporny na temperaturę do 400°C

-z polistylenu, z zamrożonej rtęci

-z soli technicznych (azotowych)-łatwo usuwa się przez wypłukiwanie

-maluje się lakierami: chloro kauczukowymi, silikonowymi

-rozróżnia się modele dzielone i nie dzielone

-przypominają kształtem wytwór (przedmiot)

-stosuje się naddatki na obróbkę skrawaniem, pochylenia odlewnicze, wypełnienia małych otworów, naddatki na skurcz

-są odporne na chemiczne i erozyjne działanie formy (odporne na ścieranie)

-posiadają stabilny kształt

-mają promienie zaokrągleń

W skład oprzyrządowania modelowego wchodzi zespół modelowy:

-model zasadniczy, model układu wlewowego, rdzennica, wzorniki (przymiary)

Skurcz odlewniczy

-żeliwo szare-1%

-staliwo-1,5-2,5%

-metale nieżelazne-1-2%

-zachodzi w stanie ciekłym jak i stałym

-zależy od α-współczynnika proporcjonalności i (T₀-T₁)-różnicy temperatur (t₀-temperatura zalewania, t₁-temperatura otoczenia)

ε_V = α_V * (T₀-T₁) -skurcz objętościowy

ε_L = α_L * (T₀-T₁) -skurcz liniowy

α_V = 3α_L

ε_VC = α_VC*(T_zalewania-T_likwidus)

ε_VK = α_VK*(T_likwidus-T_solidus)-największy udział, decyduje o wielu wadach

ε_VS = α_VS * (T_solidus-T_otoczenia)

ε_V=ε_VC+ε_VK+ε_VS -wypadkowy skurcz objętościowy

Skurcz swobodny i hamowany

| |

pustki naprężenia

(jamy skurczowe |

mikrorzadzizny odkształcenia

makrorzadzizny) |

pęknięcia

---