pyt.1 Wpływ pieniądza na PKB - neutralność pieniądza (Hall str. 141)

Zjawiska pieniężne nie wywierają wpływu na równowagę w sektorze realnym. Zmiana podaży pieniądza nie zmieni bodźców do pracy, ani nie wpłynie na wynalazczość. Nie oddziałuje więc na podaż czynników produkcji (praca, kapitał, technologia), od których zależy PKB. Tak więc podaż pieniądza nie ma wpływu na produkcję i stopę % - zmienne realne (co określane jest neutralnością pieniądza lub klasyczną dychotomią ); wpływa natomiast proporcjonalnie na ceny. W długim okresie ze względu na giętkość cen wzrost podaży pieniądza pozostawi PKB na nie zmienionym poziomie. Jednak w krótkim okresie, większa ilość pieniądza będzie konfrontowana z tą samą ilością dóbr, więc wzrosną ceny.

(wg niektórych ekonomistów, inflacja zmniejsza wydajność. Wobec tego pieniądz oddziałuje na realny PKB poprzez oddziaływanie na stopę inflacyjną )

pyt.2 Majątek finansowy, Duwendag str.15-17

Struktura majątku w skali całej gospodarki

Majątek brutto	majątek rzeczowy	majątek netto (czysty)
			zasoby pracy
	majątek finansowy	pasywa finansowe

Majątek finansowy zawiera w sobie wszystkie należności jednych podmiotów gospodarczych od innych podmiotów (np. gotówka, wkłady oszczędnościowe, papiery wartościowe).

Majątek finansowy powiązany jest z istnieniem zawsze dwóch podmiotów: wierzyciela i dłużnika.

Majtkowi finansowemu odpowiadają w gospodarce równe co do wielkości pasywa finansowe (zobowiązania): majątek finansowy = pasywa finansowe *

* równanie to jest poprawne pod warunkiem że w bilansie uwzględniono zobowiązania i należności cudzoziemców (podmiotów zagranicznych) wobec podmiotów krajowych.

Ponieważ aktywa finansowe równają się pasywom to odejmując od majątku brutto pasywa finansowe otrzymujemy czysty majątek (majątek rzeczowy + zasoby pracy)

Powyższe reguły są prawidłowe w skali całej gospodarki bowiem na poziomie pojedynczych podmiotów aktywa finansowe nie muszą być równe pasywom!

pyt.3 M1, M2, M3, Duwendag str.25-26

Podaż pieniądza (wolumen ilości pieniądza) obejmuje:

• należności podmiotów niebankowych od systemu bankowego

• tylko te należności od systemu bankowego, które pełnią funkcję środka płatniczego

Bank centralny reguluje podaż pieniądza (patrz pytanie 6). Zbyt wysoka podaż ma skutki proinflacyjne, zbyt niska utrudnia dokonywanie transakcji.

• M1 = gotówka w obiegu bez gotówki w kasach bankowych (ta stanowi zobowiązanie banku wobec banku centralnego) oraz wkłady na żądanie podmiotów krajowych bez depozytów jednostek budżetowych

• M2 = M1 + depozyty terminowe

• M3 = M2 + wkłady oszczędnościowe

• (M3 rozszerzone = M3 + wkłady podmiotów krajowych w bankach krajowych zagranicą)

terminologia NBP:

„podaż pieniądza krajowego” obejmuje większość składników M

„podaż pieniądza ogółem” to pieniądz krajowy + depozyty walutowe

pyt.4 Funkcje pieniądza, Duwendag str.39-49, Begg 96-97

bezpośrednio związane z rynkiem:

• funkcja popytu (zgłaszający zapotrzebowanie na pieniądz)

• funkcja podaży (oferujący pieniądz)

funkcje definicyjne (za ich pomocą określamy pojęcie pieniądza):

1. powszechny środek płatniczy (powszechnie akceptowany i stosowany środek wymiany)

2. środek przechowywania wartości - tezauryzacji (można go wykorzystać do dokonania transakcji w przyszłości)

3. jednostka rozrachunkowa (jednostka w której wyrażone są ceny i prowadzone są rozliczenia)

3a. miernik odroczonych płatności - funkcja jednostki rozrachunkowej w dłuższym okresie (w pieniądzu wyrażamy należność/zobowiązanie w przyszłym okresie)

Funkcje (1) i (2) wyrażone są konkretną ilością pieniądza, natomiast (3) oznacza jednostkę abstrakcyjną. Nie zawsze pieniądz spełnia wszystkie trzy funkcje np. dawniej ECU spełniał tylko 3.

pyt.5 Równowaga na rynku pieniężnym (Hall str. 125-127)

Rynek pieniądza znajduje się w równowadze, jeśli wielkość zapotrzebowania na realne zasoby pieniądza jest równa wielkości zaoferowanej (E).

Podaż pieniądza ustalona jest przez B.C. jeśli więc mamy sytuację nierównowagi np. popyt > podaż to popyt musi dostosować się do podaży, aby osiągnąć równowagę. Należy więc tutaj zmniejszyć popyt, co można osiągnąć przez: wzrost stopy %, obniżenie poziomu dochodu, obniżenie poziomu cen.

Uważa się, że w długim okresie wielkość dochodu (PKB) i stopa % wyznaczane są poza rynkiem pieniężnym.

stopa %

podaż pieniądza

E

popyt na pieniądz

realne zasoby pieniądza

Niższej stopie % towarzyszy wyższy popyt na pieniądz. Wzrost stopy % powoduje wzrost kosztu kapitału zmniejszając tym samym zapotrzebowanie na pieniądz.

P podaż popyt _o

(ceny)

popyt ₁

P _o

P₁

realne zasoby pieniądza

Jeśli PKB rośnie (popyt _o → popyt ₁ ) to przy niezmienionej podaży pieniądza poziom cen obniża się; pieniądze stają się bardziej wartościowe, gdy gospodarka wytwarza więcej dóbr i usług.

Tak więc w krótkim okresie tylko zmiana poziomu cen może przywrócić równowagę na rynku pieniężnym. Wielkość popytu na pieniądz jest proporcjonalna do poziomu cen. Jeśli P wzrośnie o 10 %, to ludzie będą chcieli posiadać o 10 % więcej pieniędzy. Poziom cen zrównuje popyt z podażą pieniądza:

P podaż ₀ podaż ₁

popyt

P₁

P₀

realne zasoby pieniądza

Jeśli wzrasta podaż pieniądza (podaż ₀ → podaż ₁ ) , to jego siła nabywcza maleje co powoduje wzrost cen (oraz popytu) do nowego punktu równowagi.

pyt.6 Na czym polega polityka pieniężna, Duwendag od str. 227

Polityka pieniężna to decyzje podejmowane w sferze polityki gospodarczej nakierowane na oddziaływanie, kształtowanie i porządkowanie działań jednostek gospodarczych.

Podmiotami p.p. są:

• bank centralny - jako jej kreator

• banki komercyjne - ich działania są uwarunkowane decyzjami banku centralnego

• podmioty niebankowe prowadzące współprace z bankami

Głównym środkiem p.p. banku centralnego jest monopol kreacji pieniądza. W szczególności:

• operacje otwartego rynku

• polityka refinansowanie (kredyty dla banków komercyjnych)

• polityka rezerw obowiązkowych

• polityka depozytowo-kredytowa (kredyty dla instytucji publicznych)

Na gruncie teoretycznym w kształtowaniu p.p. należy spełnić kilka warunków:

• analiza sytuacji

• znajomość struktury zależności

• identyfikacja podmiotów polityki gospodarczej

p.p.:

środki (w jaki sposób?) <- indykatory (wskaźniki) <- cele (jakie cele realizować?)*

* sam wymyśliłem ten schemat?

pyt. 7 i 8 Polityka dyskrecjonalna a stałych reguł

Strategia polityki pieniężnej opisuje sposób postępowania, jaki może stosować bank centralny dla osiągnięcia ostatecznych celów polityki pieniężnej za pośrednictwem swoich instrumentów.

Działania dyskrecjonalne - decyzje podejmowane odrębnie dla każdego przypadku („od przypadku do przyadku”)

*/ Podstawą podejmowania decyzji przez bank centralny jest szeroki zakres informacji.

Prowadzić to może do subiektywizmu oceny sytuacji, gdyż różną wagę można przyznać różnym informacjom. Uniemożliwi to podmiotom prywatnym rozpoznanie wzorca polityki pieniężnej, co może doprowadzić do destabilizacji ich oczekiwań.

*/ Czas napływania informacji, a przede wszystkim duże (trudne do oszacowania) opóźnione działanie środków polityki pieniężnej, doprowadzić może do tego iż owe decyzje monetarne gdy zaczną osiągać zamierzony rezultat mogą być już nieaktualne. (Sytuacja bieżąca może wymagać działań przeciwnych.)

Działania według reguł - związanie się reguła postępowania, która jest oznajmiana publicznie

Propozycję taką wysunęli monetaryści K. Brunner i Milton Friedman. Bank centralny powinien zostać pozbawiony swobody decyzji, zobowiązany do troszczenia się o stałe tempo wzrostu wybranego agregatu monetarnego i do utrzymania raz wybranego tempa wzrostu - bez reagowania na jakiekolwiek wydarzenia rozgrywające się poza obrębem procesów sterowania podażą pieniądza.(tzw. „silnie wiążąca reguła” lub „reguła k procent”).

Polityka silnych reguł oczywiście pozbawiona jest sprzężenia zwrotnego z realnym sektorem gospodarki. Rozwinięto więc politykę reguł i stworzono politykę elastycznych reguł (politykę zamkniętej pętli) (- w odróżnieniu od polityki silnych reguł (polityki otwartej pętli)). Polityka elastycznych reguł przyjmuje, że za regułę możemy przyjąć sytuację gdy bank centralny ustala i oznajmia, jak będzie reagował na określone wydarzenia. Bank centralny uwzględniać będzie więc nowe informacje o stanie gospodarki (mające charakter szoków), których nie można było przewidzieć w momencie formułowania reguły - musi to jednak robić w sposób przewidywalny dla podmiotów prywatnych.

W ten sposób decydująca staje się wiarygodność banku centralnego. Podmiotu prywatne ufają bankowi że ten będzie podejmował taki decyzje korygujące by, wcześniej ogłoszona ścieżka cen została zrealizowana. Uwzględniają to w swoich przewidywaniach co, prowadzi do działań które wyprzedzają decyzje samego banku (i same w sobie mają charakter korygujący). Rolę wtórną odgrywa tu opóźnione działanie efektów polityki pieniężnej.

Większość ekonomistów odradza stosowanie reguł nakierowanych na kontrolowanie zmiennych leżących w świecie realnym. Jednymi z proponowanych reguł są:

• reguła związana z poziomem cen (nowa klasyczna makroekonomia, Baro)

• reguła nominalnego PKB = realny produkt * cena (neokeynsiści)

pyt. 9 Nieskuteczność polityki pieniężnej, Hall str. 460

Wg modelu błędnych percepcji (krzywa Lukasa) polityka pieniężna może oddziaływać na PKB. Przyczyną wzmożonej aktywności pracowników jest realna stopa procentowa, im jest ona wyższa, a wiec wyższe są dochody ponad koszty przyszłej konsumpcji to robotnicy pracują intensywniej. Jedna robotnicy mają ograniczone informacje, to też stopę % utożsamiają z płacą nominalną. Źródłem wyższej płacy może być ekspansja pieniężna lub korzystna sytuacja na lokalnym rynku pracy. Robotnicy nie rozpoznają źródła zmian i w przypadku większej podaży pieniądza ich wzmożony wysiłek jest nieuzasadniony.

Przyczynę stymulacji PKB ekspansją monetarną przypisuje się najczęściej temu, że w krótkim okresie poziom cen nie podnosi się o tyle samo co podaż pieniądz. Jest to spowodowane zjawiskiem sztywności cen.

W krótkim okresie ceny są sztywne co przy zwiększeniu masy pieniądza, wydawałoby się, mogłoby doprowadzić do wzrostu produkcji. Jednak podmioty prywatne mają również dostęp do tych samych danych co bank centralny. Wynika z tego że jedynym skutkiem zwiększenia masy pieniądza ponad wzrost PKB byłaby podwyżka cen, niwelująca owo zwiększenie masy (krzywa podaży Lucasa przesunie się w górę nie zwiększając realnego PKB). Podmioty prywatne bowiem będą brały pod uwagę owy wzrost masy pieniądza. Przy systematycznej polityce pieniężnej efekt pobudzenia PKB w ten sposób jest niemożliwy, racjonalne podmioty nie dadzą się zaskoczyć, możliwe jest to jedynie przy nieprzewidzianych ekspansjach podaży pieniądza. Polityka pieniężna która jest przewidywalna jest nieskuteczna (twierdzenie Sargenta i Wallace'a).

Innymi argumentami podważającymi wagę modelu Lukas są: dostępność informaji o gospodarce dla każdego obywatela i mała rola wstrząsów pieniężnych na zmianę PKB w stosunku do innych zakłóceń.

pyt.10 PKB a zmiany stopy %

Graficzną reprezentacja zależności pomiędzy PKB a stopą procentową jest opadająca krzywa IS. Podstawowymi czynnikami wpływającymi na tą zależność są:

• inwestycje netto

• eksport netto

Wraz ze wzrostem stopy % obie te wartości będą malały, skutkiem czego będzie zmniejszenie PKB ze względu na zmniejszenie wydatków. Nachylenie krzywej IS czyli elastyczność PKB względem zmiany stopy % będzie warunkowana wartością mnożnika. Na mnożnik oddziaływają zaś (stopa % wpływa bardziej na zmiany PKB gdy):

• krańcowa stopa do konsumpcji (wyższa KSK)

• stopy opodatkowania (niższe podatki)

• krańcowa skłonność do importu (wyższa KSI)

mnożnik = 1/[1-KSK(1-T)+KSI]

pyt.11 Polityka walutowa

Pojęcie to ma ścisły związek z rynkiem walutowym. Na rynku walutowym kształtowany jest kurs walutowy czyli ilość zagranicznej waluty jaka może być nabyta za jedną jednostkę waluty krajowej (lub vice versa).

Kurs walutowy jest ważny ze względu na kila czynników:

• wpływa na eksport netto. Wysoka wartość krajowej waluty czyni dobra krajowe drogimi na rynkach zagranicznych, dobra importowane stają się zaś relatywnie tańsze co sprzyja wzrostowi eksportu netto

• jest powiązany wprost proporcjonalnie ze stopą % aby zapewnić równowagę w bilansie przypływów kapitału między krajem a zagranicą. Wyższa stopa % powoduje napływ kapitału bowiem kapitał ten zapewnia większy zysk, jednakże wysoki kurs krajowej waluty nie daje pewności, że wycofany po pewnym okresie kapitał zapewni większy zysk.

• wpływa na poziom cen w dwojaki sposób: wzrost kursu waluty powoduje zwiększenie kosztów dóbr (gotowych lub komponentów) importowanych a więc i cen, szczególnie dotyczy to surowców energetycznych - ropy naftowej. Czasami jednak, gdy mamy do czynienia z dużym rynkiem zbytu, eksporterzy decydują się na zwiększenie ceny we własnej walucie aby dobro na kluczowym rynku zagranicznym zachowało swoją cenę nawet przy niekorzystnym kursie (np. amerykański rynek samochodów dla europejskich i japońskich producentów)

Polityka walutowa może być prowadzona w warunkach stałego i płynnego kursu. Polityka pieniężna przy kursie stałym jest nieskuteczna, dodatkowo czyni PKB podatnym na wstrząsy zagraniczne.

pyt.12 Podejście majątkowe, Duwendag str.176-177

Wpływ majątku na popyt na pieniądz.

W przypadku majątku rzeczowego oczywistym jest że im większy majątek tym większy popyt.

Teoretycznie wzrost należności (majątku finansowego) powinien wywołać wzrost popytu, jednak wzrost należności jednego podmiotu oznacza spadek zobowiązań innego i spadek zgłaszanego przez ten drugi podmiot popytu. Mamy więc do czynienia z „efektem popytowym netto” (= 0).

Jednak majątek finansowy ma zróżnicowaną strukturę i „e.p.n.” nie musi być równy 0 dla każdego rodzaju aktywów. Ogólna zasada mówi, że do aktywów finansowych może zostać włączona należność w takim stopniu w jakim kreuje „dodatni efekt popytowy tzn. należność ma większy wpływ na wzrost popytu niż odpowiadające mu zobowiązanie na spadek popytu.(np. firma [sektor prywatny] świadczy usługi szpitalowi [sektor publiczny] należność dla firmy zwiększa jej majątek, firma więc będzie wydawać więcej, będzie zgłaszać większe zapotrzebowanie na pieniądz, natomiast zobowiązanie szpitala nie spowoduje drastycznego zmniejszenia popytu na pieniądz, choćby ze względu na to że to pewien rodzaj wora bez dna, który popyt na pieniądz utrzymuje na względnie stałym poziomie*)

* mój przykład i komentarz

pyt.13 Kryzys Finansowy (wiadomości własne + publicystyka)

Z kryzysem finansowym mamy do czynienia w momencie, kiedy dochodzi do nagłego, panicznego wycofywania (ucieczki) kapitału zagranicznego (inwestorów) z danego kraju, regionu. Sytuacja taka pojawia się m. in. wtedy, gdy okaże się, że średnia stopa zysku z zainwestowanego kapitału jest niższa od średniej stopy kosztu tego kapitału (stopy %).

Dochodzi wtedy do załamania (silnych spadków) na giełdzie papierów wartościowych, ponieważ inwestorzy zagraniczni masowo sprzedają swoje udziały chcąc wycofać się z danego rynku. Masa pieniędzy, uzyskanych ze sprzedaży różnego rodzaju aktywów (akcje, nieruchomości, surowce) oraz powiększonych o kapitał spekulacyjny, trafia na rynek walutowy celem wymienienia na walutę obcą. Zwiększona podaż danej waluty powoduje spadek jej kursu walutowego, mino iż, Bank Centralny danego kraju interweniuje chcąc bronić kursu. Prowadzi to do wyczerpania rezerw dewizowych banków centralnych powodując tą drogą zachwianie suwerennych rządów i destabilizując gospodarki narodowe.

pyt.14 Model Q Jamesa, Duwendag od str.189

Jak impuls monetarny wpływa na sferę realną? Model obejmuje majątek z wyłączeniem dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku i kapitału ludzkiego.

Impuls oddziaływuje na aktywność ekonomiczną podmiotów poprzez zmianę różnicy pomiędzy stopami przychodu z kapitału rzeczowego (R a r) ...

---