Anderson :Rozdział 8

WYDOBYWANIE Z PAMIĘCI

Badania nad związkami pomiędzy różnymi wskaźnikami pamięci były popularne w latach 60 i 70

Badania nad interakcją między uczeniem i pomiarem efektów - 70 i 80

Badania nad pamięcią implicite - 80 i 90

Osiągnięcia pamięciowe zależą od:

• rodzaju stosowanego pomiaru

• związku pomiędzy nim i warunkami uczenia się

Trzy główne wyjaśnienia tego, że wspomnienia mogą być niedostępne dla przypominania w określonej sytuacji, a ujawniać swój wpływ w innej:

1. związki pomiędzy różnymi jawnymi wskaźnikami odtwarzania

2. interakcje pomiędzy uczeniem się i pomiarem efektów

3. ukryte wskaźniki pamięci

Ad.1

Związki pomiędzy różnymi jawnymi wskaźnikami pamięci:

Tulving i Psotka - to, co mogłoby wydawać się niepowodzeniem w odtwarzaniu, może być w rzeczywistości brakiem dostępu do odpowiednich wskazówek

a) rozpoznawanie a odtwarzanie list słów

Kontekst listy (reprezentacja listy) - uczenie się list może być postrzegane jako uczenie się par skojarzeń, w którym badani tworzą asocjacje pomiędzy słowami i jakąś reprezentacją kontekstu eksperymentalnego

Osiągnięcia w teście odtwarzania są słabe z powodu masowej interferencji

W pamięci list test rozpoznawania zakłada wydobywanie zarówno na pdst. słowa, jak i kontekstu listy. Swobodne odtwarzanie zakłada wydobywanie tylko z kontekstu listy.

b) strategie wydobywania i swobodne odtwarzanie

Bower i Clark - wpływ układania historyjek na pamiętanie list słów:

Grupa eksperymentalna odtworzyła 94% słów (zapamiętanych dzięki historyjką)

Grupa kontrolna- 14%

Teoria generowania - rozpoznawania w swobodnym odtwarzaniu zakłada, że badani stosują różne strategie dla generowania słów, a następnie próbują rozpoznać słowa, które wygenerowali. (za każdym razem dokonywali oceny rozpoznawczej, aby stwierdzić, czy jest to słowo, którego uczyli się)

c) mnemoniczne strategie odtwarzania

• metoda słowa na haka - polega na nauczeniu się serii asocjacji pomiędzy liczbami i słowami

• metoda loci - polega na stosowaniu znanej z życia codziennego trasy i wiązaniu zapamiętanych elementów z określonymi lokalizacjami na tej trasie

Obie metody ułatwiają przypominanie poprzez udzielenie pomocy w generowaniu kandydatów do rozpoznawania

d) ocena teorii generowania-rozpoznawania

Manipulacje, które wpływają na organizację list mają silniejszy wpływ na odtwarzanie niż na rozpoznawanie

Tulving i Wiseman - testy odtwarzania mogą dawać wyższe osiągnięcia pamięciowe niż testy rozpoznawania, gdy dostarczają lepszych wskazówek dla wydobywania informacji z pamięci

e) pomiar pamięci rozpoznawczej: model progu

Model progu uznaje, że błędne akceptacje dokonane przez badanych odzwierciedlają zgadywanie.

Przy pomiarze pamięci rozpoznawczej jest konieczne uwzględnienie poprawki na tendencję badanego do fałszywych alarmów przy elementach, które nie podlegały uczeniu się.

f) teoria detekcji sygnału - mierzy pamięć rozpoznawczą w terminach tego, jak oddalona jest przeciętna pewność w odniesieniu do bodźców od przeciętnej pewności dla dystraktorów.

Ad.2

Interakcje pomiędzy uczeniem się i pomiarem efektów

1. zależność pamięci od kontekstu

2. pamięć zależna od stanu - dotyczy efektu nastroju jednostki w trakcie uczenia się na pamiętanie wszystkich elementów, w tym elem. obojętnych emocjonalnie

3. efekty zależności od nastroju i zgodności nastroju

Zgodność nastroju jest prawdopodobnie silniejszym efektem zależności od nastroju, który może być odpowiedzialny za efekt zależności od stanu.

Zgodność nastroju - łatwiejsze przypominanie sobie wesołych rzeczy, gdy jesteśmy weseli i smutnych, gdy jesteśmy smutni. Dotyczy pamiętania materiału, nawet gdy jest zapamiętywany w obojętnym stanie emocjonalnym.

4. zasada specyficzności kodowania i przetwarzanie dostosowane do transferu

• zasada specyficzności kodowania - osiągnięcia pamięciowe są lepsze, gdy wskazówki obecne przy pomiarze odpowiadają tym, które zostały zakodowane z inf. w chwili uczenia się.

• przetwarzanie dostosowane do transferu (Bransford) - pamięć jest najlepsza, gdy materiał w trakcie pomiaru jest przetwarzany w taki sam sposób, jak w trakcie zapamiętywania

5. pamięć rekonstruktywna i inferencyjna

pamięć rekonstruktywna - określa procesy, przez które ludzie starają się inferencyjnie odtworzyć to, co pamiętają, na pdst. tego, co są w stanie przypomnieć sobie

Umiejętność rekonstruowania tego, czego człowiek nauczył się, jest ułatwiona, gdy materiał został przetworzony w odpowiedni, sensowny sposób.

f) inferencyjne wtrącenia w odtwarzanie - w ramach rekonstruowania pamięciowego badani dokonują inferencji i odtwarzają informacje, których się nie nauczyli.

Owens, Bower i Black - gdy badani angażują się w przetwarzanie inferencyjne, nie tylko wzrasta ich umiejętność wydobywania inf., którą czytali, ale występują także częstsze wtrącenia inf., których nie czytali.

Ad.3

Pamięć explicite i implicite

Pamięć explicite - wspomnienia, których jednostki są świadome, gdy je wydobywają z pamięci

Pamięć implicite - ludzie potrafią ujawniać pamiętanie doświadczeń, których nie są w stanie świadomie wydobyć

1. poczucie pamiętania - ludzie mogą być świadomi tego, że coś wiedzą, nie będąc w stanie odtworzyć tego, co wiedzą.

zjawisko końca języka - ktoś prawie może odtworzyć element, ale nie do końca.

Badani bardzo dokładnie oceniają, czy coś wiedzą.

Badani potrafili ocenić, że znają odpowiedź o wiele szybciej, niż potrafili podać odpowiedź.

2. Znajomość - ludzie czasami reagują na ogólną znajomość jakiegoś elementu bez określenia źródła tej znajomości

Jacoby, Woloshyn, Kelley - poczucie znajomości może doprowadzić do popełnienia błędnych atrybucji pamięciowych.

3. efekty torowania - ułatwienia w wydobywaniu bodźca. Dostęp do inf. może być torowany przez doświadczenia, które nie dają jako skutek jawnych wspomnień.

Podzielna uwaga relatywnie słabo wpływa na pamięć implicite, natomiast silnie na pamięć explicite.

4. interakcje z warunkami uczenia się

Zdolność do rozpoznawania słowa wzrasta wraz z głębokością przetwarzania, natomiast zdolność spostrzeżenia słowa zmniejsza się.

Przetwarzanie elaboratywne jest korzystne dla pamięci explicite, ale nie przynosi podwyższenia efektów w pamięci implicite.

5. pamięć proceduralna - dotyczy tego, jak wykonywać jakieś działania, często jest ukryta.

Jest badana z zadaniach typu seryjny czas reakcji

6. amnezja u ludzi

• Amnezja wsteczna (retrogarda) - utrata pamięci faktów i zdarzeń mających miejsce przed urazem.

• Amnezja następcza (anterogarda) - utrata umiejętności zapamiętywania tego, co zdarzyło się po urazie. Występuje przy uszkodzeniu hipokampa

• Zespół Korsakowa - uszkodzenia hipokampa na skutek chronicznego alkoholizmu połączonego z deficytami pokarmowymi. Osoby mają prawie normalną pamięć bezpośrednią, ale wykazują deficyty w testach pamięci długotrwałej materiału uczonego po rozwinięciu się choroby. Tracą niewiele wspomnień nabytych przed urazem.

7. amnezja selektywna

Osoby zdrowe uzyskują lepsze wyniki w porównaniu z osobami amnestycznymi w zadaniu swobodnego odtwarzania, w odtwarzaniu kierowanym ich przewaga ulega obniżeniu, a w teście uzupełniania znika.

Pacjenci amnestyczni z uszkodzonym hipokampem są niezdolni do stworzenia nowych deklaratywnych zapisów pamięciowych. Może u nich dochodzić do wzmocnienia istniejących zapisów pamięciowych, a więc zachodzi torowanie i mogą nauczyć się nowych procedur.

2

Anderson 8 .doc

---