CHOROBY ZAKAŹNE UKŁADU NERWOWEGO ŚWIŃ
Choroby wirusowe
• Choroba wymiotna i wyniszczająca
• Drgawki zakaźne
•Enterowirusowe zapalenie mózgu i rdzenia świń
•Wścieklizna
•Choroba Aujeszkyego
Choroby bakteryjne
•Listerioza
•Tężec
•Botulizm
Inne choroby zakaźne przebiegające z objawami nerwowymi
•Zapalenie mózgu i mięśnia sercowego
•Zespół zapalenia mięśnia sercowego prosiąt ssących
•Pomór klasyczny świń
•Afrykański pomór świń
•Choroba pęcherzykowa świń
•Streptokokoza
•Zakaźne zapalenie błon surowiczych i stawów
•Choroba obrzękowa
•Leptospiroza świń
•Salmoneloza świń
•Ropnie podskórne
ENTEROWIRUSOWE ZAPALENIE MÓZGU I RDZENIA ŚWIŃ
(dawna choroba cieszyńska)
(łac. polioencephalomyelitis enzootica suum)
Choroba
•zakaźna i zaraźliwa, wirusowa
•świnie w każdym wieku, głównie starsze
•wiotkie porażenie kończyn i/lub objawy zapalenia mózgu
•wysoka zachorowalność i śmiertelność
•duże straty ekonomiczne
Enterowirusy - przyczyna zaburzeń ze strony innych układów: krążenia, pokarmowego, oddechowego, rozrodczego, powłokowego
Występowanie
•Europa Środkowa i Afryka (enzootie)
•1930 r. - Cieszyn - I ognisko (choroba cieszyńska)
•1957 r. - Talfan (Anglia) - postać łagodna (choroba talfańska)
•1986 r. - Francja - postać pośrednia między cieszyńska a talfańską
•ostatnio choroba w USA (2003) i Japonii (2004)
Polska
•lata 50-te - płd. rejony kraju - ośrodek badawczy w Gumnej k. Cieszyna
•wg GIW ostatni przypadek w 1967 r.
•szerokie rozprzestrzenienie szczepów słabo zjadliwych (zakażenia subkliniczne)
•szczepy zjadliwe PTV-1 ograniczone do terenów enzootycznych
•ponad 60% świń zakażonych PTV-1 w Europie Centralnej
Etiologia
Picornaviridae
•dawniej Enterovirus (13 serotypów) - PEV 1-13
•obecnie
- Teschovirus (11 serotypów) - PTV 1-11
- Enterovirus A (1 serotyp) - PEV-8 i B (2 serotypy) - PEV 9 i 10
Źródła i drogi zakażenia
•wrażliwe Suidae - świnie i dziki
•źródła - świnie chore, w okresie inkubacji, zakażone bezobjawowo
•zakażenie per os (kał)
- zakażenie prosiąt po odsadzeniu - siewstwo przez wiele tygodni
- świnie dorosłe - siewstwo rzadkie
•wektory - świnie, mięso, odpady poubojowe (i kuchenne !), nawóz, pojazdy, sprzęt, gryzonie, owady, pasza, woda, człowiek
Patogeneza
•zakażenie per os
- faza jelitowo-limfatyczna
- faza wiremiczna
- faza rdzeniowo-mózgowa
•zakażenie donosowe
nerw węchowy OUN (objawy oponowo-mózgowe)
Objawy kliniczne
> polioencephalomyelitis
•wywołują głównie zjadliwe szczepy PTV-1 (PTV-2, 3, 5)
•świnie w każdym wieku, zwłaszcza tuczniki
•okres inkubacji 7-15 (3-33) dni
•Faza zwiastunowa - gorączka, apatia, utrata apetytu (trwa 1-3 dni)
•Faza rdzeniowa - niezborność, niedowłady, porażenia, kwiczenie, wcc - 30-26oC, śmierć (postać rdzeniowa)
•Faza rdzeniowo-mózgowa - porażenie kończyn, drgawki, ruchy wiosłowe, podniecenie, skurcze kloniczno-toniczne, niezborność, opisthotonus, oczopląs, śmierć (postać rdzeniowo-mózgowa lub mózgowa)
Czas trwania, nasilenie i śmiertelność
•postać nadostra - trwa do 24 godz. - śmiertelność 100%
•postać ostra - trwa 2 - 4 dni - śmiertelność do 100%
•postać podostra - trwa do 6 - 8 dni - śmiertelność ok. 50%
•postać przewlekła - trwa miesiące - śmiertelność do 20%
Inne postacie
> zaburzenia rozrodu - wywołują PTV-1, 3, 6 i PEV-8, syndrom SMEDI
> biegunka - wywołują PTV-1, 2, 3, 5 i PEV-8, łagodna, przejściowa biegunka
> zapalenie płuc - wywołują PTV-1, 2, 3 i PEV-8, prychanie, duszność, kaszel
> pericarditis i myocarditis - wywołują PTV-2, 3, nagła śmierć sercowa
> postać skórna - wywołują PEV-9, 10, niejasny związek z atypowymi zmianami skórnymi
Zmiany anatomopatologiczne
•przekrwienie opon mózgowych, przekrwienie i obrzęk mózgu
•porażenie pęcherza moczowego i jelit
•zmiany zapalne w płucach
•zmiany w płodach i łożysku
•przekrwienie mięśnia sercowego, pericarditis i ogniska martwicy
•zanik mięśni (przypadki przewlekłe)
Histopatologia
•meningoencephalomyelitis lymphocytaria non purulenta
Odporność
•humoralna (IgM i IgG) - głównie PTV (ochrona płodów przed zakażeniem)
•miejscowa w przewodzie pokarmowym (IgA) - PEV
•komórkowa - słaba
•siarowa - ochrona prosiąt noworodków
Rozpoznanie
•tereny enzootyczne - objawy, przebieg skokowy, histopatologia, badania laboratoryjne
•badania wirusologiczne
- wykrywanie antygenu - IF
- izolacja i identyfikacja wirusa w HK (IF, IP, SN)
- z mózgu, móżdżku i rdzenia kręgowego, z płuc, jelit, płodów
- wykrywanie RNA - RT-PCR
•badania serologiczne (SN, ELISA)
- pary surowic i znany serotyp (PTV-1 - 4-krotny wzrost miana i objawy kliniczne)
- miana > 1:16 (+), zakażone 1:200, chore 1:1000 (niezbyt pomocne)
Zapobieganie i zwalczanie
•ochrona ferm wolnych - trudna
•aklimatyzacja loszek przed kryciem (kał)
•mieszanie prosiąt po odsadzeniu (wymiana zakażeń)
•immunoprofilaktyka swoista (trudna - mnogość serotypów)
- dawniej szczepionki inaktywowane i atenuowane (PTV-1)
- aktualnie szczepionki nie są produkowane
- w Polsce zakaz szczepień (zał. 4 do ustawy 2004 r.)
•nie podlega zgłaszaniu doOIE
•nie podlega notyfikacji w UE
•nie podlega obowiązkowi rejestracji
•wybuch choroby wywołanej zjadliwym PTV-1 - decyzje podejmuje PLW
ENTEROWIRUSOWE ZAPALENIE MÓZGU I RDZENIA ŚWIŃ
(dawna choroba talfańska)
Łagodna odmiana enterowirusowego zapalenia mózgu i rdzenia występująca u prosiąt odsadzonych i warchlaków - niedowłady lub porażenia kończyn tylnych (wyzdrowienia)
Występowanie
Sporadycznie na całym świecie, opisana w Polsce (Anglia - Talfan (1957)
Etiologia
Mało chorobotwórcze szczepy PTV (2, 3, 4, 5, 6, 7, 8)
Źródła i drogi zakażenia
•Powszechne występowanie wirusa w pogłowiu świń
Po zakażeniu długotrwałe siewstwo z kałem
•Zachorowalność 2-5%, śmiertelność 0-2%
Patogeneza
•Podobna do postaci jelitowo - limfatycznej ezmr
•Postać rdzeniowa, nigdy mózgowa
Objawy kliniczne
•Inkubacja 9-13 dni
•Lekka niezborność ruchów kończyn tylnych, niedowłady → wyzdrowienie
Zmiany anatomopatologiczne (+ histopatologia)
•jak w ezmr (lędźwiowy odcinek rdzenia kręgowego)
Rozpoznanie
•Kliniczne odróżnienie od ezmr - niemożliwe
•Izolacja i identyfikacja wirusa
Zapobieganie i zwalczanie
•nie podlega obowiązkowi rejestracji
•brak zróżnicowania obu chorób - cieszyńskiej i talfańskiej
•szerokie rozprzestrzenienie - większość zakażenia subkliniczne - brak postępowania
CHOROBA AUJESZKYEGO (chA)
•zakaźna i zaraźliwa, Herpesvirus suis typ 1
•wrażliwe - różne gatunki zwierząt gospodarskich, domowych i wolno żyjących
świnia - rezerwuar, główne źródło zakażenia
•inne gatunki zwierząt (dead-end host)
•człowiek i małpy bezogonowe - niewrażliwe
•zwalczanie chA ograniczone do populacji trzody chlewnej
STRATY EKONOMICZNE POWODOWANE CHA
•Padnięcia
•Zaburzenia rozrodu
•Zmniejszenie przyrostów masy ciała
•Nasilenie występowania zakażeń oportunistycznych (leczenie)
•Zakaz obrotu trzodą chlewną.
•Koszty zwalczania.
•Zagrożenie dla innych gatunków zwierząt
SYTUACJA EPIZOOTYCZNA CHA NA ŚWIECIE
•1813 - „wściekły świąd” u bydła w USA
•1902 - Aladar Aujeszky (opis choroby)
•1920 - pierwszy przypadek chA u świń
•1931 - identyczność „wściekłego świądu” i chA (Shope)
•1902-1950 - sporadyczne przypadki chA w różnych krajach
•1951-1970 - pogorszenie sytuacji epizootycznej w krajach Europy Wsch. i w USA
•Zmiana profilu klinicznego chA
•Lata 70. - pogorszenie sytuacji epizootycznej w krajach Europy Zach. i Azji
•Szybki wzrost liczby ognisk chA w latach 70. - 80. ub. stulecia
•choroba ogólnoświatowa (narastający problem epizootyczny i ekonomiczny)
SYTUACJA EPIZOOTYCZNA CHA W POLSCE
•Pierwszy przypadek chA u zwierząt futerkowych - 1958 r. (Ugorski)
•Pierwszy przypadek u świń - 1959 r. (Janowski)
Wyrywkowe przeglądy serologiczne w latach 1967-1985 - 0,37% - 18,9%
SYTUACJA EPIZOOTYCZNA CHA W POPULACJI DZIKÓW I FP
USA - przeciwciała u dzików i/lub FP w 11 stanach (19-60%)
•Niemcy - 1,7% - 30%
•Polska - 14,5%
PRZYCZYNY POGORSZENIA SIĘ SYTUACJI EPIZOOTYCZNEJ CHA
•Zmiana systemu chowu.
•Koncentracja ferm świń.
•Intensyfikacja obrotu (obrót nie kontrolowany)
•Uzjadliwienie się wirusa chA.
•Szczególna rola świń zakażonych latentnie i bezobjawowo
Źródła zakażenia SHV-1
•Świnie chore, w okresie inkubacji, ozdrowieńcy
•Wydzieliny z nosa, oskrzeli, płuc, ślina, mleko macior
•Wydzieliny z pochwy i napletka, płody, wody i błony płodowe, nasienie
•Świnie zakażone bezobjawowo i latentnie (odpady poubojowe)
•Dziki i FP
•Szczury, myszy, muchy - mniejsza rola
•Inne gatunki zwierząt - żywiciele końcowi
•Środowisko zewnętrzne (ludzie, sprzęt, pojazdy, woda, karma) - pewna rola w powstawaniu nowych ognisk, nie nawrotów
GŁÓWNIE ŚWINIE → OBRÓT !
DROGI ZAKAŻENIA SHV-1
•donosowa
•per os
•uszkodzona skóra
•drogi rodne, śródmaciczna
•jatrogenna (kastracje, szczepienia)
•ważny powietrzny transport SHV-1 (2-80 km)
PATOGENEZA CHA
•Rozwój zakażenia zależy od: ilości i zjadliwości SHV-1, bramy wejścia, odporności zwierzęcia
•Jamy nosowe - gardło, migdałki (zmiany zapalne)
•Zakończenia nerwowe - nerwy: węchowy, trójdzielny, językowo-gardłowy i błędny → zwoje nerwowe → OUN
•Odśrodkowo → nerwy obwodowe → inne narządy (poliorganotropizm)
•Rozprzestrzenianie SHV-1 po organizmie - drogi nerwowe, komórka-komórka, ciągłość tkanek, krew, chłonka
•Immunosupresyjne właściwości SHV-1
OBJAWY KLINICZNE CHA
ŚWINIE
•okres inkubacji 1-11 dni
•śmiertelność odwrotnie proporcjonalna do wieku
Prosięta
•gorączka, apatia, utrata apetytu
•wymioty, duszność, biegunka, ślinotok
•objawy nerwowe - drgawki, opisthotonus, porażenia
•śpiączka i śmierć (90 - 100%) do 10-14 dnia życia
Warchlaki
•objawy nerwowe (rzadziej) - „postawa czuwająca"
•objawy oddechowe - kichanie, duszność, kaszel
•utrata kondycji
•śmierć - wtórne zakażenia bakteryjne - App, Pm (20 - 40%)
Tuczniki
•objawy nerwowe (rzadko)
•gorączka i apatia 5-10 dni
•ślinotok, wymioty, zapalenie rogówki i spojówek, ślepota
•zaburzenia oddechowe - zakażenia wtórne (App, Strep. suis typ 2)
•zahamowanie wzrostu, większe zużycie paszy
•śmierć (1 - 5%)
Lochy, knury
•objawy nerwowe (wyjątkowo)
•objawy oddechowe (rzadko)
•zaburzenia rozrodu u loch (w każdym okresie ciąży)
- zamieranie zarodków, płodów, poronienia
- porody przedwczesne lub opóźnione
- martwe płody, słabe prosięta
•zaburzenia spermatogenezy, obrzęk jąder, niepłodność u knurów
Inne gatunki zwierząt - świąd, objawy nerwowe, śmierć
DIAGNOSTYKA CHA
•badania kliniczne - wiek, objawy, przebieg skokowy, zachorowania psów, kotów
•badania anatomo-patologiczne (ogniska martwicowe w wątrobie, śledzionie, płucach)
•badania histopatologiczne - meningoencephalitis et ganglioneuritis lymphocytaria non purulenta
•materiał do badań - zwłoki prosiąt, mózg, migdałki, płuca, śledziona, wymazy z nosa lub gardła
•Badania laboratoryjne:
•bakteriologiczne, biologiczne (króliki)
•wirusologiczne izolacja (HK), wykrywanie antygenu (IF, PLA), elektronomikroskopia
•genetyczne - hybrydyzacja, analiza restrykcyjna, PCR
•serologiczne (SN, ELISA, RIA, LAT)
METODY ZWALCZANIA (KONTROLI) CHA
•Wybijanie zwierząt - całkowite lub częściowe
•Oddzielny wychów prosiąt
•Badania serologiczne i eliminacja seroreagentów
•Szczepienie świń
•Szczepienie-eliminacja (vaccination-eradication)
METODY SANITARNO-WETERYNARYJNE I HODOWLANE KONTROLI CHA
•Właściwe zaprojektowanie i ogrodzenie ferm.
•Zmniejszenie wielkości stad świń.
•Chów świń w cyklu zamkniętym.
•Stosowanie litych przegród między kojcami.
•Rozdzielny chów świń różnych grup wiekowych.
•Rozdzielny chów świń i innych gatunków zwierząt.
•Przestrzeganie zasady „całe pomieszczenie pełne - całe pomieszczenie puste”.
•Systematyczne odkażanie i deratyzacja obiektów.
•Wprowadzanie do stad wyłącznie świń serologicznie ujemnych w kierunku chA.
•Właściwe żywienie świń.
•Zakaz importu z państw zapowietrzonych.
•Kwarantanna przy przewozie zwierząt z zagranicy, przy przewozie wewnątrz kraju i odpowiednie badania rozpoznawcze.
•Kontrola obrotu trzodą chlewną z zagranicy i wewnątrz kraju.
CEL WSZYSTKICH PROGRAMÓW ZWALCZANIA CHA
•Eliminacja wirusa ze stada → regionu → kraju → kontynentu
•Zadanie
- trudne, czasochłonne, drogie
•wymagające kompleksowej realizacji i współpracy międzynarodowej.
Regulacje prawne UE - podstawą prowadzenia akcji zwalczania chA jest uznanie jej za podlegającą obowiązkowi zgłaszania i zwalczania i wydanie stosownych przepisów regulujących zwalczanie !
PROGRAM MINIMUM ZWALCZANIA CHA W KRAJACH UE
•ChA musi podlegać obowiązkowi zgłaszania.
•Udział w programie zwalczania musi być obowiązkowy.
•Badania serologiczne muszą obejmować wszystkie stada w regionie (kraju).
•Po stwierdzeniu wyników dodatnich: zamknięcie fermy, wybicie zwierząt lub badanie serologiczne.
•System obrotu i kontroli stad powinien zapewnić skuteczne badania epizootiologiczne.
•Program zwalczania musi być kompatybilny z programami zatwierdzonymi do realizacji w innych regionach UE.
•Stosowane szczepionki muszą być gE-ujemne.
•Testy serologiczne muszą odpowiadać standardom.
ZWALCZANIE CHA W ŚWIECIE
•Lata 80.- 90. ub. wieku - w większości krajów Europy i w USA rozpoczęcie akcji zwalczania
•W. Brytania, Dania - likwidacja choroby - stamping out (1992)
Inne kraje - ograniczenie liczby ognisk
ZWALCZANIE CHA W POLSCE
•brak obowiązku zgłaszania i zwalczania
•tak ujednoliconych przepisów administracyjnych
•kontrola chA po wybuchu w fermie - szczepienia
•lata 80. ub. wieku- brak zainteresowania problematyką chA
•11.03.2004 r. - Ustawa o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt
chA - obowiązek rejestracji (Zał. 3)
•lista OIE - obowiązek zgłaszania
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz.U. Nr 69, poz. 625 z późn. zm.)
•Art. 57.1 (zm. 24.05.2007 r.)
„Główny Lekarz Weterynarii opracowuje programy:
1/ zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych,
2/ mające na celu wykrycie występowania zakażeń czynnikami wywołującymi choroby zakaźne zwierząt lub poszerzenie wiedzy o ryzyku wystąpienia takich chorób,
- kierując się sytuacją epizootyczną i epidemiczną kraju oraz obowiązującymi w tym zakresie przepisami UE.”
•Art. 57.6
„Rada Ministrów przyjmuje program zwalczania choroby, a następnie Główny Lekarz Weterynarii występuje z wnioskiem do Komisji Europejskiej o jego zatwierdzenie.”
•Art. 57.7
„Rada Ministrów wprowadza program zwalczania choroby w drodze rozporządzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, po jego zatwierdzeniu przez Komisję Europejską, mając na względzie ochronę zdrowia publicznego, poprawę sytuacji epizootycznej kraju oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy UE.”
PROGRAM „SZCZEPIENIE-ELIMINACJA”
•Lata 80. ub. wieku - Holandia (Lelystad)
- techniki mapowania genomu
- rola gp otoczkowych SHV-1
- nowe możliwości zwalczania chA
- mutanty delecyjne SHV-1 - eliminacja genów (gE, TK)
- szczepionki delecyjne (markerowe)
- różnicowanie świń szczepionych i zakażonych (testy ELISA)
•Nowy model zwalczania chA (i innych chorób zakaźnych)
- realna perspektywa zwalczenia chAw krajach ze znacznym stopniem rozprzestrzenienia SHV-1 i w krajach prowadzących szczepienia świń
- jedyna możliwa do przyjęcia i dająca szanse powodzenia metoda uwolnienia populacji świń ferm (regionów, krajów) od SHV-1
- aktualnie zakończony lub w końcowej fazie realizacji w większości państw UE i w USA
- ujednolicenie metod (szczepionki gE-ujemne i testy gE-ELISA)
ETAPY REALIZACJI PROGRAMU „SZCZEPIENIE-ELIMINACJA”
•Systematyczne szczepienie wszystkich świń szczepionką gE-ujemną.
•Badania serologiczne w kierunku obecności przeciwciał anty-gE.
•Ekonomiczna eliminacja serologicznie dodatnich świń reprodukcyjnych.
•Zakończenie akcji szczepień.
KRYTERIA UZNAWANIA KRAJU (REGIONU) UE ZA WOLNY OD CHA
•Decyzję podejmuje Komitet Weterynaryjny.
•ChA od wielu lat musi podlegać obowiązkowi zgłaszania.
•Nadzór serologiczny daje statystycznie ważne rezultaty.
•W okresie ostatnich 12 m-cy nie było klinicznych przypadków chA i żadnego serologicznie dodatniego wyniku badań w kierunku chA.
•System obrotu i badań świń musi zapewniać:
- niemożność ponownego zapowietrzenia tych terenów
- ocenę utrzymania statusu wolnego od wirusa chA
- ciągły monitoring stad
- badanie knurów i 5-10% loch przy uboju
PROGRAM ZWALCZANIA CHA W POLSCE
•potrzeba jak najszybszego wdrożenia ogólnokrajowego programu uwalniania kraju od chA
•Polska w UE od 1.05.2004 r.
•wysokie koszty zwalczania
•straty z tytułu ograniczeń w obrocie trzodą chlewną - jeszcze większe !
•blokada importowa ze strony państw wolnych
•realizacja programu - kilka-kilkanaście lat !
Ramowy program uwalniania Polski od chA
Etap I
•Uznanie chA za podlegającą obowiązkowi zgłaszania i zwalczania z urzędu.
•Procedury administracyjne - ewidencja stad, określenie zasad pobierania prób
•Ocena sytuacji epizootycznej chA w województwach.
•Opracowanie materiałów informacyjnych oraz szkolenia
Etap II
•Serologiczne badania monitoringowe w całym kraju.
początkowo chlewnie zarodowe, większe chlewnie (> 10 loch) i tuczarnie > 50 tuczników),
•Podział stad (regionów) na kategorie: wolne od chA, zakażone SHV-1, ogniska chA
•Wyliczenie współczynników: zakażenia stad, zapowietrzenia chA województw
•Sporządzenie mapy występowania chA w Polsce.
Etap III
•Wdrożenie programu uwalniania kraju od chA
- Stada (regiony) wolne od chA - okresowe badania serologiczne i kontrola obrotu trzodą chlewną.
•Stada zakażone SHV-1 - program „szczepienie-eliminacja” (lub „stamping out”).
Etap IV
•Uznanie województw (regionów) za wolne od chA.
•Przerwanie akcji szczepień.
•Okresowy monitoring serologiczny.
Kategoryzacja i rejestracja siedzib stad
Status epizootyczny nadaje się poszczególnym stadom świń. W przypadkach określonych w programie, PLW właściwy ze względu na miejsce położenia siedziby stada nadaje, w drodze decyzji, następujące statusy:
•stada zakażonego wirusem chA
•stada podejrzanego o zakażenie wirusem chA
•stada zawieszonego
•stada potencjalnie wolnego od wirusa chA - szczepionego
•stada seronegatywnego - szczepionego
•stada wolnego od wirusa chA - szczepionego
•stada potencjalnie wolnego od wirusa chA
•stada seronegatywnego
•stada wolnego od wirusa choroby chA
•stada urzędowo wolnego od wirusa cha
Istotne elementy realizacji programu zwalczania chA
•rejestracja wszystkich gospodarstw utrzymujących trzodę chlewną
•system identyfikacji świń (IRZ
•system elektronicznej rejestracji obrotu świniami w skali kraju
•notowanie wszystkich nowych przypadków zachorowań na chA
•nadzór nad stadami zarodowymi, reprodukcyjnymi, SHiUZ i SUL
Wspieranie programów zwalczania chA przez UE
•finansowanie 50% kosztów badań laboratoryjnych
•otrzymują państwa, które przedstawiły programy uwalniania kraju (regionu) od chA i projekty potrzeb finansowych, zatwierdzone przez ekspertów UE
Polska
•przygotowano program zwalczania chA
•akceptacja programu przez ekspertów UE
•dążenie do uzyskania statusu „wolny od wirusa chA” (regiony → kraj)
- warunek eksportu świń i produktów do UE i innych państw
- zwiększenie dochodów producentów świń
- lepsze wykorzystanie dużych możliwości Polski w zakresie chowu świń
•odmienna wyjściowa sytuacja epizootyczna województw (regionów) - różny czas uzyskania statusu „wolny od wirusa chA”
•uznanie ostatniego regionu za wolny - uwolnienie kraju od chA
•procedura długa i kosztochłonna (Niemcy - 12 lat)
•przedsięwzięcie - realne do wykonania i konieczne - bariera eksportowa
•od 22.06.2006 r. - program zwalczania chA w woj. lubuskim
•od 1.05.2008 r. - realizacja programu zwalczania chA w całym kraju
10
10