1) Wyjaśnij zjawisko przeczucalności podatków. Podaj podst. Wady i zalety podatków pośrednich.
PRZERZUCALNOŚĆ PODATKOWA czyli przesuwanie ciężaru podatku przez podatnika na inne podmioty. Może być różna w zależności od wielkości przerzuconego ciężaru: częściowa całkowita nadmierna
Przerzucalność ma miejsce gdy ustawa podnosi stawki podatkowe lub ustala nowy (podatnik może przerzucić podatek i jeszcze na tym zarobić). Procedury przerzucania nie są korzystne m in. z punktu zasady sprawiedliwości podatkowej.
Przerzucalność można podzielić ze względu na kogo zostaną przerzucane na przerzucalność:
-w przód, wstecz, właściwą, niewłaściwą;
podatki pośrednie - takie których skutki można przerzucić na inny podmiot
- podatek od towarów i usług (zwolniony, 0%, 7%, 22%), podatek akcyzowy, podatek od gier
2) Co zaliczamy do podatków własnych jednostek samorządu terytorialnego. Co w Polsce wg Ciebie zaliczamy do dochodów własnych gmin?
Dochodami własnymi gmin są przede wszystkim udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa (podatek dochodowy od osób fizycznych i podatek dochodowy od osób prawnych), a wysokość tego udziału określa ustawa, podatki i opłaty lokalne oraz dochody z majątku gminy (np. czynsze za lokale komunalne). Ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego wskazuje następujący rejestr dochodów gmin, które mogą być traktowane jako ich dochody własne: wpływy z podatku od nieruchomości, wpływy z podatku rolnego, wpływy z podatku leśnego, wpływy z podatku od środków transportowych, wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, opłacanych w formie karty podatkowej, wpływy z podatku od spadków i darowizn, wpływy z opłaty skarbowej, wpływy z podatku od posiadania psów, wpływy z opłat lokalnych,
3) Wyjaśnij pieniądz jako dobro wspólne.
Pieniądz polski, jest pieniądzem narodowym, jego właścicielem jest cały Naród Polski. System finansowy państwa powinien być tak ukształtowany, aby dzięki niemu można było bez przeszkód realizować cele ustrojowe, czyli wspólne dobro wszystkich obywateli i zasady sprawiedliwości społecznej. Pieniądz jest jednym z najważniejszych narzędzi w realizacji tych celów.
4) Wyjaśnij pojęcia gospodarstwa pomocniczego i środków specjalnych jednostek budżetowych. Podaj różnice i podobieństwa.
GOSPODARSTWO POMOCNICZE Art. 20. (płaci podatki)
Wyodrębniona organizacyjnie i finansowo działalność gospodarcza przy jednostce budżetowej; np. ośrodek wypoczynkowy kancelarii prezydenta, urzędu miasta, stołówki, bufety;
Gospodarstwo pomocnicze pokrywa koszty swojej działalności z uzyskiwanych przychodów własnych;
Gospodarstwo pomocnicze tworzy i likwiduje kierownik jednostki budżetowej, po uprzednim uzyskaniu zgody:
właściwego ministra, kierownika urzędu centralnego lub wojewody - dot. sektora rządowego
zarządu jednostki samorządu terytorialnego - dot. sektora samorządowego
Zakres dotowania gospodarstwa pomocniczego:
dotacje przedmiotowe;
dotacje na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe;
dotacje na cele inwestycyjne;
Gospodarstwo wpłaca do budżetu połowę osiągniętego zysku.
Podstawą gospodarki finansowej gospodarstwa pomocniczego jest roczny plan finansowy obejmujący przychody i wydatki stanowiące koszty działalności, rachunek wyników, stan środków obrotowych i rozliczenia z budżetem.
W planie finansowym wyodrębnia się:
przychody własne;
dotacje z budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
wydatki a wynagrodzenia i składniki naliczone od wynagrodzeń;
W planie finansowym mogą być dokonywane zmiany w ciągu roku, w przypadku realizowania wyższych od planowanych przychodów i wydatków, pod warunkiem, że nie spowoduje to zmniejszenia wpłat do budżetu ani zwiększenia dotacji z budżetu.
ŚRODKI SPECJALNE:
Środki finansowe, gromadzone przez jednostki budżetowe na wyodrębnionych rachunkach bankowych:
na podstawie odrębnych ustaw oraz uchwał organów stanowiących jednostki samorządu terytorialnego (ustawa o drogach publicznych - reklama);
z tytułu spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej;
z tytułu odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie oddane jednostce budżetowej w zarząd bądź w użytkowanie (odszkodowanie za skradzione auto);
z tytułu sprzedaży zapasów środków materiałowych przechowywanych w celach mobilizacyjnych;
ŚRODKI SPECJALNE przeznacza się na :
cele wskazane w ustawie lub uchwale, na podstawie której utworzono te środki;
cele wskazane przez darczyńcę lub spadkodawcę;
remont lub odtworzenie mienia;
Roczny plan finansowy obejmuje:
przychody i wydatki środków specjalnych na podstawie odrębnych ustaw i uchwał oraz z tytułu sprzedaży zapasów;
wynagrodzenia i składki naliczone od wynagrodzeń;
wydatki inwestycyjne;
Plan finansowy dla środków specjalnych z tytułu spadków zapisów i darowizn oraz z tytułu odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie. Sporządza się na okres w którym środki te będą wydatkowane.
5) Jak dzieli się w Polsce klasyfikacje budżetową tzn. jakie są kryteria i podziały.
KLASYFIKACJA BUDŻETOWA - SYSTEM GRUPOWANIA DOCHODÓW I WYDATKÓW BUDŻETOWYCH WYODRĘBNIONYCH WEDŁUG JEDNOLITYCH KRYTERIÓW NA OKREŚLONE PODZIAŁKI POPRZEZ JEDNOLITY SYSTEM SYMBOLI CYFROWYCH
Występują: części, działy, rozdziały, paragrafy;
część |
dział |
rozdział |
paragraf |
Dochody i wydatki ministerstw (np. obrony narodowej, edukacji) wszyscy ministrowie, wojewodowie |
|
|
Wydatki na wynagrodzenia dla nauczycieli - wydatki na energię |
6) Jakie funkcje spełniają podatki - wybierz jedną i opisz.
Podatki - to przymusowe, bezzwrotne i nieodpłatne świadczenia pieniężne nałożone przez państwo na podatnika (os. fizyczną lub prawną) w celu uzyskania dochodów dla pokrycia wydatków związanych z zadaniami państwa.
Funkcje podatków:
Fiskalna - dostarczenie państwu dochodów (pokrywa obciążenia publiczne); podatki stanowią główne źródło dochodów budżetowych. Dochody te służą finansowaniu sfery budżetowej i działalności socjalnej, wypełnianiu funkcji obronnych, politycznych, a także dają podstawę finansową gospodarczym przedsięwzięciom państwa na skalę ogólnokrajową.
Stymulacyjna - polega na pobudzeniu podatników do właściwego działania. Podatki powinny być skutecznym i czułym narzędziem polityki gospodarczej, powinny spełniać rolę bodźca zachęcającego do podejmowania działań pożądanych z punktu widzenia interesu społecznego, np. zachęta do inwestycji i tworzenia nowych miejsc pracy.
Redystrybucyjna - (rozdzielcza), dotyczy alokacji środków pieniężnych od podmiotów, które je wypracowały, do podmiotów finansowanych przez państwo (np. sfera budżetowa)r}Tego typu finansowanie nie jest zachętą do efektywnego działania, jest ono realizowane przede wszystkim poprzez regulacje prawne systemu budżetowego państwa.
Wyrównawcza - ma na celu zacieranie nierówności w dochodach różnych przedsiębiorstw. Trudno zgodzić się ze słusznością tego typu rozwiązań; stanowią one zachętę do ukrywania dochodów i szukania możliwości omijania przepisów podatkowych, dlatego przy ustalaniu obowiązujących rozwiązań w zakresie obciążeń podatkowych powinny być one stosowane w ograniczonym zakresie.
Informacyjna - często zwana również kontrolną, umożliwia zebranie informacji dotyczących poszczególnych podatników w skali mikro.
7) Jakie warunki muszą być spełnione, aby mogły być wykorzystane w szerszym zakresie podatki dochodowe w Polsce.
Podatek dochodowy ma charakter osobisty. W jego zakresie brany jest pod uwagę całokształt okoliczności związanych z osobą, podatnika. Przedmiotem podatku jest dochód jako nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania. Podatki dochodowe są niejednorodną grupą podatków obejmującą ludność (podatek dochodowy od osób fizycznych) i organizmy gospodarcze (podatek dochodowy od osób prawnych). Znajduje to odbicie w zróżnicowanych rozwiązaniach i konstrukcjach podatkowych.
8) Jakie są ryzyka socjalne (zabezp. Społ.). Wymień wszystkie i omów 2.
podstawowe rodzaje ryzyka socjalnego (ubóstwo, bezrobocie,
bezdomność, niepełnosprawność, starość demograficzna w miastach i jej
skutki, zaburze-nia psychiczne, przemoc);
9) Na podst.. książki Molinier jak przebiega sądowa kontrola nad wykonaniem budżetu we Francji.
10) Wyjaśnij finansowanie jednostek budżetowych i zakładów budżetowych.
W formie jednostek budżetowych prowadzone są organy administracji państwowej i w większości podporządkowane im organizacyjnie jednostki, prowadzące nieodpłatnie działalność usługową w sferze administracji państwowej, wymiaru sprawiedliwości i obrony narodowej lub także działalność usługową w sferze zaspokojenia potrzeb bytowych i socjalno-kulturalnych ludności o charakterze użyteczności publicznej, Organy administracji państwowej są prowadzone w formie jednostek budżetowych - podobnie do podporządkowanych im organizacyjnie jednostek prowadzących nieodpłatnie działalność usługową - ponieważ zawsze ponoszą wydatki na wynagrodzenia za pracę i zakupy materiałów związanych z prowadzoną przez nie działalnością administracyjną, Wydatki jednostek budżetowych są w obu tych przypadkach w całości wydatkami budżetowymi, a uzyskiwane ewentualnie przez nie dochody stanowią w całości dochody budżetowe.
Zakłady budżetowe, finansujące wydatki (koszty) swej działalności z uzyskiwanych dochodów (przychodów) bez pośrednictwa budżetu państwa - stanowią alternatywną wobec jednostek budżetowych formę występowania jednostek gospodarki budżetowej. W formie zakładów budżetowych są prowadzone jednostki podporządkowane organizacyjnie organom administracji państwowej, prowadzące odpłatnie działalność usługową o charakterze użyteczności publicznej w sferze zaspokojenia potrzeb bytowych i socjalno-kulturalnych ludności. Z budżetu są w związku z tym wypłacane dotacje dla zakładów, których dochody (przychody) nie wystarczają na pokrycie ponoszonych przez nie wydatków (kosztów); z drugiej zaś strony do budżetu są odprowadzane ewentualne nadwyżki dochodów (przychodów) nad wydatkami (kosztami) zakładów budżetowych - jeżeli te dochody są wyższe od wydatków, co zresztą dość rzadko występuje (przynajmniej, gdy zakłady te ograniczają się do działalności o charakterze użyteczności publicznej).
11) Podaj teorie długu publicznego i pożyczki publicznej wg Moliniera
Dług publiczny - jest to suma wszelkich finansowych zobowiązań z tytułu zaciągniętych pożyczek oraz innych działań podmiotów publicznych powodujących wzrost ich zobowiązań.
Dzieli się na: dług dobrowolny i przymusowy, dług krajowy i dług zagraniczny, dług krótkoterminowy, długot., średniot.
Mechanizm powstania długu publicznego jest ściśle związany z przyczynami występowania deficytu budż. Są to:
Stabilizacja koniuktury gosp. przez manipulowanie strukturą dochodów oraz wydatków budżetowych.
Ponoszenie ciężarów zobowiązań powstałych na skutek niecelnej polityki finansowej poprzednich pokoleń.
Dążenie do ograniczenia negatywnych skutków ekonomicznych oraz społecznych, wynikających z gwałtownych zmian w poziomie wydatków np. klęska żywiołowa.
Obsługa długu publicznego polega na spłacie odsetek od zaciągniętych pożyczek oraz wykupie rocznym papierów wartościowych za pomocą których pożyczki są z reguły zaciągane (bony skarbowe i obligacje skarbowe).
Obsługa długu publicznego może w przyszłości wymagać zwiększenia podatków lub zmniejszenia wydatków budżetowych co zwykle budzi niezadowolenie społeczne.
12) Jakie są postaci ucieczki przed podatkiem wg Moliniera
7. Reakcje społeczeństwa na ciężary podatkowe.
Jeżeli obywatel poczuje się nadmiernie obciążony podatkami będzie przed nimi uciekał.
Ucieczka przed podatkami:
§ jeżeli mechanizm rynkowy nie daje szansy złagodzenia ciężarów podatkowych, podatnik będzie dążył do ucieczki przed podatkiem,
§ zachodzi między podatnikiem a państwem.
Formy ucieczki przed podatkami:
1) unikanie podatku - polega na świadomym powstrzymywaniu się przed dokonywaniem czynności wywołujących powstanie stosunku podatkowego lub na wyszukiwaniu luk w przepisach podatkowych po to, by w ogóle uniknąć podatku bądź zmniejszyć jego ciężary, np. powstrzymywanie się od zakupu opodatkowanych dóbr, odmowa przyjęcia spadku; sprzyja temu rozwój międzynarodowych stosunków gospodarczych i społecznych - w aspekcie międzynarodowym unikanie podatków może głównie polegać na:
- unikaniu nałożenia podatku,
- unikaniu uiszczenia podatku,
2) oszustwa podatkowe - są łamaniem prawa i podlegają karze; typowe formy oszustw podatkowych to:
- zatajenie materialne (ukrywanie przedmiotów podlegających opodatkowaniu),
- zatajenie rachunkowe (niezgodne ze stanem faktycznych prowadzenie rachunkowości),
- fałszywe kwalifikowanie (ukrywanie rzeczywistej sytuacji prawnej podatnika przez fikcyjną sytuację
prawną, np. podstawianie osób, zmiana treści operacji finansowych).
13) Wyjaśnij zasade jedności materialnej i formalnej budżetu i odstępstwa
zasada jedności formalnej - w danym państwie występuje tylko jeden budżet
zasada jedności materialnej - głosi że wszystkie dochody i wydatki państwa powinny być objęte jednym planem finansowym
14) Co decyduje o tym, że wytwarzanie dóbr publicznych i pożądanych odbywa się na zasadzie pokrywania kosztów ze środków publicznych.
15) Scharakteryzować funkcje budżetu
W teorii finansów publicznych wyodrębnia się następujące funkcje budżetu państwa:
- funkcja redystybucyjna - alokację dóbr publicznych i realizację potrzeb dokonuje się za pośrednictwem budżetu poprzez system podatków, pożyczek, składek ubezpieczeniowych oraz system wydatków publicznych, to także transfery budżetu państwa na rzecz innych budżetów np. samorządowych
- funkcja stabilizacyjna - budżet państwa wykorzystywany jest w celu łagodzenia wahań cyklu koniunkturalnego oraz zapewnienia zrównoważonego wzrostu gospodarki.
- funkcja alokacyjna - ma eksponować rolę alokacji zasobów w określone dziedziny gospodarcze państwa, finansowanie określonych sektorów gospodarki.
- funkcja fiskalna (skarbowa) - polega na przejmowaniu na rzecz państwa dochodów
16) Def. Skarbu Państwa.
Spełnia on w gospodarce następujące funkcje:
1) Jest kasjerem
Tzn., że ma za zadanie inkasowanie i wypłacanie środków pieniężnych podczas wykonywania operacji finansowych oraz czuwanie nad prawidłowością wykorzystywania tych środków. Skarb Państwa powinien zapewnić bieżącą płynność finansową w tej funkcji.
2) Jest bankierem
środki pieniężne deponowane są na rachunkach Skarbu Państwa,
Skarb Państwa może udzielać krótkoterminowych pożyczek
Skarb Państwa może emitować drobne znaki pieniężne (bilon) w celu pokrycia deficytu budżetowego,
Jest inwestorem
Skarb Państwa dostarcza kapitału, wtedy gdy rynek pieniężno - kapitałowy oferuje go na mniej korzystnych warunkach.
4) Jest poręczycielem
Skarb Państwa dysponuje wyodrębnionym majątkiem - może więc występować jako podmiot poręczający w różnych operacjach finansowych.
5) Pełni funkcję majątkową
Skarb Państwa z reguły jest jednym z zarządców majątku państwowego.
17) Zasady podatkowe wg Smitha i Wagnera
Adam Smith w V księdze swego dzieła pt. „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów” jako pierwszy sformułował zasady podatkowe. Uważał on, że nakładane podatki powinny być równe, pewne, dogodnie i tanie.
Zasady podatkowe są zespołem norm ułatwiających skonstruowanie optymalnego systemu podatkowego i należą do nich:
< ZASADA RÓWNOŚCI I ZDOLNOŚCI PODATKOWEJ >
Ciężary podatkowe powinny być rozłożone równomiernie na wszystkich podatników, jednak przy uwzględnieniu zdolności podatkowej. Równomierność może więc oznaczać opodatkowanie proporcjonalne do wysokości dochodu lub progresywne. Na ogół przyjął się system progresywnego opodatkowania dochodów osobistych, wyrażający jednocześnie postulat sprawiedliwości podatkowej, tj. wyższego opodatkowania osób zamożniejszych i mniejszego opodatkowania podatników uboższych. Natomiast w stosunku do organizacji gospodarczych stosuje się najczęściej podatki proporcjonalne(liniowe), by zachęcać je do rozwoju, nie skłaniać do nieracjonalnych decyzji związanych ze skalą działalności.
< ZASADA PEWNOŚCI I STABILNOŚCI >
Przestrzeganie tych zasad stwarza podatnikom, zarówno przedsiębiorcom, jak i konsumentom, możliwość planowania i podejmowania racjonalnych decyzji gospodarczych,
a władzom publicznym ułatwia planowanie wydatków w dłuższej perspektywie czasu.
Podatek, jaki obowiązana jest płacić każda jednostka, powinien być ściśle określony, a nie dowolny. Termin płatności, sposób zapłaty, suma, jaką należy zapłacić- wszystko to powinno być wyraźnie określone, a więc jasne dla podatników, a także dla każdej innej osoby. Tam, gdzie jest inaczej, naraża się podatnika na samowolę administracji podatkowej.
Stabilność podatków powinna realizować się przez ograniczanie zmian w systemie podatkowym do niezbędnego minimum.
< ZASADA WYDAJNOŚCI I TANIOŚCI >
Ustawodawca powinien sięgać do takich źródeł podatkowych, które zapewniają państwu odpowiednio wysokie dochody. Nie mogą to być zatem podatki, których koszt poboru jest wysoki, a podmiot i przedmiot opodatkowania mało wydajny.
<ZASADA ELASTYCZNOŚCI >
System podatkowy powinien „reagować” na zmieniającą się sytuację gospodarczą i sytuację materialną podatnika. Nie można ustalać podatków raz na zawsze.
<ZASADA NIE NARUSZANIA MAJĄTKU PODATNIKA >
Podatnicy, zgodnie z tą zasadą, powinni mieć możliwość pokrycia zobowiązań podatkowych z osiąganych bieżących dochodów. Uszczuplenie majątku podatnika jest niekorzystne także dla państwa, które w ten sposób traci możliwość zwiększania wpływów podatkowych w przyszłych okresach.
< ZASADA POWSZECHNOŚCI >
Ta zasada wymaga, by z obowiązku podatkowego nie wyłączać żadnych grup podatników lub dochodów, by nie tworzyć żadnych podatkowych przywilejów. Jeśli opodatkujemy dochód, to opodatkowany powinien być każdy podmiot, a także każde źródło, z którego został on osiągnięty. Zasady tej nie daje się stosować wobec tzw. szarej strefy. Z zasadą powszechności nie są sprzeczne ulgi podatkowe, jeśli stosowane są wobec każdego podmiotu, który spełnia te same warunki.
< ZASADA DOGODNOŚCI >
Każdy podatek powinien być ściągany w takim czasie i w taki sposób, aby podatnikowi było jak najdogodniej go zapłacić. Wszystkie podatki od dóbr konsumpcyjnych płaci konsument w momencie dokonywania zakupu. Podatek od dochodu powinien być pobierany po, a nie przed uzyskaniem przychodu.
Pod koniec XIX w. teorię zasad podatkowych rozwinął niemiecki ekonomista Adolf Wagner. Ujął on zasady podatkowe w trzy grupy, tj. zasady techniczne, zasady ekonomiczne oraz zasady moralno-polityczne.
< ZASADY TECHNICZNE >
Mogą być sprowadzone do pewności, dogodności i taniości. Adolf Wagner zwracał uwagę na potrzebę przywiązywania znaczenia do wydajności, podnosząc postulat wydajności do rangi jednej z technicznych zasad podatkowych.
< ZASADY EKONOMICZNE >
Podatki powinny być wykorzystywane jako instrumenty świadomego i celowego oddziaływania na życie gospodarcze i społeczne. Konstruując podatki, jak i cały system podatkowy, powinno się uwzględniać skutki ekonomiczne i socjalne opodatkowania. Zasady ekonomiczne wyrażają się w postulacie różnorodnych skutków tego opodatkowania oraz w potrzebie podejmowania takich działań w sferze podatkowej, aby na te przewidywane skutki oddziaływać.
< ZASADY MORALNO-POLITYCZNE >
Zwane inaczej zasadami sprawiedliwości opodatkowania.