Warszawa, 6 lipca 2006 roku

Notatka Prasowa

Polska plasuje się na dość dalekim miejscu w Europie, jeśli wziąć pod uwagę Syntetyczny Wskaźnik Innowacyjności (27 miejsce spośród 33 krajów, a 21 wśród 25 krajów Unii Europejskiej). Wskaźnik ten bierze pod uwagę m.in. takie aspekty jak liczba absolwentów studiów wyższych, wydatki na badania
i rozwój oraz na innowacje, a także liczbę zgłoszeń patentowych. Pozycja naszego kraju jest jednakże dość silna, jeśli brać pod uwagę przedsiębiorczość. Właśnie dzięki przedsiębiorczości możemy nadgonić ogromną lukę w rozwoju nowoczesnych i innowacyjnych technologii. Wzrost liczby absolwentów studiów wyższych - notowany od 1998 roku - wpływa korzystnie na pozycję Polski wśród krajów UE.

Pogarsza się jednak kondycja Polski pod względem tworzenia wiedzy. Spowodowane jest to między innymi spadkiem wydatków na badania i rozwój w przedsiębiorstwach, które z 0,28% PKB w 1998 roku do 0,16% PKB w 2003. Najniższy poziom odnotowano w 2002 roku, kiedy wydatki kształtowały się na poziomie 0,13% PKB. Obniża się także wartość przepływu wiedzy pochodzącej z działalności badawczo-rozwojowej realizowanej w uczelniach wyższych do sektora przedsiębiorstw. Polskie przedsiębiorstwa nie są zainteresowane zlecaniem prac badawczo-rozwojowych na zewnątrz.

Obecnie - w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej - na pierwszy plan wysuwają się kwestie wspierania tych obszarów przedsiębiorczości, które w największym stopniu przyczynią się do wzrostu konkurencyjności. W tym znaczeniu coraz ważniejszym aspektem staje się unowocześnianie technologii stosowanych w polskich przedsiębiorstwach, wspieranie tworzenia związków kooperacyjnych i klastrów MSP wysokich technologii, a także rozwoju przedsiębiorczości akademickiej.

O pozycji Polski w statystykach innowacyjności w najbliższej przyszłości będzie decydować odpowiednia infrastruktura dla dyfuzji innowacji oraz przyjazne otoczenie dla generowania innowacyjnych rozwiązań. Polska posiada już odpowiedni potencjał w zakresie kadr nowoczesnej gospodarki, który umiejętnie wykorzystany może stać się atutem w tworzeniu przewagi konkurencyjnej w oparciu o innowacje. Poprawy wymaga sytuacja małych i średniej wielkości firm, które nie kooperują ani ze sferą nauki, ani z instytucjami otoczenia biznesu w procesie innowacyjnym. Dynamizacji powinny ulec także procesy przepływu wiedzy
i innowacyjnych rozwiązań z jednostek badawczo-rozwojowych i uczelni do sektora przedsiębiorstw.

Innowacyjność w Polsce w stosunku do średniej dla UE

Polska, pomimo niskiej na tle innych państw Unii innowacyjności, przewyższa średnią unijną w kilku obszarach. Jest to m.in. edukacja młodych ludzi (o 17%), całkowita wartość wydatków na innowacje
(o 50%), wydatki na technologię informacyjno-telekomunikacyjną (o 14%), a sprzedaż produktów nowych w skali firmy - 42% powyżej średniej dla UE.

Innowacyjność wśród małych i średnich firm

Najbardziej innowacyjne w latach 2002-2004 były małe przedsiębiorstwa z regionu Małopolski
i Śląska - 23% z nich wdrożyło innowacje. Jest to ponad dwa razy tyle, co w lubuskim, gdzie procesy innowacyjne w małych firmach były najsłabsze. Większy lub równy średniej dla kraju odsetek małych firm innowacyjnych był też w podkarpackim, warmińsko-mazurskim, lubelskim, kujawsko-pomorskim
i opolskim, czyli w uboższych polskich regionach. Wysoka innowacyjność małych przedsiębiorstw tych województw powinna przynieść wymierne efekty w przyszłości. W grupie średnich firm najbardziej innowacyjne były w 2004 roku podmioty ze Śląska i Lubelszczyzny - odpowiednio
49% i 46% z nich wdrożyło innowacje. Nowe produkty i procesy wdrożyło też ponad 40% firm średnich
z Mazowsza, Małopolski, Warmii i Mazur, świętokrzyskiego, Podkarpacia i Opolszczyzny.
Występująca zbieżność między nasileniem działalności innowacyjnej małych i średnich firm w niektórych regionach może oznaczać, że w gronie regionów-liderów lepiej działają instytucje wsparcia procesów innowacyjnych w MSP.

Udział sektora MSP w regionalnych nakładach innowacyjnych

Sektor MSP ma nieduży potencjał innowacyjny, a jeszcze mniejszy badawczy. W skali kraju małe firmy były źródłem zaledwie 6% nakładów na innowacje, średnie 22%, a pozostałe nakłady to działalność dużych przedsiębiorstw. W przekroju regionalnym największe znaczenie w nakładach innowacyjnych miał sektor MSP w województwie łódzkim - 53%. Powyżej 40% regionalnych nakładów innowacyjnych powstało
w średnich i małych przedsiębiorstwach w kujawsko-pomorskim, lubelskim i warmińsko-mazurskim. Najmniejsze znaczenie w tej dziedzinie - poniżej 20% - mają MSP w zachodniopomorskim i podkarpackim.

Współpraca innowacyjnych MSP

Z przeprowadzonych badań wynika, że przedsiębiorstwa sektora MSP najbardziej korzystają w działalności innowacyjnej na współpracy z dostawcami wyposażenia, materiałów, komponentów lub oprogramowania. Wynika to z faktu, że wzrost poziomu zaawansowania technologicznego dostawców wymusza dostosowanie firm-odbiorców. Dla małych firm równie ważnym partnerem są klienci, natomiast dla firm średnich inne przedsiębiorstwa z grupy, choć i klienci odgrywają w tej współpracy znaczącą rolę. Najważniejsze są zatem powiązania pionowe z dostawcami i klientami. Jest to model dominujący na świecie i wynika z kluczowej roli tych partnerów w całym procesie produkcyjnym. Dosyć ważne dla polskich MSP są też powiązania
z firmami z grupy, jeśli firma wchodzi w skład takiej grupy. W znacznie mniejszym stopniu - zdaniem przedsiębiorców - firmy korzystają na współpracy ze sferą zaawansowanych usług doradczych (reprezentowanych przez prywatne firmy konsultingowe), czy z publicznymi jednostkami
badawczo-rozwojowymi i szkołami wyższymi.

Bariery innowacyjności

We wszystkich regionach najważniejsze czynniki utrudniające procesy innowacyjne to czynniki ekonomiczne, takie jak brak środków finansowych, zbyt wysokie koszty innowacji i brak zewnętrznych źródeł finansowania - wskazuje na nie przeciętnie w Polsce od 50% do 60% firm. Co trzecia firma uważa także, że procesy innowacyjne są utrudniane przez czynniki rynkowe tj. niepewny popyt i opanowanie rynku przez dominujące przedsiębiorstwo. Niepewny popyt to problem głównie firm śląskich i łódzkich,
zaś zdominowanie rynku przez głównego gracza odczuwają szczególnie silnie MSP Śląska i Wielkopolski. Dość istotne są też bariery związane z wiedzą, a w szczególnosci problemy w znalezieniu odpowiednich partnerów (zgłoszone przez 22% MSP) oraz brak wykwalifikowanego personelu (średnio 15% MSP). Trudności w znalezieniu partnerów odczuwają najbardziej dotkliwie MSP wielkopolskie, warmińsko-mazurskie i podlaskie, natomiast brak wykwalifikowanych pracowników MSP warmińsko-mazurskie
i opolskie. Brak potrzeby działalności innowacyjnej to bariera innowacyjności według 11% MSP w Polsce,
a głównie dla kujawsko-pomorskich (30%) i łódzkich (15%) firm. Najmniej MSP wskazało na tę barierę
w Wielkopolsce, w świętokrzyskim i podlaskim.

Dane pochodzą z raportu „Innowacyjność 2006 - stan innowacyjności, metody wspierania, programy badawcze”. Jest to pierwsza edycja nowej publikacji Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości
oraz współpracujących z nią Ekspertów.

Tekst notatki oraz prezentację przedstawioną podczas konferencji znajdą Państwo w serwisie prasowym
na stronach www.parp.gov.pl/prasa

Informacji udziela Aleksandra Sztetyłło [e-mail] tel. [phone] lub 0-696476-807

---