Zbiorowość a grupa
" Zbiorowość społeczna - zbiór osób,
zajmujących jakąś przestrzeń, między którymi
Grupy społeczne
dochodzi do interakcji i zachodzą stosunki
społeczne.
" Grupa  zbiorowość posiadająca strukturę
społeczną, której członkowie zaczynają wspólnie
realizować jakieś istotne dla wszystkich cele.
Typy grup
" Atrybuty grupy: " du\
a ró\
norodność typów grup
 wspólne zainteresowania (cele, problemy)  klasyfikacja - wg pojedynczych właściwości
 interakcje  typologia - wg zestawów powiązanych ze sobą cech
 struktura grupy (pozycje, role, relacje)
 to\
samość grupy
LICZEBNOŚĆ GRUPY
Istotne kryteria klasyfikacji
" Grupy wielkie
" Grupy małe
" LICZEBNOŚĆ GRUPY
 naród
 rodzina
 partia polityczna
" TRWAA
OŚĆ GRUPY
 krąg znajomych
 armia
 grupa zabawowa
" SPOSÓB REKRUTACJI DO GRUPY
 załoga przedsiębiorstwa
 dru\
yna sportowa
" INTENSYWNOŚĆ UCZESTNICTWA
 społeczność lokalna
 zespół pracowników
 społeczeństwo globalne
" KORZYŚCI Z CZA
ONKOSTWA W GRUPIE
" STOPIEC
ZORGANIZOWANIA GRUPY
" CHARAKTER RELACJI JEDNOSTKA - GRUPA
1
W grupach większych
W grupach małych
" ludzie nie potrafią się dokładnie rozpoznać
" ludzie się znają
" stają się anonimowi
" nawiązują interakcje bezpośrednio (face to face)
" kontaktują się za pośrednictwem reprezentantów
" nie wiadomo dokładnie ilu jest członków grupy
mimo to występuje identyfikacja z grupą;
odczuwane są: przynale\
ność, solidarność, to\
samość grupowa
TRWAA
OŚĆ GRUPY
Grupy długotrwałe
" Grupy istniejące krótko  oparte na przelotnych
" Zachowują ciągłość i to\
samość mimo wymiany
kontaktach, ograniczonych w czasie interakcjach
członków
pasa\
erowie w przedziale,
" Atrybuty grupy gwarantujące jej ciągłość:
uczestnicy wycieczki na Kretę
 organizacja grupy
" Grupy długotrwałe
" podział pracy, role grupowe, przywództwo
 kultura grupy
grupa studentów danego roku, załoga firmy,
społeczność lokalna, rodzina , naród
" wartości i normy grupowe, rytuały, wzorce zachowań
SPOSÓB REKRUTACJI DO GRUPY
Grupy o ró\
nej łatwości dostępu
" Grupy, do których jest się przypisanym " ekskluzywne (elitarne)
 przez urodzenie  dostęp obwarowany rygorystycznymi warunkami i
procedurami
" rodzina, rasa, naród
 przez przymus
" inkluzywne (powszechnie dostępne)
" areszt, wojsko
 dostęp mo\
liwy dla ka\
dego
" Grupy, do których się przystępuje
 wymagany akt woli
" zakład pracy, stowarzyszenie, klub sportowy,szkoła
2
INTENSYWNOŚĆ UCZESTNICTWA
[wymagane zaanga\
owanie]
Jednostka w grupie ekskluzywnej
" Grupy \
arłoczne
 wymagają nieustannego uczestnictwa
" ceni sobie bardziej swój udział
 oczekują:
" jest gotowa do pełniejszego zaanga\
owania
" pełnego zaanga\
owania
" przejawia większy konformizm " maksymalnego poświęcenia
" niepodzielnej lojalności
Grupy ekskluzywne cechuje zazwyczaj
zakon, korporacja, dru\
yna piłkarska,firma konsultingowa
większa spójność i solidarność
INTENSYWNOŚĆ UCZESTNICTWA
STOPIEC
ZORGANIOWANIA GRUPY
[rygoryzm i zakres kontroli]
" Grupy zorganizowane (formalne)
 konfiguracje pozycji i ról oraz relacji między nimi
" Grupy totalitarne
 bezosobowi wykonawcy wyznaczonych ról
 narzucają precyzyjnie określone reguły postępowania
 bezwzględnie egzekwują konformizm
tworzone zazwyczaj w ramach organizacji formalnej
 stosują formalne regulaminy, instrukcje, procedury
" Grupy niezorganizowane (nieformalne)
armia, więz
niowie, załoga statku, mafia
 uczestnicy: osoby z krwi i kości
 liczą się: cechy osobnicze, wady, zalety
 nie ma mo\
liwości zastąpienia poszczególnych osób
powstają spontanicznie w ró\
nych kontekstach społecznych
Dlaczego ludzie przystępują do grup ?
Typy grup w organizacjach
" funkcjonalne  pełnią stałe funkcje na rzecz " Bezpieczeństwo  siła w grupie
organizacji
" Pozycja  presti\
, dzięki przynale\
ności do grupy
" zadaniowe  tworzone dla realizacji zadania
" Przynale\
ność  potrzeba afiliacji
" interesu  dla realizacji wspólnych celów
" Władza  mo\
liwość wywierania wpływu
członków
" Skuteczność  realizacja celów nieosiągalnych
" kole\
eńskie  powstają na bazie wspólnych
indywidualnie
zainteresowań
3
Korzyści z istnienia grup nieformalnych w Wady istnienia grup nieformalnych w
organizacji organizacji
" Zwiększają satysfakcję z pracy " Oczekiwania i cele grup mogą być sprzeczne z
celami całej organizacji
" Kontrolują zachowania swoich członków
" Grupy mogą zwiększać inercję i opór wobec
" Wspierają ich (słu\
ą radą, pomocą,opieką)
zmian
" Mogą pośredniczyć w załatwianiu skarg i
" Mogą blokować inicjatywę i kreatywność
rozwiązywaniu konfliktów
najbardziej rzutkich i uzdolnionych członków
konformizm
RELACJA JEDNOSTKA - GRUPA
Konformizm
" Gdy grupa jest dla jednostki atrakcyjna
" zmiana zachowania lub opinii danej osoby
 jednostka się z nią identyfikuje i solidaryzuje
spowodowana
 obdarza ją zaufaniem
rzeczywistym lub wyobra\
onym naciskiem
 jest wobec niej lojalna
ze strony grupy
Gdy większość członków Jeśli jednostka nie identyfikuje się z grupą,
identyfikuje się z grupą do której nale\
y...
skonfliktowana rodzina, niechciana grupa robocza,
wysokie morale grupy
sąsiedzi w złej dzielnicy
" opuszcza ją
" Silne poczucie więzi z grupą
" jeśli nie mo\
e jej opuścić
" Bliskość relacji z innymi
" Duma z osiągnięć grupy
" Przywiązanie do jej symboli
pozostaje w grupie odrzucanej
Wysokie morale
zwiększa efektywność i spójność grupy
4
Trwanie w grupach odrzucanych
Jednostka a grupa
" jest frustrujące
" generuje napięcia i konflikty
" GRUPA WA
ASNA
" GRUPA OBCA
negatywny stosunek do grupy większości członków
niskie morale grupy
prowadzi do kryzysu i rozpadu grupy
Stereotypowy sposób postrzegania
Badania społeczeństw pierwotnych
grupy własnej i grupy obcej
" odmienny stosunek do grup własnych i obcych
" Grupa własna: bardziej zró\
nicowana i
zindywidualizowana
" w grupie własnej:
" Grupa obca: masa nierozró\
nialnych jednostek
 pokój, porządek, praworządność, gospodarność,
" Zapamiętuje się:
lojalność, poświęcenie
 zachowania pozytywne grupy własnej
" wobec grupy obcej:
 zachowania negatywne grupy obcej
 wrogość, wojna,nienawiść, pogarda
Która grupa jest dla nas
grupą własną ?
" Interpretacja zachowań grupy obcej: " grupa, w której uczestniczymy
 zachowania pozytywne tłumaczone są warunkami
" grupa, która postrzega siebie jako MY
zewnętrznymi
 zachowania negatywne tłumaczone są złym
charakterem członków grupy
Podział na swoich i obcych
 bardzo łatwy do wywołania
Wyniki eksperymentów: łatwość manipulowania
podziałami i towarzyszącymi im emocjami
5
Grupy odniesienia
Negatywne grupy odniesienia
grupy, z którymi wią\
ą jednostkę subiektywne,
 wirtualne relacje (mimo \
e do nich nie nale\
y)
" budzą w nas niechęć, wstręt
" staramy się od nich zdystansować
" przyjmujemy przeciwne wzorce postępowania
negatywne
pozytywne
" skłaniają nas do formułowania stereotypów
grupy
grupy
odniesienia
odniesienia
Stereotyp
jednostronny, upraszczający obraz wrogiej grupy
z przejaskrawionymi wadami i pomijanymi zaletami
Negatywna grupa odniesienia
Ogólne prawo socjologiczne
" stwarza wyobra\
one zagro\
enie, które:
 stanowi siłę integrującą grupy
 zwiększa solidarność, lojalność, zaufanie wobec
własnej grupy
KONFLIKT ZEWN
TRZNY
ZWI
KSZA
INTEGRACJ
WEWN
TRZ GRUPY
Grupy odniesienia
Pozytywne grupy odniesienia
" Grupy odniesienia porównawczego
 dostarczają standardów do oceny naszych osiągnięć
" wydają nam się atrakcyjne
 mobilizują, zwiększają motywację do działania
" identyfikujemy się z nimi
" porównujemy się z nimi
" Grupy odniesienia normatywnego
" staramy się naśladować ich wartości i normy
 dostarczają nam wzorców, standardów postępowania
" dą\
ymy do uzyskania członkostwa
 socjalizują nas  wirtualnie  kształtują wyobra\
enia o
tym, co jest przez nie oczekiwane i przyjęte
Grupy odniesienia wywierają na nas wpływ,
kształtują nasz sposób myślenia i postępowania
6
Syntetyczna typologia grup
Grupy pierwotne
wg C.H.Cooleya
mają charakter uniwersalny
 są w ka\
dym społeczeństwie
GRUPY
 mają udział w doświadczeniu ka\
dego człowieka
GRUPY
PIERWOTNE
WTÓRNE
RODZINA
GRUPA
S
SIEDZKA
GRUPA
PRZYJACIÓA

Dlaczego pierwotne ?
Grupy pierwotne
" niewielkie
" są uniwersalne w ka\
dym społeczeństwie dla
 pozwalają na osobiste znajomości
ka\
dej jednostki
 umo\
liwiają kontakty  twarzą w twarz
" są pierwsze w doświadczeniu \
yciowym
" stosunkowo trwałe  mają du\
e znaczenie
jednostki  ka\
dy styka się najpierw z nimi
" wielofunkcyjne i \
arłoczne
" wywierają najsilniejszy wpływ socjalizujący
" w pewnym stopniu totalitarne
" traktowane są jako szczególnie wa\
ne  grupy
" wywołują silną pozytywną identyfikację, solidarność,
istotne
lojalność
" stanowią istotny element to\
samości jednostki
Grupy wtórne
Współczesne społeczeństwo
" mniej spontaniczne, interesowne
" zdominowane przez grupy wtórne
" bardziej sformalizowane
" postrzegane jako bezosobowy, zimny świat:
" oparte na interakcjach pośrednich
" z jednostkami doznającymi  kompleksu Liliputa
" bardziej wyspecjalizowane
" zachowują większą anonimowość członków
stara się rekonstruować grupy pierwotne
" dopuszczają głębokie ró\
nice wartości i postaw
grupy zbli\
one do pierwotnych:
środowiska zawodowe, grupy zadaniowe,
resocjalizacyjne, treningu osobowości, terapeutyczne,
stowarzyszenia celowe, grupy zorganizowane
7