Psychologia i socjologia jako empiryczne
nauki społeczne
Psychologia
" posługuje się metodą naukową
" bada zachowania jednostek (osób)
" bada procesy psychiczne zachodzące w
ludziach
Psychologia  bada zachowania
" Zachowanie (behavior)
 jest wyrazem przystosowywania się organizmów do
środowiska
 jest działaniem (zachowaniem obserwowalnym)
co dana jednostka robi ?
Psychologowie
-w danej sytuacji
obserwują
-w określonym kontekście
jak zabiera się do robienia czegoś?
Jednostka jako przedmiot
analizy psychologicznej
 noworodek (1)
 nastolatka (11) uprawiająca sport
 student (19) rozpoczynający studia
 pracownik (32) wykonujący monotonną i rutynową pracę
 mę\
czyzna (52) wobec konieczności zmiany zawodu
 kobieta (60) borykająca się ze stresem z powodu choroby
kogoś bliskiego
" Jednostkę mo\
na badać w jej naturalnym środowisku
lub w kontrolowanych warunkach laboratorium
Nie mo\
na zrozumieć ludzkich działań bez
zrozumienia procesów psychicznych
" du\
a część aktywności człowieka przebiega pod
postacią ukrytych, wewnętrznych zjawisk
 myślenie
 planowanie
 tworzenie
 marzenie
" procesy psychiczne  najwa\
niejszym przedmiotem
badań psychologicznych
 do ich badania stosuje się pomysłowe techniki pozwalające
ujawnić wewnętrzne doświadczenia
Psychologia
" dawniej - traktowana jako dziedzina filozofii
" jako samodzielna nauka empiryczna
wyodrębniła się pod koniec XIX wieku
 1879 - pierwsze laboratorium Psychologiczne na
Uniwersytecie Lipskim (Wilhelm Wundt)
Introspekcja 
metoda rejestracji subiektywnych doznań
Procesy psychiczne mo\
na badać
tylko od wewnątrz rejestrując świadome doznania
BEHAWIORYZM
" całkowicie odmienna metodologia
" stworzona przez Johna Watsona (1878 1958)
" badanie człowieka jako  czarnej skrzynki
bodz
ce
CZA
OWIEK reakcje
Cele psychologii
" Opisywanie tego, co się dzieje
" Wyjaśnianie tego, co się dzieje
" Przewidywanie tego, co się zdarzy
" Kierowanie tym, co się dzieje
Socjologia  nauka o społeczeństwie
jako nauka - ma krótką historię
jako refleksja na temat społeczeństwa 
towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów
Od urodzenia do śmierci
" nie jesteśmy sami
" musimy radzić sobie z innymi
" zbieramy doświadczenia, korzystamy z
doświadczeń innych
" wprowadzamy w \
ycie ró\
ne \
yciowe strategie
Ka\
dy z nas jest
w pewnym sensie socjologiem
Socjologia jako dyscyplina naukowa
" istnieje od połowy XIX wieku
" nazwę socjologia wprowadził Auguste Comte (F)
w 1838 r.:
socius (łac.)  zbiorowość, społeczeństwo
logos (grec.)  mądrość, wiedza
Czym zajmuje się socjologia ?
" badaniem ludzi
 analizowaniem interakcji i relacji między ludz
mi
Co dzieje się między ludz
mi ?
Jak \
yją razem ?
Socjologia 
nauka badająca reguły \
ycia społecznego
" elementy \
ycia przez ludzi po\
ądane, niezbędne
dla przetrwania
" po\
ywienie
pole
" schronienie
zmagań, walk,
" bezpieczeństwo
konfliktów
" znalezienie partnera
" satysfakcja
tworzą reguły
ludzie nie wydają się
dla zaprowadzenia
porządku w świecie chaosu
stworzeni do współpracy
Reguły \
ycia społecznego
" Reguły:
 systemu podatkowego
 prawa karnego
 gramatyki
 podawania ręki na powitanie
 układania sztućców na stole
 ubierania się na ró\
ne okazje
" Jak są tworzone ?
to bada
" W jaki sposób są utrwalane ?
socjologia
" Dlaczego są przestrzegane ?
" Dlaczego są łamane ?
Socjologia jako nowoczesna nauka
empiryczna
" opiera się na metodzie naukowej
" posługuje się swoistym językiem
" formułuje twierdzenia o zale\
nościach między
zjawiskami powiązane w teorie
Socjologia jako nowoczesna nauka
empiryczna
" stara się odpowiedzieć na pytania:
 jak jest naprawdę ?
 dlaczego tak właśnie jest ?
 jak będzie ?
" ma aspiracje praktyczne:
 chce doradzać co robić, aby zmienić społeczeństwo
w po\
ądanym kierunku
Przedmiot socjologii: SPOA
ECZEC
STWO
" Społeczeństwo w rozumieniu potocznym:
zbiorowość ludzi w ramach jednego państwa
Społeczeństwo
" zbiorowość
" trwająca wiele pokoleń
" zespolona wewnątrz ró\
nymi systemami stosunków
społecznych
" ró\
niąca się od innych takich zbiorowości trwałą
przynale\
nością członków
" stanowiąca plus/minus całość terytorialną
" posiadająca wspólne normy i wartości (kulturę)
Rekrutacja członków w drodze reprodukcji seksualnej
Ewolucja społeczeństwa
Typy społeczeństw
" Społeczeństwo tradycyjne
" Społeczeństwo przemysłowe
" Społeczeństwo poprzemysłowe
Społeczeństwo tradycyjne
" oparte na rolnictwie i gospodarce naturalnej
" gospodarstwo domowe  podstawowa jednostka
produkcji
" w Polsce  od XV w. folwarki szlacheckie
" słabo rozwinięty rynek
" mała motywacja dą\
enia do zysku
" człowiek jako element zbiorowości (a nie 
autonomiczna jednostka)
" komunikacja prawie wyłącznie drogą ustną
" tylko elita umiejąca czytać i pisać
Społeczeństwo tradycyjne cd.
" mało miast - ludność skupiona na terenach
wiejskich
" tradycyjna społeczność wiejska
" zamknięta, zasiedziała, mało ruchliwa
" silnie odczuwająca odrębność od reszty świata
" składająca się z rodzin i wspólnot sąsiedzkich
" pomoc sąsiedzka i wzajemna wymiana usług
" spotkania sąsiedzkie  wa\
nym z
ródłem informacji
" postawy zachowawcze i orientacja na przeszłość
Społeczeństwo przemysłowe
[po rewolucji przemysłowej]
" oparte na gospodarce rynkowej, masowej
produkcji i konsumpcji, podziale pracy
" dą\
enie do zysku jako podstawowy czynnik
motywacyjny
" pieniądz wyznacznikiem miejsca człowieka w
społeczeństwie
" rozwój przemysłu > rozwój miast
" większa ruchliwość przestrzenna i społeczna
Społeczeństwo przemysłowe cd.
" tworzenie organizacji (fabryk, szkół,urzędów)
 ukierunkowanych na cele
 opartych na normach prawa
 anga\
ujących tylko część czasu pracowników
" rozrastanie się władzy centralnej państwa
Społeczeństwo przemysłowe cd.
" upowszechnienie się umiejętności czytania i
pisania ,wzrost roli wykształcenia
" pojawienie się środków masowego przekazu >
kultury masowej
" wartości kulturowe:
 dą\
enie do osobistych osiągnięć, indywidualizm
 racjonalność
 sekularyzacja
" jednostka zyskuje autonomię
Społeczeństwo poprzemysłowe (informacyjne)
powstałe w wyniku rewolucji informatycznej
Rewolucja informatyczna
Upadek murów + windowsy + PeCety
Internet+ sieć www+ przeglądarki
Wspólne standardy komunikacji i procesów
Społeczeństwo poprzemysłowe / informacyjne
" nowa struktura zatrudnienia
" nowe formy pracy
" przesunięcie aktywności do sfery usług
" proces pracy oparty bardziej na relacjach z
innymi ni\
na przetwarzaniu surowców
" produkcja uzale\
niona coraz bardziej od
przekazywania informacji
Społeczeństwo poprzemysłowe/informacyjne
" płynność rynku pracy wymagająca stałej
elastyczności > wzrost ryzyka
" rozwój demokracji
" wzrost władzy korporacji
" globalizacja
" łatwiejsza komunikacja > kurczenie się świata>
coraz wyraz
niejsze zale\
ności w skali całego
globu
Jednostka w społeczeństwie: konteksty
społeczne (dziedziny aktywności, w których toczy się \
ycie
społeczne)
ekonomiczny
medyczny
rodzinny
polityczny
towarzysko
-zabawowy
edukacyjny
sąsiedzki
rekreacyjny
zawodowy
religijny
Jednostka w społeczeństwie
" nieustannie krą\
y między kontekstami
" gdy wchodzi do jednego  zawiesza
uczestnictwo w innych
" w ka\
dym z kontekstów spotyka inne
 społeczeństwo
" ka\
dy ma swój własny zestaw kontekstów
" ka\
dy układa hierarchię wa\
ności kontekstów
" ka\
dy musi umieć się w nich poruszać
Współczesne społeczeństwo 
społeczeństwem organizacji
" mnogość organizacji w przestrzeni społecznej
" organizacje - realizujące ró\
ne funkcje (spełniane
kiedyś przez rodzinę/gospodarstwa domowe)
" coraz więcej, coraz bardziej specjalistycznych
organizacji
" jakość \
ycia uzale\
niona od sprawności
funkcjonowania organizacji