HAA
AS I WIBRACJE
29.05.2008r
DEFINICJA
Hałas i wibracje są to wszelkie niepożądane,
nieprzyjemne, dokuczliwe, uciążliwe lub
szkodliwe drgania mechaniczne ośrodka
sprężystego, działające za pośrednictwem
powietrza na organ słuchu i inne zmysły oraz
elementy organizmu człowieka. Są to formy
zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego,
charakteryzujące się mnogością z
ródeł i
powszechnością występowania.
Definicja w ujęciu fizycznym
Fale dz
więkowe to rodzaj fal ciśnienia.
Ośrodki, w których mogą się poruszać, to
ośrodki sprężyste (ciało stałe, ciecz, gaz).
Zaburzenia te polegają na przenoszeniu
energii mechanicznej przez drgające cząstki
ośrodka (zgęszczenia i rozrzedzenia) bez
zmiany ich średniego położenia. Drgania
mają kierunek oscylacji zgodny z kierunkiem
ruchu fali (fala podłużna).
Cechy fizyczne fal dz
więkowych:
" wysokość dz
więku- związana z
częstotliwością drgań: dz
więk wysoki to
dz
więk o dużej częstotliwości, niski to
dz
więk o małej częstotliwości
" barwa dz
więku- dz
więki o tej samej
częstotliwości, pochodzące z różnych
instrumentów brzmią inaczej
" prędkość dz
więku
" głośność (mierzona w decybelach dB)
PODZIAA
HAA
ASU:
W zależności od częstotliwości drgań:
" hałas infradz
więkowy- niesłyszalny, lecz
odczuwalny, o częstotliwości niższej od 20 Hz
" hałas słyszalny o częstotliwości od 20Hz do 20 kHz
" hałas ultradz
więkowy- o częstotliwości powyżej 20
kHz
" hałas hiperdz
więkowy- o częstotliwości powyżej 1010
kHz
Ze względu na przebieg w czasie:
" hałas ustalony- ciągły
" hałas nieustalony- tzw. hałas impulsowy,
zmienny w czasie, przerywany
Ze względu na charakter oddziaływania na
organizm człowieka:
" hałas uciążliwy- nie wywołuje trwałych
skutków w organizmie
" hałas szkodliwy- wywołuje trwałe skutki
lub powoduje ryzyko ich występowania
y
RÓDA
A HAA
ASU
Ze względu na pochodzenie:
" mechaniczne,
" aerodynamiczne i hydrodynamiczne,
" technologiczne.
Ze wzglądu miejsce występowania:
" przemysłowe:
� zewnętrzne (hale fabryczne, chłodnice, kominy, transformatory)
�wewnętrzne (silniki, wentylatory, pompy, rurociągi, koła zębate,
klaksony)
" komunikacyjne (transport drogowy, kolejowy, lotniczy),
" komunalne- osiedlowe (tereny targowe, parkingi, dworce, obiekty rozrywkowe,
stadiony)
" mieszkaniowe- domowe (zsypy śmieci, radio, miksery, pralki, komputery)
" naturalne (sztormy i burze, wodospady, wiatr, trzęsienie ziemi, fale morskie)
y
ródła i natężenie hałasu w
decybelach:
" 10 dB oddech,
" 20 dB szum liści, szept,
" 30 dB klasa szkolna podczas klasówki
" 35 dB cicha muzyka,
" 60 dB śpiew ptaków
" 70 dB odkurzacz
" 80 dB klakson, pralka
" 85 dB uszkodzony kran
" 100 dB przerwa w szkole , traktor
" 120 dB start odrzutowca w odl. 160 m
" 130-160 dB wybuch petardy  granica bólu
ROZPORZ
DZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA
z dnia 14 czerwca 2007 r.
w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w
Środowisku
Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia27 kwietnia 2001
r.  Prawo ochrony Środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 129,
poz. 902) zarządza się:
1) zróżnicowane dopuszczalne poziomy hałasu określone
wskaz
nikami hałasu LDWN, LN, LAeqD i LAeqN
dla różnych rodzajów przeznaczeń terenów.
Szkodliwość hałasu zależy od:
" natężenia hałasu
" częstotliwości
" charakteru zmian w czasie (szczególnie
dokuczliwy jest hałas w postaci
pojedynczych impulsów dz
więkowych:
trzask, huk)
" długotrwałości działania
SCHEMAT ROZPRZESTRZENIANIA
SI
HAA
ASU
1-y
ródła hałasu, 2- z
ródła drgań i wstrząsów, 3- drogi rozchodzenia się hałasów powietrznych,
4- drogi rozchodzenia się hałasów materiałowych (drgań i wstrząsów)
Tabela 2- Ryzyko utraty słuchu w zależności od
równoważnego poziomu dz
więku A i czasu narażenia.
Ryzyko utraty słuchu, %
Równoważny
Czas narażania, lata
poziom
dz
więku A, dB
5 10152025303540
mniejsze od 80 00000000
85 135678910
90 4 10141616182021
95 7 17242829313229
100 12 29 37 42 43 44 44 41
105 18 42 53 58 60 62 61 54
110 26 55 71 78 78 77 72 62
115 36 71 83 87 84 81 75 64
Kiedy hałas staje się uciążliwy?
Grupa Poziom Rodzaj oddziaływania
dz
więku w
dB(A)
I < 35 dz
więki nieszkodliwe dla zdrowia, mogą być
denerwujące lub przeszkadzać w pracy wymagającej
skupienia
II 35 � 70 wpływają na zmęczenie układu nerwowego człowieka,
poważnie utrudniają zrozumiałość mowy, zasypianie i
wypoczynek
III 70 � 85 wpływają na znaczne zmniejszenie wydajności pracy,
mogą być szkodliwe dla zdrowia i powodować
uszkodzenie słuchu
IV 85 � 130 powodują liczne schorzenia organizmu ludzkiego,
uniemożliwiają zrozumiałość mowy nawet z odległości
0,5 m
V > 130 powodują trwałe uszkodzenie słuchu, wywołują
pobudzenie do drgań organów wewnętrznych człowieka
powodując ich schorzenia
ZAGROŻENIA
" Hałasy o poziomie poniżej 35 decybeli, nie wpływają szkodliwie na zdrowie lecz
mogą być bardzo denerwujące. Zalicza się tutaj: szumy wody, brzęk przekładanych
narzędzi czy naczyń. Tego typu hałasy mogą przeszkadzać podczas pracy, która
wymaga skupienia np. pisanie, projektowanie.
" Hałasy o poziomie 35 - 70 decybeli, negatywnie działają na układ nerwowy.
Prowadzą do zmęczenia, spadku wydajności pracy, obniżenia zrozumiałości mowy,
utrudnionego zasypiania i wypoczynku.
" Hałasy o poziomie 70 - 85 decybeli, trwają stale, mogą spowodować obniżenie
wydajności pracy, bóle głowy, trwałe osłabienie słuchu.
" Hałasy o poziomie 85 - 130 decybeli, są przyczyną licznych uszkodzeń słuchu,
zaburzeń układu krążenia, układu nerwowego, zmysłu równowagi, a także
uniemożliwiają zrozumienie mowy z odległości 0,5 metra.
" Hałasy o poziomie 130 - 150 decybeli, wywołują drgania niektórych organów
wewnętrznych ciała, przez to mogą spowodować trwałe schorzenia, a nawet ich
całkowite zniszczenie. Ludzie, którzy pracują w tak wielkim hałasie najczęściej
mają poważnie osłabiony lub uszkodzony słuch.
" Hałasy o poziomie powyżej 150 decybeli, zaledwie po upływie 5 minut
paraliżują funkcjonowanie organizmu, wywołują mdłości, zaburzenie
równowagi, hamują wykonywanie skoordynowanych ruchów kończyn,
prowadzą do zmiany proporcji składników we krwi, powodują powstawanie
stanów lękowych i depresyjnych oraz inne przejawy chorób psychicznych. Z
pośród ludzi, którzy pracują w takim hałasie np. przy silnikach odrzutowych,
większość, bo aż 80% ma nieuleczalne choroby.
Hałas drogowy
Hałas kolejowy
Trend zmian rozkładu przekroczeń dopuszczalnego
poziomu hałasu przemysłowego w porze dziennej
Trend zmian rozkładu przekroczeń dopuszczalnego
poziomu hałasu przemysłowego w porze nocnej
Charakterystyka oddziaływania hałasu
lotniczego dla siedmiu miejscowości Polski
Czym jest mapa akustyczna
Mapa akustyczna to dokument zawierający informacje o stanie
środowiska w zakresie poziomu hałasu w środowisku. Powstaje z
nakazu prawa unijnego, jakim jest DYREKTYWA 2002/49/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 25 czerwca 2002 r.,
odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w
środowisku. Powyższa dyrektywa została wprowadzona Ustawą z
dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo o ochronie środowiska wraz ze
zmianami. Dyrektywa ma na celu zdefiniowanie wspólnego
podejścia dla unikania, zapobiegania lub zmniejszania szkodliwych
skutków narażenia na działanie hałasu, w tym jego dokuczliwości, w
oparciu o ustalone priorytety. W tym celu następuje stopniowe
wdrażanie poniższych działań:
ustalenie stopnia narażenia na hałas w środowisku poprzez
sporządzanie map hałasu przy zastosowaniu wspólnych dla państw
członkowskich metod oceny,
zapewnienie społeczeństwu dostępu do informacji dotyczącej
hałasu w środowisku i jego skutków.
Mapa akustyczna ul.Opolskiej
Mapy akustyczne osiedla
mieszkaniowego
Przykładowa mapa akustyczna fragmentu drogi
- obwodnicy
Zakłady przemysłowe
Przykładowa mapa hałasu terenu
przemysłowego (wewnętrznego) zakładu
HAA
AS KOMUNIKACYJNY
Do najpowszechniejszych i najbardziej
uciążliwym z
ródeł hałasu i wibracji, szczególnie w
środowisku zurbanizowanym, należy komunikacja
drogowa. Jest to spowodowane faktem, ze
samochód dociera praktycznie wszędzie, nawet w
bezpośrednim sąsiedztwie obiektów
wymagających ochrony przed hałasem. Poziomy
dz
więku środków komunikacji drogowej są duże i
wynoszą. 75-90 dB.
HAA
AS PRZEMYSA
OWY
Dopuszczalne wartości poziomu dz
więku w miejscu pracy
określają przepisy, normy i zalecenia. Najbardziej ogólnym
przepisem jest rozporządzenie Ministra Pracy, Pracy i Spraw
Socjalnych, które określa dopuszczalny poziom hałasu na
stanowisku pracy. Do określenia dokładnych wartości hałasu
dopuszczalnego trzeba brać pod uwagę m.in. czas działania
hałasu oraz jego maksymalne i szczytowe wartości:
poziom ekspozycji dziennej (8godz) nie powinien
przekraczać 85 dB,
poziom ekspozycji tygodniowej nie może przekraczać 85 dB
dziennie,
max. poziom dz
więku A nie może przekroczyć 115 dB,
szczytowy poziom dz
więku C nie może przekroczyć wartości
135 dB.
Hałas przemysłowy - Syntetyczne informacje z roku 2005
W roku 2005 przebadano ogółem 780 instalacji i zakładów przemysłowych, z czego 449
przekraczało dopuszczalne normy hałasu. Na rysunku zaprezentowano liczby zakładów
przekraczających dopuszczalne normy w zależności od pory doby i wartości przekroczenia.
Przedziały przekroczeń dopuszczalnych poziomów dz
więku [dB]
Liczba zakładów, które przekraczają w porze dziennej i nocnej normy w zakresie
(do 5dB), (od 5,1 do 10 dB), (od 10,1 do 15 dB), (od 15,1 do 20 dB) oraz (od 20,1 dB wzwyż),
w porze dziennej i nocnej (wg badań wykonanych w samym roku 2005)
Liczba zakładów
Zestawienie najbardziej hałaśliwych branż przemysłowych zarejestrowanych w
ewidencji OPH ((wg badań wykonanych w latach 2002-2005)  pora dzienna
chemicznych
Produkcja wyrobów
Działalność rozrywkowa
Leśnictwo
Handel detaliczny
gumnych
Produkcja wyrobów
Produkcja papieru
gotowych z drewna
Produkcja wyrobów
Rolnictwo
Budownictwo ogólne
Pozostałe górnictwo
z drewna
Produkcja wyrobów
Stocznie
gotowych z metali
Produkcja wyrobów
Betoniarstwo
Procentowy udział skarg na różne z
ródła
hałasu występujące środowisku miejskim w
latach 1992 - 1998
Drgania określane są w fizyce jako zjawiska, w których
wielkości fizyczne charakterystyczne dla tych zjawisk są
zmienne w funkcji czasu. Węższym pojęciem są drgania
akustyczne definiowane jako ruch cząstek ośrodka
sprężystego względem położenia równowagi. Drgania
akustyczne mogą zatem rozprzestrzeniać się w ośrodkach
zarówno gazowych, ciekłych, jak i stałych. W tej klasie
zjawisk niskoczęstotliwościowe drgania akustyczne
rozprzestrzeniające się w ośrodkach stałych przyjęto
nazywać drganiami mechanicznymi (wibracjami).
Drgania mechaniczne można
podzielić na dwa typy:
-drgania o ogólnym działaniu na
organizmu człowieka, przenoszone przez
nogi, miednicę, plecy lub boki (drgania
ogólne)
-drgania działające na organizm człowieka
przez kończyny górne (drgania
miejscowe)
y
ródłami drgań działających na organizm
człowieka przez kończyny górne są
głównie:
-ręczne narzędzia uderzeniowe o napędzie
pneumatycznym, hydraulicznym lub elektrycznym (młotki
pneumatyczne, ubijaki mas formierskich i betonu,
nitowniki, wiertarki udarowe, klucze udarowe itp.)
-ręczne narzędzia obrotowe o napędzie elektrycznym lub
spalinowym (wiertarki, szlifierki, piły łańcuchowe itp.)
-dz
wignie sterujące maszyn i pojazdów obsługiwane
rękami
-z
ródła technologiczne (np. obrabiane elementy trzymane
w dłoniach lub prowadzone ręką przy procesach
szlifowania, gładzenia, polerowania itp.).
y
ródłami drgań o działaniu ogólnym są np.
-podłogi, podesty, pomosty w halach produkcyjnych i innych
pomieszczeniach, na których zlokalizowane są stanowiska pracy.
Oczywiście pierwotnymi z
ródłami drgań są w tym przypadku
eksploatowane w pomieszczeniach lub poza nimi maszyny oraz
urządzenia stacjonarne, przenośne lub przewoz
ne, które wprawiają
w drgania podłoże, na którym stoi operator. Przyczyną drgań
podłoża może też być ruch uliczny czy kolejowy
-platformy drgające
-siedziska i podłogi środków transportu (samochodów, ciągników,
autobusów, tramwajów, trolejbusów oraz pojazdów kolejowych,
statków, samolotów itp.)
-siedziska i podłogi maszyn budowlanych (np. do robót ziemnych,
fundamentowania, zagęszczania gruntów).
Skutki oddziaływania hałasu i wibracji
na człowieka i środowisko naturalne
Społeczne i zdrowotne skutki oddziaływania hałasu i
wibracji wyrażają się:
 szkodliwym działaniem tych zanieczyszczeń na zdrowie
ludności;
 obniżeniem sprawności i chęci działania oraz wydajności
pracy;
 negatywnym wpływem na możliwość komunikowania się;
 utrudnianiem odbioru sygnałów optycznych;
 obniżeniem sprawności nauczania;
 powodowaniem lokalnych napięć i kłótni między ludz
mi;
 zwiększeniem negatywnych uwarunkowań w pracy i
komunikacji, powodujących wypadki;
 rosnącymi liczbami zachorowań na głuchotę zawodową i
chorobę wibracyjną.
CIEKAWOSTKA
WPA
YW HAA
ASU I WIBRACJI NA PA
ÓD
Badania audiologów szwedzkich wykazały, że płód zaczyna
reagować na bodz
ce akustyczne między 4. a 5. miesiącem
życia52. Silny dz
więk lub wibracja pralki
powodują zmiany w aktywności dziecka:
budzą je ze snu, wywołują przyspieszenie
akcji serca i niepokój ruchowy. Badania J.
Birnholz i B. Benacerraf z Bostonu, którzy użyli ultrasonograf
ii, udokumentowały, że w odpowiedzi na dz
więk wibratora
usytuowanego w pobliżu brzucha matki płód reaguje mrugając
oczyma oraz wykonując ruchy. Również z relacji matek
wynika, że dziecko już od 6. miesiąca ciąży reaguje na silne
dz
więki (na przykład na głośną muzykę, krzyk) przez
wzmożenie ruchów. W 1920 roku badacz niemiecki stwierdził,
że wiele kobiet w ciąży musiało zrezygnować ze słuchania
koncertu jazzowego czy rockowego, ponieważ ich dzieci
będące jeszcze w łonie reagowały bardzo burzliwie na słuchaną
przez nie muzykę. W 40 lat póz
niej A. W. Liley potwierdził, iż
od 25. tygodnia dziecko dostosowuje swą aktywność do
słyszanych dz
więków, skacząc w rytm uderzeń bębna56.
COŚ pozytywnego czyli
koncerty tylko dla kobiet w ciąży i niemowląt
 Organizacja koncertów dla tak specjalnych słuchaczy, jakimi są
niemowlęta, jest nowatorskim przedsięwzięciem. - Mało tego typu zajęć
odbywa się w Polsce, a kobiety coraz chętniej z nich korzystają.
Współczesne mamy mają świadomość, że rozwój dziecka można
stymulować od urodzenia, a nawet wcześniej 
 Badania naukowe dowiodły, że słuch muzyczny rozwija się już w okresie
prenatalnym.- Kobieta w ciąży, z pomocą odpowiednio dobranej muzyki,
może budować harmonię ze swoim dzieckiem. Jeśli ona czegoś słucha, to
ono także jest odbiorcą danej muzyki. Gdy ona się wycisza, ono także. Co
więcej, już po narodzinach maluch pamięta to, co go uspokajało w brzuchu
mamy i te dz
więki dalej go wyciszają 
 Szczególnie poleca kompozycje Toma Jonesa, suity Bacha, piosenki Anny
German. - Ważny jest odpowiedni dobór muzyki, ale liczy się także
wykonanie utworu, dlatego terapię muzyczną powinien układać specjalista 
Hałas i wibracje powodują pogorszenie
jakości środowiska przyrodniczego, a w
konsekwencji:
 utratę przez środowisko naturalne istotnej
wartości, jaką jest cisza;
 zmniejszenie (lub utratę) wartości terenów
rekreacyjnych lub leczniczych;
 zmianę zachowań ptaków i innych zwierząt
(stany lękowe, zmiana siedlisk, zmniejszenie
liczby składanych jaj, spadek mleczności
zwierząt i inne).
Hałas i wibracje powodują także ujemne skutki
gospodarcze, takie jak:
 szybsze zużywanie się środków produkcji i transportu;
 pogorszenie jakości i przydatności terenów
zagrożonych nadmiernym hałasem oraz zmniejszenie
przydatności obiektów położonych na tych terenach;
 absencję chorobową spowodowaną hałasem i
wibracjami, z czym są związane koszty leczenia,
przechodzenia na renty inwalidzkie, utrata pracowników;
 pogorszenie jakości wyrobów (niezawodności,
trwałości);
 utrudnienia w eksporcie wyrobów nie spełniających
światowych wymagań ochrony przed hałasem i
wibracjami.
FORMY OCHRONY PRZED HAA
ASEM
Zasady ochrony miejsc pracy:
" Unikanie procesów i metod pracy powodujących narażenie na hałas i zastępowanie
je innymi
" dobieranie środków pracy o możliwie najmniejszym poziomie emisji hałasu
" za pomocą środków technicznych, jak: obudowy, tłumiki, ekrany
" odpowiednie zaprojektowanie miejsc pracy
" ograniczenie czasu i poziomu narażenia przez właściwą organizację pracy
(skrócony czas pracy, przerwy)
Zasady ochrony w procesach technologicznych:
" zmiana hałaśliwego procesu technologicznego na mniej hałaśliwy
" mechanizacja i automatyzacja procesów technologicznych
" konstruowanie i stosowanie cichobieżnych maszyn, urządzeń i narzędzi
" tłumiki akustyczne
" obudowy dz
więkochłonno- izolacyjne
" ekrany dz
więkochłonno- izolacyjne
" materiały i ustroje dz
więkochłonne
" ochronniki słuchu
Zasady ochrony w komunikacji i urbanistyce
" wprowadzić zmiany w inżynierii ruchu drogowego: strefy
ograniczonego ruchu, eliminacja pojazdów z wybranych ulic
" poprawienie organizacji ruchu gwarantującą płynność jazdy
" budowa obwodnic miejskich
" w dużych miastach budowa linii metra
" poprawa stanu nawierzchni ulic i torowisk tramwajowych
" budowa ścieżek rowerowych
" budowa ekranów i przegród akustycznych
" pasy zieleni
" elewacje dz
więkochłonne
" projektowanie pojazdów  cichobieżnych
" wytyczenie tras lotów i pasów nalotów nad terenami słabo
zaludnionymi
DZI
KUJEMY