SOCJOLOGIA (ZDROWIA)
1. Nauczyciele przedmiotu: dr Józef Dobrzeniecki
2. Wymiar godzin:
a. wykłady: 15 godzin
b. ćwiczenia: -
3. Rok i semestr studiów: I stopień, st. stacjonarne, II rok, 3 sem., fizjoterapia
4. Cel przedmiotu:
Celem przedmiotu jest dostarczenie studentom wiedzy o społeczeństwie, kulturze i
zdrowiu, zwracając przy tym uwagę na zagadnienie zachowań ludzkich w zdrowiu i
chorobie, postaw ludzkich wobec starości i śmierci, a tak\
e współczesnych zagro\
eń stanu
zdrowia Polaków i mo\
liwości prowadzenia profilaktyki zdrowia oraz zdrowego stylu
\
ycia przez powszechną edukację i wychowanie społeczeństwa.
5. Kompetencje:
rozumienie zjawisk społecznych ze szczególnym uwzględnieniem społecznego znaczenia
działań prozdrowotnych, opiekuńczych w pielęgnacji przewlekle chorych,
niepełnosprawnych i niedołę\
nych.
6. Treści przewidziane w minimum programowym:
Zdrowie i choroba jako zjawisko społeczne. Wieloznaczność pojęcia zdrowia.
Socjologiczne i medyczne rozumienie zdrowia. Zdrowie synonimem  dobrego \
ycia ,
zdrowie powiązane z chorobą. Obiektywny i subiektywny aspekt rozumienia zdrowia i
choroby. Trzy aspekty postrzegania zdrowia i choroby; somatyczny, psychiczny,
społeczny. Definicje pojęć zdrowia i choroby. Definicje zdrowia psychicznego.
Socjologia medycyny, socjologia zdrowia jako subdyscypliny naukowe socjologii.
Praktyczna geneza socjologii medycyny. Procesy zaburzeń interakcji lekarz  pacjent jako
przykład trudności w postępowaniu terapeutycznym. Społeczna teoria zdrowia. Zdrowie
jako wartość naczelna dla systemów społecznych.
7. Tematy wykładów:
1. Powstanie socjologii. Istota i początki. Znaczenie socjologii. Wizje naukowości
socjologii. Wiedza potoczna a socjologia.
2. Teorie i metody stosowane w socjologii. Teorie: funkcjonalizmu, teoria konfliktu,
teorie utylitarystyczne (teoria wymiany społecznej). Pozycja teorii w socjologii.
3. Metody stosowane w poznaniu socjologicznym: eksperyment, badania ankietowe,
obserwacja, badania historyczne. Socjologia naukowa a in\
ynieria społeczna.
4. Kultura i symbole. Świat symboli. Symbole i społeczeństwo. Systemy symboli,
systemy językowe, systemy technologiczne, systemy wartości, systemy przekonań,
systemy norm, zasoby wiedzy.
5. Zró\
nicowanie kulturowe. Konflikt kultur. Subkultury. Sprzeczności kulturowe.
Etnocentryzm.
6. Kultura jako system aksjo-normatywny. Kompleksy reguł: procedury, instytucje, role.
Podsystemy aksjo-normatywne: zwyczaj, moralność, obyczaj, prawo.
7. Spoistość i konfliktowość systemu aksjo-normatywnego. Stosowanie się do reguł;
konformizm i dewiacja.
8. Zdrowie i choroba jako zjawisko społeczne. Wieloznaczność pojęcia zdrowia.
Socjologiczne i medyczne rozumienie zdrowia. Zdrowie synonimem  dobrego \
ycia ,
zdrowie powiązane z chorobą.
9. Obiektywny i subiektywny aspekt rozumienia zdrowia i choroby. Trzy aspekty
postrzegania zdrowia i choroby; somatyczny, psychiczny, społeczny. Definicje pojęć
zdrowia i choroby. Definicje zdrowia psychicznego wg Magdaleny Sokołowskiej.
10. Stan zdrowia jednostek, grup społecznych, społeczeństwa. Pojęcie stanu zdrowia i
jego ograniczenie. Polityka społeczna w zakresie społecznej ochrony zdrowia.
11. Socjologia medycyny, socjologia zdrowia jako subdyscypliny naukowe socjologii.
Praktyczna geneza socjologii medycyny. Procesy zaburzeń interakcji lekarz  pacjent
jako przykład trudności w postępowaniu terapeutycznym. Społeczna teoria zdrowia.
Zdrowie jako wartość naczelna dla systemów społecznych.
12. Postawy i zachowania wobec zdrowia i choroby. Kulturowy kontekst zachowań
medycznych; reakcja religijna, magiczna, opiekuńcza, medyczna. Kontekst
stratyfikacyjny; stan zdrowia a przynale\
ność do klasy, warstwy społecznej,
przynale\
ność grupowa a stan zdrowia oraz zró\
nicowanie postaw i zachowań
zdrowotnych.
13. Społeczna etiologia chorób. Historyczne i współczesne teorie; bakteryjna teoria
chorób, psychosomatyczna teoria chorób, teoria stresu.
14. Społeczne konsekwencje chorób. System zdrowia a system społeczny.
Rozwiązywanie problemów zdrowotnych: niedomagania, niepełnosprawność, śmierć
oraz chorób zawodowych, chorób społecznych, cywilizacyjnych i chorób
traktowanych jako społeczne  alkoholizm, narkomania.
15. Wychowanie zdrowotne. Zdrowie w perspektywie kultury i aksjologii. Kryteria
zdrowia, mierniki, skala. Implikacje pedagogiczne wychowania zdrowotnego.
Kryteria zdrowia w świadomości społecznej.
8. Forma zaliczenia: Zaliczenie przedmiotu na ocenę w wyniku pozytywnie napisanego
kolokwium, odpowiedz
pisemna na 5 pytań, w czasie 45 min.
9. Status przedmiotu: obligatoryjny
10. Zasady zaliczenia przedmiotu: obecność na wykładach
11. Literatura:
1. Bejnarowicz J.: Zmiany stanu zdrowia Polaków i jego uwarunkowania. Wyzwania
dla promocji zdrowia. Promocja Zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna. Rocznik 1,
Nr 1-2, 1994, s. 9-36.
2. Demel M.: Wychowanie zdrowotne. W: Encyklopedia Kultury Polskiej XX wieku.
Kultura Fizyczna, Sport. Red. Zbigniew Krawczyk. Instytut Kultury, Warszawa 1997,
s. 31-44.
3. Field M. G.: System zdrowia a system społeczny. W: Socjologia a zdrowie. Red. M.
Sokołowska. PWN, Warszawa 1976, s. 133-154.
4. Puchalski K.: Kryteria zdrowia w świadomości potocznej. Promocja Zdrowia. Nauki
Społeczne i Medycyna. Rocznik 1, Nr 1-2, 1994, s. 53-69.
5. Sokołowska M.: Socjologia medycyny. PZWL, Warszawa 1986.
6. Sokołowska M.: Pojęcie stresu w interpretacji mechanizmów adaptacji biologicznej i
społecznej. W: Wizje człowieka i społeczeństwa w teoriach i badaniach naukowych.
PWN, Warszawa 1984, s. 112-134.
7. Sztompka P.: Socjologia. Analiza społeczeństwa. Znak, Kraków 2002, s. 17-42; 257-
187.
8. Ściński A.: Społeczne i kulturowe aspekty zdrowego domu. Promocja Zdrowia. Nauki
Społeczne i Medycyna. Rocznik 1, Nr 1-2, 1994, s. 81-87.
9. Turner J. H.: Koncepcje i ich zastosowanie. Zysk i S-ka, Poznań 1998, s. 7-48.
10. Woynarowska B.: Aktualne tendencje w edukacji zdrowotnej w rozwiniętych krajach
Europy i w Polsce.  Kultura Fizyczna nr 11-12, 1991, s. 16-19.
11. Zatoński W.: Rozwój sytuacji zdrowotnej w Polsce po 1989 r.  Lider nr 11, 1998, s.
3-15.
Gdańsk, 24 marca 2009 r. dr Adam Karwacki
2