Wykład 2.
Wykład 2.
Charakterystyka
Charakterystyka
organizacji
organizacji
1. Pojęcie, istota i cechy organizacji:
1. Pojęcie, istota i cechy organizacji:
System jest to wyodrębniona część otaczającej nas
System jest to wyodrębniona część otaczającej nas
rzeczywistości, która ma pewną wewnętrzną strukturę
rzeczywistości, która ma pewną wewnętrzną strukturę
i relacje między poszczególnymi jej częściami
i relacje między poszczególnymi jej częściami
(wyodrębnionymi wg określonego klucza).
(wyodrębnionymi wg określonego klucza).
Organizacja jest systemem, w którym występuje
Organizacja jest systemem, w którym występuje
kategoria celu, odznaczajÄ…cym siÄ™ przyczynianiem
kategoria celu, odznaczajÄ…cym siÄ™ przyczynianiem
się części do powodzenia całości, a więc współ-
się części do powodzenia całości, a więc współ-
działanie dla osiągnięcia założonego celu.
działanie dla osiągnięcia założonego celu.
organizo (gr.)  tworzenie harmonijnych, uporzÄ…d-
organizo (gr.)  tworzenie harmonijnych, uporzÄ…d-
kowanych całości.
kowanych całości.
Główne cechy systemu organizacji:
Główne cechy systemu organizacji:
celowe zorientowanie,
celowe zorientowanie,
posiadanie zasobów wytwórczych (poziomu,
posiadanie zasobów wytwórczych (poziomu,
struktury, jakości) dla realizacji celów,
struktury, jakości) dla realizacji celów,
wewnętrzna struktura i jej uporządkowanie,
wewnętrzna struktura i jej uporządkowanie,
posiadanie członu kierowniczego,
posiadanie członu kierowniczego,
wyodrębnienie z otoczenia i współdziałanie z nim,
wyodrębnienie z otoczenia i współdziałanie z nim,
kolejność postępowania i zdolność do utrwalania
kolejność postępowania i zdolność do utrwalania
wzorców działań,
wzorców działań,
wejścia,
wejścia,
wyjścia.
wyjścia.
wejÅ›cie Ò! transformacja Ò! wyjÅ›cie Ò! sprawność,
Ò! Ò! Ò!
Ò! Ò! Ò!
Ò! Ò! Ò!
wejÅ›cie Ò! transformacja Ò! wyjÅ›cie Ò! sprawność,
Ò! Ò! Ò!
Ò! Ò! Ò!
Ò! Ò! Ò!
Organizacja jest systemem spójnym, tzn. ze zmiana
Organizacja jest systemem spójnym, tzn. ze zmiana
jednego elementu pociÄ…ga za sobÄ… zmiany innych
jednego elementu pociÄ…ga za sobÄ… zmiany innych
elementów.
elementów.
2. Rodzaje organizacji:
2. Rodzaje organizacji:
Ogólny podział organizacji:
Ogólny podział organizacji:
% komercyjne,
% komercyjne,
% publiczne,
% publiczne,
% społeczne.
% społeczne.
Organizacje komercyjne sÄ… organizacjami gospo-
Organizacje komercyjne sÄ… organizacjami gospo-
darczymi  nazywanymi przedsiębiorstwami.
darczymi  nazywanymi przedsiębiorstwami.
Przedsiębiorstwo stanowi zespół ludzi, środków
Przedsiębiorstwo stanowi zespół ludzi, środków
materialnych i finansowych powołany do prowa-
materialnych i finansowych powołany do prowa-
dzenia określonej działalności gospodarczej i
dzenia określonej działalności gospodarczej i
wyodrębniony pod względem techniczno-
wyodrębniony pod względem techniczno-
produkcyjnym (lub usługowym),
produkcyjnym (lub usługowym),
organizacyjnym,
organizacyjnym,
przestrzennym, ekonomicznym i prawnym.
przestrzennym, ekonomicznym i prawnym.
Podział organizacji wg charakteru zaspokajania
Podział organizacji wg charakteru zaspokajania
potrzeb i formy organizacyjnej:
potrzeb i formy organizacyjnej:
publiczne i społeczne:
publiczne i społeczne:
 państwowe,
 państwowe,
 samorzÄ…dowe
 samorzÄ…dowe
 fundacje,
 fundacje,
 stowarzyszenia;
 stowarzyszenia;
osobowe:
osobowe:
 osoby fizyczne prowadzące działalność gosp.
 osoby fizyczne prowadzące działalność gosp.
 spółki cywilne,
 spółki cywilne,
 spółki jawne,
 spółki jawne,
 spółki partnerskie,
 spółki partnerskie,
 spółki komandytowe,
 spółki komandytowe,
 spółki komandytowo-akcyjne;
 spółki komandytowo-akcyjne;
kapitałowe:
kapitałowe:
 spółki z o. o.
 spółki z o. o.
 spółki akcyjne.
 spółki akcyjne.
spółdzielnie.
spółdzielnie.
3. Cele organizacji:
3. Cele organizacji:
Cel  to do czego się dąży i chce się osiągnąć.
Cel  to do czego się dąży i chce się osiągnąć.
Cel charakteryzuje siÄ™ dwoma aspektami:
Cel charakteryzuje siÄ™ dwoma aspektami:
treściowy  to co zostało wybrane i zamierzone,
treściowy  to co zostało wybrane i zamierzone,
ilościowy  poziom trudności i aspiracji.
ilościowy  poziom trudności i aspiracji.
Drzewo celów organizacji, w której podstawowy cel
Drzewo celów organizacji, w której podstawowy cel
jest nazywany misjÄ….
jest nazywany misjÄ….
Cel podstawowy i cele szczegółowe (np. innowacje
Cel podstawowy i cele szczegółowe (np. innowacje
produktowe).
produktowe).
Analiza celów organizacji:
Analiza celów organizacji:
" cel nadrzędny "! cel pośredni "! cel podrzędny
" "! "!
" cel nadrzędny "! cel pośredni "! cel podrzędny
" "! "!
"! "!
" "! "!
" "! "!
" "! "!
"
" preferencji między celami,
"
" preferencji między celami,
"
"
"
"
"
 rodzaju,
 rodzaju,
 wysokości,
 wysokości,
 ryzyka,
 ryzyka,
 czasu,
 czasu,
" związki między celami:
"
" związki między celami:
"
"
"
"
"
 komplementarności,
 komplementarności,
 konkurencyjności,
 konkurencyjności,
 równości,
 równości,
 neutralności.
 neutralności.
Cel podstawowy organizacji jest różnie definiowany
Cel podstawowy organizacji jest różnie definiowany
w zależności od rodzaju organizacji.
w zależności od rodzaju organizacji.
Cele organizacji publicznych i społecznych są
Cele organizacji publicznych i społecznych są
określane w formie:
określane w formie:
opisu działań do zrealizowania,



opisu działań do zrealizowania,



realizacji celu lub stopnia zrealizowania,



realizacji celu lub stopnia zrealizowania,



wielkości zrealizowanych działań,



wielkości zrealizowanych działań,



stopnia poprawy sytuacji w określonej dziedzinie itp.



stopnia poprawy sytuacji w określonej dziedzinie itp.



Pomiar efektywności działań organizacji publicznych
Pomiar efektywności działań organizacji publicznych
i społecznych.
i społecznych.
Cel organizacji komercyjnej jest zwykle definiowany
Cel organizacji komercyjnej jest zwykle definiowany
w formie finansowej, np.:
w formie finansowej, np.:
rentowność (zysk, dochód),
rentowność (zysk, dochód),
dochód z zainwestowanego kapitału,
dochód z zainwestowanego kapitału,
dochód w przeliczeniu na 1 akcję itp.
dochód w przeliczeniu na 1 akcję itp.
Maksymalizacja dochodu (zysku):
Maksymalizacja dochodu (zysku):
ujęcie statyczne  wielkość zysku w danym czasie;
ujęcie statyczne  wielkość zysku w danym czasie;
ujęcie dynamiczne  uwzględniający czynnik czasu,
ujęcie dynamiczne  uwzględniający czynnik czasu,
a więc maksymalizacja zdyskontowanego w czasie
a więc maksymalizacja zdyskontowanego w czasie
strumienia dochodów pochodzących z całego
strumienia dochodów pochodzących z całego
portfela różnych biznesów.
portfela różnych biznesów.
Inne cele organizacji komercyjnych, zwłaszcza
małych organizacji:
przetrwanie,
przetrwanie,
utrzymanie własności i kontroli firmy,
utrzymanie własności i kontroli firmy,
satysfakcja z posiadania firmy i/lub kierowania niÄ…,
satysfakcja z posiadania firmy i/lub kierowania niÄ…,
substytucja zatrudnienia lub dochodów,
substytucja zatrudnienia lub dochodów,
Cele małej organizacji mogą być utożsamiane z celem
Cele małej organizacji mogą być utożsamiane z celem
jej właściciela.
jej właściciela.
4. Cykl życia organizacji:
4. Cykl życia organizacji:
Cykl życia organizacji obejmuje naturalną sekwencję
Cykl życia organizacji obejmuje naturalną sekwencję
faz, przez którą przechodzi większość organizacji.
faz, przez którą przechodzi większość organizacji.
Różna nazwa tych faz:
Różna nazwa tych faz:
narodziny, młodość, wiek średni, dojrzałość i
narodziny, młodość, wiek średni, dojrzałość i
schyłek;
schyłek;
kreacji, rozwoju, dojrzałości, regresu i upadku lub
kreacji, rozwoju, dojrzałości, regresu i upadku lub
rekonstrukcji i odrodzenia.
rekonstrukcji i odrodzenia.
Sumaryczny model cyklu życia organizacji:
Sumaryczny model cyklu życia organizacji:
przedsiębiorczość  orientacja głównie na zewnątrz,
przedsiębiorczość  orientacja głównie na zewnątrz,
przy małej elastyczności działania;
przy małej elastyczności działania;
zespołowość  stopniowa reorientacja do wewnątrz,
zespołowość  stopniowa reorientacja do wewnątrz,
tworzenie zespołu i potrzeby współdziałania;
tworzenie zespołu i potrzeby współdziałania;
formalizacja i kontrola  orientacja wewnętrzna
formalizacja i kontrola  orientacja wewnętrzna
oraz potrzeba zwiększenia sterowalności;
oraz potrzeba zwiększenia sterowalności;
odnowa  otwarcie na zewnÄ…trz, dopracowanie
odnowa  otwarcie na zewnÄ…trz, dopracowanie
struktury w celu przełamania rutyny i inercji.
struktury w celu przełamania rutyny i inercji.
Schemat kryzysowej koncepcji przekształceń
Schemat kryzysowej koncepcji przekształceń
organizacyjnych wg L. E. Greiner a:
organizacyjnych wg L. E. Greiner a:
Faza 1 Faza 3 Faza 4 Faza 5
Faza 1 Faza 2 Faza 3 Faza 4 Faza 5
Faza 2
kryzys
kryzys
odnowy
odnowy
kryzys
kryzys
biuro-
biuro-
kratyzmu
kratyzmu
współpraca
współpraca
kryzys
kryzys
kontroli
kontroli
kryzys
kryzys
koordynacja
koordynacja
autonomii
autonomii
kryzys
kryzys
decentralizacja
przywó- decentralizacja
przywó-
dztwa
dztwa
dyrektywność
dyrektywność
kreatywność
kreatywność
młode wiek organizacji dojrzałe
młode wiek organizacji dojrzałe
wielko
ść
organizacji
wielko
ść
organizacji
małe du
ż
e
małe du
ż
e
5. Systemowe ujęcie organizacji:
5. Systemowe ujęcie organizacji:
Organizacja jako system otwarty
Organizacja jako system otwarty
Proces
Proces
wejścia wyjścia
wejścia wyjścia
przekształcenia
przekształcenia
OTOCZENIE
OTOCZENIE
sprzężenia zwrotne
sprzężenia zwrotne
Wejścia  ludzie, materiały i urządzenia, energia,
Wejścia  ludzie, materiały i urządzenia, energia,
pieniÄ…dze, technologia, metody, informacja itp.
pieniÄ…dze, technologia, metody, informacja itp.
Transformacja  formułowanie strategii, procesy
Transformacja  formułowanie strategii, procesy
innowacyjne, procesy produkcyjne, marketing,
innowacyjne, procesy produkcyjne, marketing,
zarządzanie zasobami ludzkimi, księgowość,
zarządzanie zasobami ludzkimi, księgowość,
Wyjścia  produkty, usługi, zyski, straty, informacje,
Wyjścia  produkty, usługi, zyski, straty, informacje,
zadowolenie z pracy itp.
zadowolenie z pracy itp.
Organizację w ujęciu systemowym tworzą:
Organizację w ujęciu systemowym tworzą:
Podsystem celów i wartości;



Podsystem celów i wartości;



Podsystem psychospołeczny;
Podsystem psychospołeczny;
Podsystem techniczny;
Podsystem techniczny;
Podsystem struktury;
Podsystem struktury;
Podsystem zasilania;
Podsystem zasilania;
Podsystem informacyjny;
Podsystem informacyjny;
Podsystem zarzÄ…dzania.
Podsystem zarzÄ…dzania.
Podsystem określa stosunki i oddziaływania zapew-
Podsystem określa stosunki i oddziaływania zapew-
niające współdziałania wszystkich części do powo-
niające współdziałania wszystkich części do powo-
dzenia całości oraz utrzymanie dynamicznej
dzenia całości oraz utrzymanie dynamicznej
równowagi organizacji.
równowagi organizacji.
Dziękuję za uwagę...
Dziękuję za uwagę...