Część humanistyczna
 W staro\
ytnej Grecji
Tekst z
ródłowy A
List Adama Mickiewicza do Marii Rodziewiczówny
Konstantynopol, 3 paz
dziernika 1855r.
[& ] Listy Wasze jeszcze tu mię znalazły[& ]. Owó\
po od-
jez
dzie z Malty kierowaliśmy się ku brzegom Lakonii (jej stolicą
była Sparta), mając z daleka na widoku Kretę z jej górą Idą, i
opłynęliśmy przylądek Matapan. Oleś powinien wiedzieć, jak się
nazywał klasycznie i jaka tam była niegdyś świątynia. Zostawili-
śmy wyspę Cytherę i dą\
yliśmy skroś Cyklad ku Paros i Syro.
Tam nas nie przyjęto, \
eśmy mieli chorych i jednego niebosz-
czyka. Pochowano go na wyspie Delos. Miejsce to dziÅ› puste i
brzeg lazareta obstawiony stra\
ą. Dalej między Chios i lądem
zakręciliśmy ku Smyrnie, skąd wracając między Lesbos i daw-
nym Pergamem, ujrzeliśmy dalej Idę trojańską, gdzie tyle razy
bogi greckie schodziły się na radę. U stóp Idy równiny trojań-
skie. Byliśmy zbyt daleko od ujścia Ksantu i Symoentu, \
eby je
dojrzeć, ale grób Achillesa postawiony w tak szczęśliwie wybra-
nym poło\
eniu, \
e długi czas i z ró\
nych stron zawsze widny
panuje nad całym Pomorzem. Grób Ajaksa nieco dalej . Cie-
śnina Dardanelska jest tak szeroka, \
e trudno było wierzyć, i\
by
ją kto mógł przepłynąć, gdyby tego w naszych czasach Byron
nie dokazał[& .] Wkrótce udajemy się na statek. Pozdrawiam
Was i ściskam
Adam Mickiewicz
Zadanie 1 (0-1)
NadawcÄ… powy\
szego tekstu jest:
a. OleÅ› - kolega Adama Mickiewicza
b. Maria Rodziewiczówna
c. Adam Mickiewicz
d. postać fikcyjna
Zadanie 2 (0-1)
Temat listu adresowanego do Marii Rodziewiczówny sta-
nowi:
a. pochwała twórczości Byrona
b. miłość Adama Mickiewicza do Marii Rodziewiczówny
c. zachwyt Mickiewicza nad zabytkami Konstantynopola
d. opis podró\
y Adama Mickiewicza
Zadanie 3 (0-1)
Adam Mickiewicz \
ył w wieku:
a. XIX
b. IX
c. XI
d. XII
Zadanie 4 (0-1)
George Byron - poeta angielski \
ył w romantyzmie w wie-
ku:
a. XIX
b. IX
c. XI
d. XII
Zadanie 5 (0-1)
O tym, \
e Adam Mickiewicz napisał list świadczy:
a. barwny opis podró\
y po miastach greckich
b. bezpośrednie zwroty do adresata listu
c. wzmianka redakcyjna informująca o liście Mickiewi-
cza do Marii Rodziewiczówny
d. charakterystyczny dla tej formy wypowiedzi układ gra-
ficzny
Zadanie 6 (0-1)
W układzie listu napisanego przez Adama Mickiewicza za-
brakło:
a. datowania
b. zwrotów grzecznościowych
c. nagłówka
d. podpisu nadawcy
Zadanie 7 (0-1)
Stolicą Lakonii była:
a. Sparta
b. Paros
c. Lesbos
d. Malta
Zadanie 8 (0-1)
Przeczytaj poni\
szy epigramat napisany przez greckiego
staro\
ytnego poetę Symonidesa poruszonego śmiercią króla
Sparty, Leonidasa, i jego wojowników w bitwie pod Termopilami
i odpowiedz na pytanie 8
 Przechodniu! Powiedz Sparcie, \
e tu le\
ymy wierni jej pra-
wom.
Spartanie słynęli z :
a. z heroizmu
b. tchórzostwa
c. zapisków historycznych
d. częstych podró\
y
Zadanie 9 (0-1)
 Spartańskie wychowanie oznacza:
a. \
ycie w biedzie
b. wychowanie surowe, oparte na dyscyplinie
c. dostosowywanie się do nakazów i regulaminów
d. niewłaściwe traktowanie drugiego człowieka
Zadanie 10 (0-1)
Który z wymienionych gatunków literackich przypomina
swojÄ… budowÄ… grecki epigramat?
a. powieść
b. oda
c. fraszka
d. hymn
Zadanie 11 (0-1)
Epigramat Symonidesa ma charakter:
a. dziękczynny
b. modlitewny
c. satyryczny
d. patetyczny
Zadanie 12 (0-1)
Zapoznaj się ze słynnymi polis staro\
ytnej Grecji i zaznacz
właściwą odpowiedz
:
a. Konstantynopol
b. Ateny
c. Babilon
d. Eufrat
Zadanie 13 (0-1)
Wybrane polis oznacz krzy\
ykiem na powy\
szej mapie i
jednym zdaniem opisz jego poło\
enie.
Zadanie 14 (0-1)
SÅ‚owo  polis oznacza:
a. dowolnÄ… krainÄ™ geograficznÄ…
b. miasto europejskie
c. miasto-państwo w staro\
ytnej Grecji
d. nazwÄ™ rzeki
Tekst z
ródłowy B
Muzyka w staro\
ytnej Grecji
Muzyka staro\
ytnej Grecji, związana z poezją, tańcem
oraz kultem religijnym, jest jednÄ… z najstarszych kultur muzycz-
nych. Badanie greckiej muzyki w staro\
ytności uniemo\
liwia
brak zabytków.
Do dziś odnaleziono zapisy zaledwie kilku utworów mu-
zycznych. Najwcześniejsze świadectwa na temat poety i muzy-
ka Terpandra sięgają VII w. p.n.e. Rytm muzyki związany był
ściśle z rytmem poezji. Muzyka Grecji była jednogłosowa i jako
sztuka odrębna zaczęła wydzielać się dopiero pod koniec okre-
su klasycznego. W muzyce greckiej mo\
na zauwa\
yć te\
wpły-
wy muzyki wschodniej. MuzykÄ™ uwa\
ano za odbicie matema-
tycznego ładu świata oraz przypisywano jej etyczne oddziały-
wanie na człowieka. Jak inne dziedziny sztuki, muzyka grecka
miała du\
y wpływ na muzykę następnych epok. Stała się ona
podstawą muzyki europejskiej (wpływ na chorał gregoriański),
zaś systemy greckie obowiązywały w muzyce do czasów baro-
ku.
Równie\
do dziÅ› u\
ywane są terminy muzyczne z czasów
staro\
ytnych.
Nasza znajomość muzyki opiera się przede wszystkim na
opisach autorów staro\
ytnych (Platon, Arystoteles, Ptolemeusz,
Plutarch, Polluks) i traktatach staro\
ytnych teoretyków muzyki.
Najstarsze staro\
ytne formy muzyczne to hymny i dzięk-
czynne peany na cześć Apollina, dytyramby na cześć Dionizo-
sa, ody, rapsodie i elegie, chóralne pieśni weselne zwane epita-
lamium.
Śpiewano je przy wtórze kitary, aulosu, harfy i innych in-
strumentów. U\
ywano tak\
e ró\
nych instrumentów: hordofonów
(forminga, lira, kitara, harfa), aerofonów (aulos, fletnia Pana,
salpinks) oraz membranofonów (tympanon, kymbala, krotala).
Zadanie 15 (0-1)
Muzyka staro\
ytnej Grecji była:
a. wyłącznie wielogłosowa i instrumentalna
b. powiązana z poezją, tańcem oraz kultem religijnym
c. wolna od wpływów innych kultur
d. pozbawiona wpływu na muzykę innych epok
Zadanie 16 (0-3)
Dopasuj do podanych instrumentów właściwą grupę in-
strumentalnÄ…:
Instrumenty Grupa instrumentalna
1. forminga, lira, kitara, har- a. instrumenty dęte
fa
2. aulos, fletnia Pana, sal- b. instrumenty perkusyjne
pinks
3. tympanon, kymbala, kro- c. instrumenty strunowe
tala
Tekst z
ródłowy C
Mit o bo\
ku Panie
Urodził się w Arkadii. Przyszedł na świat z nogami i rogami
kozła. Uszy miał długie, kosmate, capią brodę i cały był porosły
gęstą sierścią [& ]. śycie olimpijskie nie przypadło mu do sma-
ku. Wrócił na ziemię, gdzie mógł skakać po górach jak młody
kozioł i bawić się z białymi trzodami, które pasą się na łąkach
pachnÄ…cych. Åšmiano siÄ™ z niego, lecz on niewiele sobie z tego
robił, rósł prędko i
chował się na tę-
giego bo\
ka. Był
o sobie dobrego
mniemania i nie
sądził, \
e mu jego
koz
li wyglÄ…d nie
pozwalał myśleć o
mał\
eństwie.
Pokochaw-
szy młodą Sy-
rinks, córkę bo\
ka
rzecznego Lado-
na, chodził za nią
po całych dniach i
prosił, \
eby zosta-
Franz von Stuck,  Pan
Å‚a jego \
onÄ…. Nie-
szczęśliwa dziew-
czyna, nie mogÄ…c
się pozbyć natręta, westchnęła do bogów o pomoc: ci przemie-
nili ją w trzcinę. Widząc to Pan, poznał ,\
e jest brzydki i było mu
bardzo smutno. Usiadł wśród owej trzciny i płakał \
ałośnie.
Wiatr zaś potrząsał trzciną rosnącą nad brzegiem strumienia i
Panu, zasłuchanemu w szum wiatru i szmer wody płynącej,
zdawało się, \
e i roślina wydaje takie same dz
więki \
ałosne.
Uciął z niej kilka łodyg, zrobił z nich siedem piszczałek nie-
równej długości, połączył je razem w jednym szeregu i tak po-
wstała ulubiona fujarka pastusza, zwana syringą.
J. Parandowski, Mitologia
Zadanie 17 (0-1)
Syringa  fujarka pasterska zło\
ona z siedmiu piszczałek
nierównej długości zwana jest równie\
:
a. aulosem
b. formingÄ…
c. fletniÄ… Pana
d. tympanonem
Zadanie 18 (0-2)
Odpowiedz zwięz
le zdaniem: Dlaczego Syrinks nie chciała
bo\
ka Pana?
Zadanie 19 (0-1)
Który wyraz jest odpowiednikiem słowa  zwięzły ?
a. mały
b. lakoniczny
c. krótki
d. zgodny z tematem
Zadanie 20 (0-1)
Mit jest oparty na:
a. wierzeniach religijnych
b. artystycznej działalności człowieka
c. opowieściach ludowych
d. sztuce sakralnej
Tekst z
ródłowy D
Grecja jest księgą,
W której wiekami stoi wypisano,
śe klęska wolnych jest świata wygraną.
Królowie, sławę kupując u cieśli,
Gdzieś bezimienne piramidy wznieśli;
Wolni nie dbajÄ…, chocia\
czasu fala,
Wszystkie grobowce i pomniki zwala,
Większe pomniki zostały nad niemi,
Zostały góry ich ojczystej ziemi.
Tam muza oczom przechodniów uka\
e
Groby swobodnych, wolności ołtarze.
Bo własne tylko upodlenie ducha
Ugina wolnych szyję do łańcucha.
George Byron, Giaur. TÅ‚um. A. Mickiewicz
Zadanie 21 (0-1)
Cytat  Bo własne tylko upodlenie ducha /Ugina wolnych
szyję do łańcucha jest:
a. epitetem
b. porównaniem
c. metaforÄ…
d. anaforÄ…
Zadanie 22 (0-1)
Przesłaniem powy\
szego utworu jest myśl:
a. nale\
y bronić własnych przekonań i idei nawet w obli-
czu śmierci
b. trzeba spisywać dzieje narodu i przekazywać jego
historiÄ™ z pokolenia na pokolenie
c. nauka historii staro\
ytnej Grecji jest po\
yteczna
d. ludzkie \
ycie nie ma większego znaczenia, jego
zwieńczeniem jest śmierć
Zadanie 23 (0-1)
Podmiotem lirycznym w powy\
szym wierszu jest:
a. Adam Mickiewicz opowiadający historię Greków
b. osoba nieujawniająca się bezpośrednio w tekście,
podkreślająca znaczenie poniesienia ofiary z \
ycia w imiÄ™
słusznych zasad
c. Klio-muza historii
d. grecki wojownik
Zadanie 24 (0-1)
Autorem powy\
szego tekstu jest:
a. George Byron
b. Adam Mickiewicz
c. Jan Parandowski
d. Anonim
Przyjrzyj siÄ™ uwa\
nie ilustracji ÅšwiÄ…tyni Zeusa Olimpijskie-
go w Atenach i odpowiedz na pytanie 25.
ÅšwiÄ…tynia Zeusa Olimpijskiego w Atenach
Zadanie 25 (0-1)
W jakim porządku greckim zostały przedstawione kolumny
w ÅšwiÄ…tyni Zeusa Olimpijskiego w Atenach?
a. doryckim
b. jońskim
c. korynckim
Zadanie 26 (0-5)
Wyjaśnij znaczenie następujących związków frazeologicz-
nych:
a. stajnia Augiasza
b. syzyfowa praca
c. po nitce Ariadny do kłębka
d. pięta Achillesa
e. koń trojański
Zadanie 27 (0-8)
Zredaguj zaproszenie na wystawę poświęconą literaturze i
sztuce staro\
ytnej Grecji. W swoim zaproszeniu zaproÅ› odwie-
dzajÄ…cych do obejrzenia obrazu niemieckiego artysty Franza
von Stucka pt.  Pan
Zadanie 28 (0-10)
Zostań autorem mitu. W swoim micie uwzględnij przy-
najmniej jeden zwiÄ…zek frazeologiczny z polecenia 26.
Odpowiedzi do zadań
z części humanistycznej
1  C, 2  D, 3  A, 4  A, 5  D, 6  C, 7  A, 8  A, 9  B, 10 
C, 11  D, 12  B, 14  C, 15  B, 17  C, 19  B, 20  A, 21 
C, 22  A, 23  B, 24  A, 25  C,
Zadanie 13
Przykładowa odpowiedz
: Uczeń oznacza krzy\
ykiem Ate-
ny na mapie Grecji. Redaguje zdanie: Ateny są poło\
one w
centrum Grecji, sÄ…siadujÄ… z BeocjÄ… i Tiryns.
Zadanie 16
1  c, 2  a, 3  b
Zadanie 18
 Przykładowa odpowiedz
: Syrinks nie chciała zostać \
onÄ…
bo\
ka Pana, poniewa\
przera\
ał ją swoim wyglądem.
Zadanie 26
a.- du\
y bałagan, b.  praca bezcelowa, niekończąca się,
c.  mozolne i stopniowe osiąganie celów, d  słaby punkt, e 
podstęp, chytry plan