III. WARIANT: MODEL CZTEROSEKTOROWY (GOSPODARKA OTWARTA Z
UDZIAŁEM RZĄDU)

W gospodarce otwartej na poziom produkcji istotny wpływ wywiera wielkość obrotów z zagranicą.
Niezależnie od popytu krajowego, zagranica kreuje dodatkowy popyt na produkty krajowe o
rozmiarach X

N

= Ex – Im. Miarą popytu zagranicznego na wyroby danej gospodarki jest eksport

jest wielkość eksportu, natomiast import oznacza, że część zagregowanego popytu wewnętrznego
nie jest skierowana na produkty krajowe, ale wyroby obce. Tym samym import niekorzystnie
oddziałuje na poziom produkcji w kraju, sprzyjając wzrostowi produkcji za granicą. Dlatego nie
cały eksport, ale tylko eksport netto X

N

traktowana jest jako dodatkowe, zewnętrzne źródło popytu.

Jeżeli X

N

≤

0, to wymiana z zagranicą nie oddziałuje stymulująco na gospodarkę, a popyt

zewnętrzny najwyżej równoważy spadek popytu na wyroby krajowe wywołany importem.
Efektywny wzrost popytu globalnego uzyskiwany jest dzięki wymianie międzynarodowej tylko
wówczas, gdy X

N

> 0.

AD = C + I + G + X

N

Wychodząc z założenia, że rozmiary eksportu zależy w szczególności od: rzeczowej struktury
krajowej produkcji, poziomu nowoczesności i jakości wytwarzania, chłonności rynku
międzynarodowego (w tym stanu koniunktury światowej), tj. od czynników, na które dana
gospodarka w krótkim okresie nie ma wpływu (abstrahując od kwestii wpływu kursu walutowego)
przyjmuje się, że eksport jest wielkością autonomiczną i się nie zmienia pod wpływem zmian
produkcji i dochodu.

Ex = Ex

a

Import natomiast powiększa się wraz ze wzrostem produkcji (dochodu), co wiąże się przede
wszystkim ze wzrostem zapotrzebowania na surowce i materiały na potrzeby produkcji krajowej
lub wyroby przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji gospodarstw domowych.

Nachylenie krzywej importu określa krańcowa skłonność do importu (KSI). KSI pokazuje, jaką
część każdej dodatkowej jednostki dochodu podmioty krajowe chcą przeznaczyć na dodatkowy
import. Np. KSI = 0,3, to Im = 0,3Y.

W powyższym przykładzie bilans handlowy (X

N

) wynosi zero dla poziomu dochodu Y = 166,67.

Poniżej tej wartości występuje deficyt w wymianie towarowej z zagranicą, natomiast powyżej tej
wartości nadwyżka handlowa. Wzrost eksportu zwiększa nadwyżkę handlową, natomiast wzrost
skłonności do importu ja zmniejsza.

Ex = Im

Im = 0,3Y

Y

0

Ex,
Im

Y

0

= 166,67

Ex

= 50

50

Im > Ex

Ex > Im

Krańcowa skłonność do importu obniża wartość mnożnika inwestycyjnego do poziomu:

m = 1/[(1 – (KSK – KSI)] = 1/(1 – KSK + KSI)

Przyczyną tego jest fakt, że przyrost popytu jest kierowany nie tylko na wyroby produkcji krajowej,
ale także na produkty importowane. Wskutek tego efekt mnożnikowy musi być w gospodarce
otwartej niższy niż dla gospodarki zamkniętej (autarkicznej).

W warunkach równowagi w gospodarce otwartej z udziałem rządu każda nadwyżka S – I
planowana przez sektor prywatny musi być skompensowana sumą deficytu budżetowego G – T

N

oraz zamierzonej nadwyżki handlowej Ex – Im, tj. X

N

.

Oznacza to, że S + T

N

+ Im = G + I + Ex

PORÓWNANIE: Równowaga w gospodarce zamkniętej z udziałem rządu a równowaga w
gospodarce otwartej z udziałem rządu

C = 0,8Y + 20, I = 10, G = 30, t = 15%, Ex = 50, Im = 0,3Y
Ex = Im gdy Y

0

= 166,7

AD

1

= 0,8(1 – 0,15)Y + 60 = 0,68Y + 60

Y

E1

= 187,5

m

1

= 3,125

AD

2

= 0,8(1 – 0,15)Y + 60 + 50 – 0,3Y = 0,38Y + 110

Y

E2

= 177,4

m

2

= 1,613

AD

1

= 0,68Y + 60

Y

0

AD

60

E

1

Y

E1

=

187,5

AD

2

= 0,38Y + 110

E

2

Y

E2

=

177,4

45°

110

Y

0

=

166,67

Ex

= 50

X

N

= 0

Im = 0,3Y

X

N

WZORY:
Model Keynes’a – analiza krótkookresowa (podejście popytowe)

Gospodarka

Funkcja

zamknięta

zamknięta z udziałem

rządu

otwarta z udziałem rządu

Konsumpcji (C)

C = C

a

+ KSK*Y

C = C

a

+ KSK(1 – t)*Y

C = C

a

+ KSK(1 – t)*Y

Inwestycji (I)

I = I

a

I = I

a

I = I

a

Wydatków rządowych
(G)

-

G = G

a

G = G

a

Eksportu netto (X

N

)

-

-

X

N

= Ex – Im = Ex – KSI*Y

Popytu globalnego
(AD)

AD = C

a

+ KSK*Y + I

a

AD = C

a

+ KSK(1 – t)*Y + I

a

+ G

a

AD = C

a

+ KSK(1 – t)*Y + I

a

+ G

a

+

Ex – KSI*Y = C

a

+ [KSK(1 – t) –

KSI]*Y + I

a

+ G

a

+ Ex

Mnożnik (m)

m = 1/(1 – KSK)

m = 1/[1 – KSK(1 – t)]

m = 1/[1 – KSK(1 – t) + KSI]