Cyjanek potasu, cyjanian potasu
otrzymywanie i utylizacja

•

wielkość czcionki

•

Wydrukuj

•

Email

Oceń ten artykuł

(1 głos)

Cyjanian potasu

KCNO, KOCN, tworzy bezbarwne trujące kryształy, nierozpuszczalne w etanolu, rozpuszczalnew wodzie. Jest
używany przy produkcji środków owadobójczych, chwastobójczych, barwników i leków. Sam w sobie również
jest środkiem chwastobójczym.

Otrzymywanie

Odczynniki

•

Mocznik CO(NH

2

)

2

•

Azotan baru (do wykrywania anionów węglanowych) Ba(NO

3

)

2

•

Węglan potasu K

2

CO

3

Skąd to wziąć?
Mocznik dostaniemy w sklepie ogrodniczym jako nawóz lub chemicznym. Węglan potasu kupimy w sklepie
chemicznym.

Sprzęt

•

Parownica porcelanowa

•

Moździerz

•

Źródło ciepła (np. palnik gazowy)

•

K

2

CO

3

+ 2 CO(NH

2

)

2

→ 2 KCNO + CO

2

+ 2

NH

3

+ H

2

O

W parownicy porcelanowej umieszczamy 14 g bezwodnego węglanu potasowego i 16g mocznika. Mieszaninę
należy silnie ogrzać, lekko mieszając. Mieszanina topi się, czemu towarzyszy wydzielanie się amoniaku,
następnie całość zestala się i z powrotem topi na przejrzysty stop nie tworzący baniek. Bierzemy małę próbkę
stopu, rozpuszczamy w wodzie i dodajemy kilka kropel roztworu azotanu baru, jesli tworzy sie osad dodajemy
do stopu 0,1 g mocznika, po ustaniu wydzielania baniek znowu badamy stop na obecność węglanów i w razie
potrzeby znowu dodajemy mocznik. Stop wylewamy do moździerza i proszkujemy. Otrzymujemy 14-15 g
surowego cyjanianu potasowego, który nadaje się do wielu syntez.

Cyjanek potasu

KCN, tworzy bezbarwne, trujące, higroskopijne kryształy, słabo rozpuszczalne w etanolu, metanolu i glicerynie.
W wodzie rozpuszcza się bardzo dobrze. Używany jest m. in. w procesie przerobu rud, w obróbce metali

5

szlachetnych i galwanotechnice jako odczynnik kompleksujący wiele metali, w tym złoto. Roztwór cyjanku
potasu zawierający tlen z powietrza roztwarza złoto już w temperaturze pokojowej. Jest to spowodowane
wyjątkowo dużą stałą trwałości kompleksu złota (I) z jonem cyjankowym CN

-

.

Odczynniki

•

Cyjanian potasu KCNO

•

Alkohol etylowy (spirytus) C

2

H

5

OH

•

Węgiel drzewny C
Skąd to wziąć?
Węgiel drzewny dostaniemy w sklepie ogrodniczym/gospodarstwa domowego etc. Spirytus dostaniemy w
sklepie monopolowym bądź jako denaturat w sklepie z farbami.

Sprzęt

•

Parownica szamotowa lub żelazna

•

Moździerz

•

Źródło ciepła (np. palnik gazowy)

KCNO + C → KCN + CO

14-15 g otrzymanego wcześniej surowego cyjanianu potasu mieszamy z 2,5g węgla drzewnego, mieszaninę
umieszczamy w tyglu szamotowym lub żelaznym i silnie ogrzewamy aż ze stopu przestaną wydzielać się gazy,
a sam stop stanie się przejrzysty i pobrana z niego próbka zastyga na białą masę. Po ostudzeniu stop
proszkujemy i rozpuszczamy w możliwie małej ilości wody (1-2 części na 1 część stopu). Sączymy roztwór i
powoli wlewamy go do 50 ml alkoholu etylowego, w którym wytrąca się trudno w nim rozpuszczalny cyjanek
potasu. Stop możemy też ekstrahować na gorąco 60%-owym alkoholem i przesączyć na gorąco. Po
ochłodzeniu krystalizuje cyjanek potasu, który sączymy, przemywamy nieco alkoholem i suszymy w
eksykatorze. Otrzymujemy 5-7 g cyjanku potasu.

Bezpieczeństwo
Cyjanian oraz cyjanek potasu są bardzo toksyczne! Należy przedsięwziąć szczególne środki bezpieczeństwa
(absolutnym minimum jest maska pyłowa). Podczas reakcji wydziela sie trujący tlenek węgla (II) oraz amoniak -
należy przeprowadzać reakcję pod sprawnym wyciągiem lub na świeżym powietrzu. Należy za wszelką cenę
unikać zetknięcia cyjanków nawet z rozcieńczonymi kwasami, gdyż powoduje to wydzielanie się wyjątkowo
toksycznego cyjanowodoru. Przy pracy z cyjankami należy również nosić okulary i rękawice ochronne, fartuch
laboratoryjny, w żadnym wypadku nie jeść i nie pić. Zapoznaj się z poniższymi informacjami przed pracą.

Pierwsza pomoc

•

Przy kontakcie z oczami: Spłukać dużą ilością wody przy szeroko otwartej powiece.

•

Przy kontakcie ze skórą: Zmyć dużą ilością wody, natychmiast zdjąć zanieczyszczone ubranie.

•

Przy spożyciu: Gdy poszkodowany jest przytomny, podać dużą ilość wody, spowodować wymioty, zaaplikować
20-40 g węgla aktywnego jako 10% zawiesinę w wodzie. Natychmiast wezwać lekarza. Uwaga dla lekarza: jako
antidotum - tiosiarczan sodu, dimetyloaminofenol, wersenian kobaltu.

•

Przy wdychaniu: Wyciągnąć poszkodowanego świeże powietrze. Natychmiast wezwać lekarza.

Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska
Unikać wdychania pyłów w każdym przypadku. Nie dopuścić do dostania się do kanalizacji miejskiej. Ostrożnie
zebrać na sucho i przekazać do likwidacji. Oczyścić zanieczyszczony teren. Nie dopuścić do dostania się do
wód, ścieków i gleby.

Utylizacja cyjanku potasowego

27g krystalicznego siarczanu (VI) żelaza (II) rozpuszczamy w 100ml wygotowanej wody, dodajemy 9g
wodorotlenku sodu (lub 12g wodorotlenku potasu) rozpuszczonego w 30ml wody, powstały wodorotlenek
żelaza (II) przemywamy przez dekantacje wodą. Do powstałego osadu dodajemy maksymalnie (nie więcej!)
38g cyjanku potasowego, całość gotujemy kilka minut. Powstaje żelazocyjanek potasowy K

4

Fe(CN)

6

*3H

2

O.

Artykuł napisał

Uodygin

Źródła:

•

Preparatyka Nieorganiczna J.Supniewski PWN 1958r.

SKLEP Z CYJANKIEM POTASU:

http://www.merckmillipore.com/poland/chemicals/cyjanek-potasowy/MDA_CHEM-
104967/p_uuid?ReferrerProductID=MDA_CHEM-106437