Załóż konto w serwisie
Zaloguj się

Strona główna
Teksty
Video
Firmy
Forum

Wszystkie
Technologie galwaniczne
Procesy galwaniczne
Powłoki galwaniczne
Eksploatacja
Barwienie
Badanie jakości
News

Barwienie metali

1. Wstęp

Barwne warstwy na powierzchni metali mogą spełniać funkcje ochronną, jak i dekoracyjną lub obie równocześnie. O rodzaju warstwy
decydują warunki użytkowania wyrobów poddawanych obróbce, ich charakter i przeznaczenia.

Warstwy dekoracyjne zazwyczaj są porowate i nieszczelne. Zaliczyć do nich można zielone powłoki zasadowych chlorków lub
węglanów miedzi trwałych w warunkach wolnych od zanieczyszczeń zawartych w powietrzu atmosferycznym. Typowo dekoracyjne
są również czarne i brunatne warstwy złożone z siarczków miedzi.

Warstwy dekoracyjno-ochronne charakteryzują się dobrą przyczepnością do metalu i szczelnością. Właściwości takie posiadają
przede wszystkim powłoki tlenkowe i chromianowe na aluminium i cynku, które ponadto charakteryzują się wysoką twardością i
odpornością na ścieranie.

Proces barwienia polega na powierzchniowej reakcji metalu ze składnikami preparatów z wytworzeniem produktów dobrze
przylegających do podłoża i nie zmieniających się w czasie. Traktowanie preparatami może odbywać się w warunkach bezprądowych
lub w procesie elektrochemicznym.

Najczęściej stosuje się barwienie powierzchni następujących metali:

Metal

Barwa

Miedź i stopy

ż

ółta

czerwona
pomarańczowa
zielona (różne odcienie)
niebieska (różne odcienie)
brązowa (różne odcienie)
czarna

Srebro

szara

Cynk i kadm

ż

ółta

zielona

Barwienie metali | Galwanizernie - chromowanie niklowanie anodowanie...

http://www.galwanizernie.pl/articles/97

1 z 7

19/03/2012 22:02

Metal

Barwa

czarna
brązowa
czerwono-brązowa

Aluminium i stopy

ż

ółta

pomarańczowa
brązowa
czarna

Stal nierdzewna

czarna
niebieska

Nikiel

czarna
brązowa
niebieska

2. Technologia wytwarzania barwnych warstw dekoracyjnych i ochronnych

Operacja wytwarzania barwnych warstw na metalu jest jednym z elementów procesu technologicznego, którego poszczególne etapy
mają wpływ na efekt końcowy.

Ramowy proces technologiczny składa się następujących etapów:

przygotowanie powierzchni,

a.

płukanie,

b.

nakładanie barwnej warstwy,

c.

płukanie,

d.

utrwalanie warstwy.

e.

Przygotowanie powierzchni

Sposób przygotowania powierzchni zależy od jej stanu wyjściowego i od efektu jaki chcemy osiągnąć. Ma on decydujący wpływ na
barwę powierzchni niekiedy z tego samego rodzaju kąpieli otrzymać można różne odcienie barwy lub niekiedy różne barwy na
powierzchni gładkiej i chropowatej.

W przypadku powierzchni pokrytej produktami korozji lub zgorzeliną, podczas gdy chcemy uzyskać powłokę gładką i błyszczącą,
wyroby należy poddać następującym alternatywnym operacjom przygotowawczym:

A. Obróbka mechaniczna:

szlifowanie,
polerowanie
odtłuszczanie,
płukanie,

lub

odtłuszczanie,
obróbka luźnymi kształtkami,
płukanie.

B. Obróbka chemiczna:

odtłuszczanie,
płukanie,
trawienie,
płukanie

Barwienie metali | Galwanizernie - chromowanie niklowanie anodowanie...

http://www.galwanizernie.pl/articles/97

2 z 7

19/03/2012 22:02

polerowanie chemiczne,
płukanie.

W przypadku nieskorodowanych i gładkich powierzchni wyrobów sposób postępowania jest mniej skomplikowany i składa się z
następujących operacji:

odtłuszczanie,
płukanie,
polerowanie (w zależności od wymaganego efektu końcowego),
płukanie.

Odtłuszczanie prowadzi się zazwyczaj w roztworach alkalicznych lub słabo alkalicznych metodą chemiczną lub elektrochemiczną.
Parametry procesu zależą od rodzaju preparatu przy czym wskazane jest stosowanie roztworów nie powodujących rozpuszczania
powierzchni i jej przebarwienia. Możliwe jest również stosowanie preparatów opartych na rozpuszczalnikach organicznych.

Płukanie jest ważną operacją w ciągu technologicznym; po każdej obróbce przygotowawczej i po barwieniu, o ile wymaga tego
proces, wyroby powinny być co najmniej dwukrotnie płukane co zapewnia wymagany efekt barwienia.

W efekcie obróbki mechanicznej luźnymi kształtkami zazwyczaj otrzymuje się powierzchnię o mniejszym połysku niż w przypadku
metody chemicznej. Wybór metody zależy od rodzaju wyrobów i wielkości produkcji.

Barwienie

Do barwienia metali stosować można zarówno kąpiele, których skład podano poniżej jak również preparaty handlowe. Zazwyczaj
preparaty handlowe o opatentowanych składach zawierają składniki wspomagające proces ( katalizatory, przyspieszacze)
pozwalające na uzyskanie wymaganych efektów w niższych temperaturach lub przy niższych stężeniach składników niż w przypadku
klasycznych kąpieli opisanych w poradnikach.

W obu przypadkach należy zwracać szczególna uwagę na dokładne spełnianie warunków ich stosowania: przygotowania powierzchni,
składu, temperatury, czasu, warunków płukania i innych operacji technologicznych oraz czynności międzyoperacyjnych.

Utrwalanie warstwy

Utrwalanie warstewek barwnych stosuje się w przypadku gdy:

warstwa jest nieodporna na wpływy zewnętrzne np. powłoki na srebrze,
wyroby przewidziane są do długotrwałego użytkowania przy ciężkich narażeniach korozyjnych np. pomniki,
wyroby narażone są na uszkodzenia mechaniczne np. ścieranie,
warstwa jest nieodporna na światło,
warstwa jest porowata i krucha.

3. Preparaty do barwienia metali

3.1. Barwienie miedzi i jej stopów

Miedź i mosiądze należą do metali, na powierzchni których można wytwarzać największą gamę barwnych warstw zarówno
ochronnych jak i dekoracyjnych.

Tlenkowe warstwy koloru brązowego i czarnego mają właściwości dekoracyjne i ochronne.

Najszersze zastosowanie ma kąpiel o składzie:

Wodorotlenek sodu, NaOH 25-75 g/l

Nadsiarczan potasu, K

2

S

2

O

8

2-10 g/l

Temperatura kąpieli

40-60°C

Czas operacji

10-15 min.

Stosunek zawartości obu składników kąpieli oraz jej temperatura mają wpływ na barwę warstwy. Przy takim samym składzie kąpieli,
z podwyższeniem temperatury otrzymuje się ciemniejsza barwę. Również w wyniku zwiększenie stężenia składników powstaje w
temperaturze 60°C warstwa ciemniejsza od brunatnej do czarnej

Barwienie metali | Galwanizernie - chromowanie niklowanie anodowanie...

http://www.galwanizernie.pl/articles/97

3 z 7

19/03/2012 22:02

Powłoki koloru niebieskiego uzyskuje się z roztworu o składzie:

Tiosiarczan sodowy, Na

2

S

2

O

3

50-75 g/l

Octan ołowiawy, Pb(CH

3

COO) 25 g/l

Temperatura

60-100°C

Czas

30-60 min.

W zależności od czasu trwania procesu i temperatury otrzymuje się zabarwienie od złotego przez czewono-fioletowe do błękitnego.
Po dodaniu do kąpieli kwaśnego winianu potasowego lub kwasu cytrynowego w temperaturze ok.20°C w czasie 5-10 min. uzyskać
można warstwy koloru niebiesko-zielonego.

Najbardziej rozpowszechnionym sposobem otrzymywania warstw koloru zielonego jest zwilżanie wyrobu stężonym roztworem
azotanu miedziowego. Po każdym zwilżeniu przedmiot należy pozostawić do wyschnięcia po czym operację powtarzać kilkakrotnie
do uzyskania właściwego efektu.

Bardziej trwałą powłokę uzyskuje się stosując międzyoperacyjne zwilżanie wodą utlenioną 33% do otrzymania pożądanej barwy
powierzchni.

Metodą zanurzeniową barwne zielone warstwy można utworzyć z kąpieli o składzie:

Azotan miedziowy, Cu(NO

3

)

2

.3H

2

O 20 g/l

Siarczan cynkowy, ZnSO

4

.H

2

O

30 g/l

Chlorek rtęciowy, HgCl

2

30 g/l

lub

Azotan miedziowy, Cu(NO

3

)

2

.3H

2

O 100 g/l

Chlorek amonowy, NH

4

Cl

100 g/l

Amoniak (ok. 40%), NH

3

400 ml/l

Kwas octowy (ok. 6%)

400 ml/l

Temperatura

otoczenia

Przedmioty zanurza się do kąpieli a następnie pozostawia do wyschnięcia bez płukania.

3.2. Barwienie srebra

Srebrne lub posrebrzane wyroby najczęściej poddawane są patynowaniu w celu uzyskania powierzchni odpornej na dalsze działanie
czynników korozyjnych zawartych w powietrzu atmosferycznym.

Jako przykład może służyć kąpiel o składzie:

Siarczek potasu, K

2

S

x

50 g/l

Siarczek selenu, SeS

2

50 g/l

Temperatura

otoczenia

Czas

3-10 min.

3.3. Barwienie cynku i kadmu

Do barwienia cynku i kadmu stosowane mogą być te same kąpiele. Większość z nich ma charakter powłok konwersyjnych
ochronnych.

Główne grupy to powłoki chromianowe otrzymywane z kąpieli zawierających chromiany lub kwas chromowy oraz powłoki
fosforanowe antykorozyjne.

Warstewki dekoracyjne szare można uzyskać z kąpieli o składzie:

Azotan bizmutu, Bi(NO

3

)

3

1 g/l

Kwas solny stężony, HCl

30 ml/

Barwienie metali | Galwanizernie - chromowanie niklowanie anodowanie...

http://www.galwanizernie.pl/articles/97

4 z 7

19/03/2012 22:02

Woda utleniona 33%, H

2

O

2

20 g/l

Temperatura

otoczenia

Czas

20-30 s

3.4. Barwienie aluminium

Najlepsze efekty uzyskuje się stosując anodowy proces elektrochemiczny w kąpielach chromianowych, z których otrzymuje się
warstwy barwy żółtej, złotej, pomarańczowej.

Bezbarwne cienkie warstwy tlenku aluminium mogą być barwione na wiele kolorów, których nie można uzyskać metodą chemiczną,
metodą zanurzeniową w kąpielach barwiących na bazie barwników organicznych.

Powłoki barwy szarej i czarnej uzyskać można metodą zanurzeniową bezprądową w kąpieli o składzie:

Węglan sodowy, Na

2

CO

3

50 g/l

Chromian sodowy, Na

2

CrO

3

15 g/l

Temperatura

90-100°C

Czas

3-15 min.

Powłoki barwy niebieskiej można nakładać z kąpieli o składzie:

Chlorek żelaza, FeCl

2

450 g/l

Ż

elazocyjanek potasu, K

4

Fe(CN)

6

450 g/l

Temperatura

70°C

Czas

15-20 min.

3.5. Barwienie stali

Wyroby stalowe takie jak narzędzia, części maszyn, części broni i wyposażenia militarnego zazwyczaj są czernione. Proces odbywa
się w roztworach silnie alkalicznych w wysokich temperaturach. Powłoki te mają charakter dekoracyjny i są porowate.

Przykład składu kąpieli:

Wodorotlenek sodu, NaOH 480 g/l

Azotan potasu, KNO

3

300 g/l

Temperatura

140°C

Czas

10 min.

Warstwy o właściwościach dekoracyjno-ochronnych nakłada się w procesie fosforanowania. Mają one barwy od szarej do czarnej.

Kolorowe warstwy na stali nierdzewnej można nałożyć z kąpieli o składzie:

Kwas chromowy, CrO

3

250 g/l

Kwas siarkowy, H

2

SO

4

490 g/l

Temperatura

70°C

Czas

20-30 min.

3.6. Barwienie niklu

Barwienie niklu stosowane jest w celach dekoracyjnych. Znane są procesy i kąpiele do wytwarzania powłok niklowych barwy
brązowej i czarnej otrzymywane metodą elektrochemiczną.

Kąpiel siarczanowa ma skład:

Siarczan niklawy, NiSO

4

. 6H

2

O

75 g/l

Siarczan amonowo-niklawy, NiSO

4

.(NH

4

)

2

SO

4

.6H

2

O 45 g/l

Siarczan cynkowy, ZnSO

4

.6H

2

O

38 g/l

Barwienie metali | Galwanizernie - chromowanie niklowanie anodowanie...

http://www.galwanizernie.pl/articles/97

5 z 7

19/03/2012 22:02

Rodanek sodowy, NaCNS

15 g/l

Temperatura

50-55°C

Gęstość prądu

0,5-1,0A/dm²

Kąpiel chlorkowa ma następujący skład:

Chlorek niklawy, NiCl

2

.6H

2

O 75 g/l

Chlorek cynkowy, ZnCl

2

30 g/l

Chlorek amonowy, NH

4

Cl

30 g/l

Rodanek sodowy, NaCNS

15 g/l

Temperatura

20-25°C

Utrwalanie barwnych warstw

Barwne warstwy na powierzchni metali mogą ulegać uszkodzeniu podczas użytkowaniu wyrobów lub utracić swoje walory w wyniku
działania czynników atmosferycznych. Warstwy te można chronić różnymi metodami, których wybór zależy od: rodzaju wyrobu,
sposobu ekspozycji lub użytkowania, rodzaju warstwy, założonego czasu trwałości.

Do wyboru jest kilka metod:

nakładanie warstwy olejowej,
woskowanie,
lakierowanie.

Impregnowanie nie schnącymi olejami stosuje się najczęściej do warstw nakładanych na mosiądzach do dużych obiektów
budowlanych lub pomników oraz powłok fosforanowych i tlenkowych na stali np. broni. Są one mało trwałe, ale łatwe do nakładania
i usuwania przy renowacji warstwy dekoracyjnej.

Woskowanie stosuje się powszechnie do zabezpieczania zarówno dużych obiektów np. pomników jak i eksponatów muzealnych
wykonanych z mosiądzów. Zaletą tej metody jest możliwość uzyskania pięknego połysku o różnej intensywności w zależności od
użytego wosku.

Lakierowanie stosuje się zazwyczaj do ochrony warstw naniesionych na przedmioty użytkowe mosiężne i srebrne w produkcji
seryjnej np. okucia meblowe, galanteria budowlana, biżuteria, bibeloty, wyposażenie wnętrz. Stosuje się różne rodzaje lakierów w
zależności od wymaganej trwałości zabezpieczenia i jakości wykonania. Najlepsze do tego celu są to lakiery akrylowe i poliuretanowe
nie żółknące i schnące w temperaturze otoczenia. Bardziej trwałe są powłoki nakładane z lakierów schnących w temperaturze
podwyższonej alkidowych lub epoksydowych.

Lakiery można nakładać różnymi sposobami : pędzlem, metodą natryskową, zanurzeniową, elektroforetyczną i napylania farb
proszkowych elektrostatycznie lub fluidyzacyjnie zależnie od rozwinięcia powierzchni wyrobów, wielkości produkcji i rodzaju
materiału lakierowego.

Powłoki najlepszej jakości pod względem dekoracyjnym jak i ochronnym uzyskuje się w procesie lakierowania kataforetycznego.

Autorem publikacji jest:

mgr Joanna Kobus

Kierownik labolatorium badań właściwości powłok i materiałów lakierowanych IMP

Ostatnio dodane treści:

Barwienie metali

>

galwanizernie.pl

>

Teksty

>

Procesy galwaniczne

> Barwienie metali

Uczestnictwo

cena srebra

Platoforma Do Handlu Online. Bonus! Forex, Indeksami, Ropa, Złoto.

www.Plus500.pl

Barwienie metali | Galwanizernie - chromowanie niklowanie anodowanie...

http://www.galwanizernie.pl/articles/97

6 z 7

19/03/2012 22:02

Reklama w galwanizernie.pl
Patronat medialny

Pomoc

Jak się zarejestrować?
Jak zamieszczać treści w serwisie ?
Jak zarejestrować firmę w serwisie?

Działy serwisu

Strona główna
Publikacje
Video
Firmy
Forum
Mapa strony
Ogłoszenia

Strony internetowe Toruń
Projekt i wykonanie alquis.com

Barwienie metali | Galwanizernie - chromowanie niklowanie anodowanie...

http://www.galwanizernie.pl/articles/97

7 z 7

19/03/2012 22:02