Międzynarodowy podział pracy

1. Division of Labour.

Większość gospodarstw jest od siebie uzależniona. Jest to wynikiem rozwoju cywilizacji. Przynosi to korzyści na
świecie, nie ma państw , które są samowystarczalne.
Gospodarki autarkiczne – gospodarki, które się zamykają na handel, chcą być samowystarczalne.

2. Pojęcie międzynarodowego podziału pracy.

MPP jest zjawiskiem historycznym i stanowi szczególną formę ewolucji społecznego podziału pracy, dokonującego
się między podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą w obrębie różnych organizmów państwowych.
Dzisiaj jest to bardziej skomplikowane , bo realizuje się w gospodarce światowej m a tam są trwałe powiązania
między podmiotami.

3. A. Smith w swojej książce pt. „Badania nad naturą i przyczynami bogactwa” , wyjaśnia pojęcie podziału pracy .

Oczywiście nie Smith go wymyślił. Opisuje on podział pracy i jego ważne znaczenie dla rozwoju gospodarek. Stara
się przenieść PP na gospodarkę narodową i na przedsiębiorstwo. Pokazuje, jak efektywność rośnie dzięki PP.
Podział pracy egzystował między państwami już od wieków, ale dopiero XVIII, XIX wieku, przybrał
międzynarodowych rozmiarów. Rozwój MPP uległ zwiększonemu przyspieszeniu po wprowadzeniu do masowego
użytku linii montażowej – zapoczątkowanej przez amerykański koncern Ford.

4. Międzynarodowy podział pracy.

- Trwałe zainteresowanie przynajmniej dwóch państw pracą na potrzeby obrotu międzynarodowego.
- Ma charakter strukturalny – różne struktury gospodarek , różnych państw, konsekwencją MPP jest
dostosowywanie się do siebie struktur gospodarczych.
- Konsekwencją tego była specjalizacja, która umożliwiała powstanie dużych nadwyżek produkcyjnych i powstanie
luk popytowych na rynkach zagranicznych które możemy wykorzystać, rośnie jakość, maleje cena.

5. Przesłanki MPP.

- Trwała nadwyżka produkcyjna.
- Rozwój wymiany handlowej z innym krajem (krajami).
- Następnie powstanie innych rodzajów powiązań gospodarczych.
- Możliwości długotrwałego przechowywania produktów i przemieszczania na duże odległości.
- Niezbędny rozwój infrastruktury organizacyjno-ekonomicznej i technicznej.
- Wzrost wymiany handlowej tylko, gdy mamy możliwości magazynowania naszych produktów i ich transportu.

6. Źródła MPP.

a) Postęp techniczny powodujący wzrost produkcji.

- umasowienie produkcji
- generowanie i magazynowanie nadwyżek
- główny motor rozwoju współczesnego MPP i wzrostu gospodarczego.

b) Wzrost popytu.
- wynika ze wzrostu populacji i wzrostu strukturalnego, wzrostu dochodów narodowych (Prawo Engela) ,

wzrost popytu na dobra wyższego rzędu.

7. Czynniki kształtujące MPP.

a) Czynniki wewnętrzne (wiążą się ze specyficznymi właściwościami gospodarki konkretnych krajów).

1) Warunki naturalne istotne z punktu widzenia możliwości specjalizacji (dawniej decydujące, dziś tworzą

ramy) :
- położenie geograficzne
- klimat, warunki glebowe
- zasoby naturalne
- czynniki demograficzne (liczba i struktura ludności).

2) Osiągnięty poziom rozwoju gospodarczego i struktura gospodarki:

- stan infrastruktury

- zgromadzony kapitał

- poziom technologiczny aparatu wytwórczego

- nowoczesność rozwiązań instytucjonalno – systemowych .

O możliwościach inwestycyjnych decydują posiadane zasoby, a o ich efektywności -zdolności innowacyjne gospodarki (
możliwość ponoszenia nakładów na badania naukowe, kształcenie kadr, opracowanie rozwiązań organizacyjnych, śledzenie
dorobku zagranicy, szybkie wdrażanie rozwiązań do produkcji).

3)Postęp techniczny. (Najważniejszy)
Daje 2 skutki:
- wzrost wydajności – przy danych zasobach więcej produkujemy , pozwala omijać ograniczenia
specjalizacji wynikające z warunków naturalnych
- kreuje nowe produkty i nowe rynki tych produktów, powstają nowe możliwości specjalizacji , spełnia
obecnie największą rolę !
4) System gospodarczo-polityczny (w tym społeczny). Lepsza gospodarka kapitalistyczna niż
socjalistyczna.
5) Zdarzenia nieprzewidywalne (tj. wojna, zaburzenia społeczne, klęski żywiołowe, trudno je
przewidzieć).
6) Religia, kultura, tradycja.

b) Czynniki zewnętrzne.

- Oddziaływanie krajów o różnym poziomie rozwoju, potencjale ekonomicznym i demograficznym,

różnych systemach społeczno-ekonomicznych itp.

- Wywierają duży wpływ na możliwości specjalizacji krajów małych i słabo rozwiniętych.

- Kraje małe muszą się dostosować do tych czynników, kraje duże wpływają na kształtowanie się tych

czynników.

8. Efekt MPP.

Efektem MPP jest specjalizacja produkcji , czyli koncentracja sił i środków na produkcji wybranych towarów, a
rezygnacja z nich. Różnica w absolutnych kosztach wytwarzania (Smith). Różnice w komparatywnych kosztach
wytwarzania (Ricardo). Przy braku różnic w komparatywnych kosztach wytwarzania – efekty skali , specjalizacja
wewnątrzgałęziowa (Ohlin), różnice w obfitości zasobów, w strukturze konsumpcji (Heckscher – Ohlin, Leontieff).

9. Korzyści ze specjalizacji i wymiany.

- Handel stanowi zamiennik produkcji , której nie możemy wykonać, wzrost możliwości konsumpcyjnych.
- Dzięki temu rośnie konkurencyjność, efektywność, możliwości konkurencyjne.
- Rozłożenie kosztów stałych, obniżenie kosztu jednostkowego i kosztów ogółem , przeznaczenie zaoszczędzonych
środków na inne cele.
- Koncentracja środków rzeczowych, finansowych, siły roboczej w wielkich jednostkach produkcyjnych, a proces
produkcyjny podzielony na stadia, co powoduje wzrost wydajności i efektywności pracy, spadek kosztów i wzrost
zatrudnienia w skali globalnej .
- Szybszy wzrost wydajności (bo wewnątrzzakładowy podział pracy).
- Możliwość większych nakładów na B+R (koncentracja wydatków – większa efektywność).

10. Czynniki kształtujące tradycyjny (międzygałęziowy) podział pracy.

- Rewolucja przemysłowa – gwałtowny wzrost produkcji, możliwość przechowywania i transportu na duże
odległości.

- Wywóz kapitału.
- Migracja ludności – dostęp do taniej siły roboczej.
- Aktywna polityka państw (kolonialnych) – budowanie kanałów dystrybucyjnych między tymi krajami.
- Skala i dynamika przeobrażeń (w latach 1820-1900 produkcja przemysłu świata wzrosła ponad 29 razy, a handel
31 razy).
Tradycyjny MPP ukształtował się ostatecznie na przełomie XVIII i XIX wieku. W jego ramach rozwijały się dwie
specjalizacje:
- przemysłowa
- surowcowo- rolnicza.
Po II wojnie światowej powstał nowoczesny podział pracy ( wewnątrzgałęziowy).

11. Czynniki dezintegracji tradycyjnego MPP.

a) Strukturalne:

- kraje przemysłowe rozwijały się szybciej niż kraje surowcowo-rolnicze , nowe ośrodki dominujące (np. EWŚ)
- zmiany w strukturze popytu światowego – szerszy asortyment, wzrost popytu na artykuły konsumpcyjne i
przemysłowe
- II rewolucja przemysłowa (naukowo-techniczna)
- specjalizacja asortymentowa, wzrosła skala produkcji, rynki zbytu ograniczone
- wzrost nakładów na B+R – skracanie czasu wdrożenia i życia produktu, wzrost progu opłacalności badań.

b) koniunkturalne

- wielki kryzys – nożyce cenowe, opinia o negatywnym wpływie monokultury surowcowo-rolnej na

system ekonomiczny

c) instytucjonalne (polityczne) :

- powstanie ZSRR i bloku krajów socjalistycznych

- niepodległość państw Europy Wschodniej i Południowej, Polska, Czechy, Jugosławia, Węgry

- ruchy niepodległościowe w koloniach – wzrost znaczenia władz lokalnych

d) inne :

- surowcowo-oszczędny typ postępu technicznego

- zmiana charakteru konkurencji – z cenowej na jakościową

- powiązania między krajami rozwiniętymi – integracja regionalna.

12. Efektem jest współczesny MPP.
- wewnątrzgałęziowy (wewnątrzsystemowy)
- przemysłowy .

WMPP charakteryzuje się :
- Zmiana strukturalna i geograficzna wymiany towarowej.
- Duży wpływ BIZ na zmiany, włączenie krajów trzeciego świata do handlu artykułami przemysłowymi.
- wymianą głównie między krajami rozwiniętymi, ale korzystniej dla krajów rozwijających się i rozwiniętych

13.

14. Porównanie współczesnego i tradycyjnego MPP.

Nadal odczuwamy skutki TMPP , jego efektem jest zróżnicowanie gospodarcze.

15. PKB w cenach bieżących głównych potęg ekonomicznych świata , 2001-2014