MIĘDZYNARODOWY PODZIAŁ PRACY

MIĘDZYNARODOWY PODZIAŁ PRACY

to:

specjalizacja krajów w produkcji i

wymianie towarów

·

jest kategorią historyczną

·

jest szczególną formą

społecznego podziału pracy

·

jego podmiotami są różne

organizmy państwowe

·

określa charakter, kierunki i

strukturę towarową międzynarodowej

wymiany handlowej

·

wymiana międzynarodowa

przyśpiesza proces różnicowania i

specjalizacji produkcji

MIĘDZYNARODOWY PODZIAŁ

PRACY

jest zjawiskiem historycznym i

stanowi szczególną formę

ewolucji społecznego podziału

pracy, dokonującego się

między podmiotami

prowadzącymi działalność

gospodarczą w obrębie

różnych organizmów

państwowych.

Międzynarodowy podział pracy

• tworzy historycznie ukształtowane formy więzi gospodarczych

między krajami,

• określa ich miejsce w produkcji światowej, tj. decyduje o

międzynarodowej specjalizacji produkcji,

• stanowi podstawę rozwoju wymiany międzynarodowej, określa

jej charakter, kierunki i strukturę towarową,

•

a jednocześnie wymiana handlowa przyspiesza proces

różnicowania i specjalizacji produkcji.

Czynniki kształtujące MPP:

-wewnętrzne:

warunki naturalne

osiągnięty poziom rozwoju

gospodarczego i istniejąca

struktura gospodarcza

postęp techniczny

czynniki systemowe

zdarzenia i sytuacje

nieprzewidywalne

-zewnętrzne

ŹRÓDŁA MIĘDZYNARODOWEGO

PODZIAŁU PRACY

↓ ↓

postęp techniczny wzrost popytu
powodujący wzrost produkcji

EFEKTEM MPP jest

specjalizacja produkcji, czyli koncentracja

sił i środków na produkcji wybranych

towarów, a rezygnacja z innych, ponieważ:

• Różnice w absolutnych kosztach

wytwarzania (Smith)

• Różnice w komparatywnych kosztach

wytwarzania (Ricardo)

• Przy braku różnic w komparatywnych

kosztach wytwarzania – efekty skali,
specjalizacja wewnątrzgałęziowa (Ohlin)

• Różnice w strukturze konsumpcji (Ohlin,

Leontieff)

KORZYŚCI

ZE SPECJALIZACJI I WYMIANY

• handel, jako pośrednia metoda produkcji

• wpływ handlu na możliwości konsumpcyjne każdego

kraju (bez wymiany są one równe możliwościom

produkcyjnym, z handlem one rosną)

• lepsza alokacja zasobów produkcyjnych

• produkcja masowa

• rozłożenie się kosztów stałych, obniżka kosztów ogółem

• koncentracja środków rzeczowych, finansowych, siły

roboczej w wielkich jednostkach produkcyjnych, a

proces produkcyjny rozdzielony na poszczególne stadia

• szybszy wzrost wydajności
(bo wewnątrzzakładowy podział pracy)

• możliwości większych nakładów na B+R (koncentracja

wydatków – większa efektywność)

• wzrost popytu na siłę roboczą powoduje wzrost dochodó

realnych społeczeństwa, czyli wzrost poziomu stopy

życiowej

ŹRÓDŁA TRADYCYJNEGO MPP:

• rewolucja przemysłowa
• kolonializm
• wywóz kapitału
• migracje ludności
• polityka handlowa państwa

(protekcjonizm v. leseferyzm)

Tradycyjny MPP

ukształtował się

ostatecznie na przełomie

XVIII i XIX wieku.

W jego ramach rozwijały

się dwie specjalizacje:

•przemysłowa

•surowcowo-rolnicza

EFEKTY TRADYCYJNEGO MPP

• podział krajów na:
kraje surowcowo-rolnicze
kraje przemmysłowe

• struktura towarowa wymiany zgodna

z podziałem na dwie grupy krajów

• struktura geograficzna wymiany jw.

CZYNNIKI DEZINTEGRACJI

TRADYCYJNEGO MPP

strukturalne:

• zróżnicowanie i nierównomierność rozwoju

krajów, powstanie nowych ośrodków

dominujących

• wzrost, następnie spadek roli USA w l.60.-70.

• powstanie bloku socjalistycznego i

współzawodnictwo Zachodu z KS – efekt

demonstracji, przyspieszenie tempa wzrostu

gospodarczego

• dekolonizacja i emancypacja krajów zależnych

• zmiany w strukturze popytu światowego –

szerszy asortyment , wzrost popytu na art. konsump.,

przemysł.

• II rewolucja przemysłowa (naukowo-techniczna)

• specjalizacja asortymentowa

• wzrost skali prod.,wzrost skali zakładu

• wzrost nakładów na B+R – skracanie czasu wdroż. I

życia prod., wzrost progu opłacalności badań

koniunkturalne:

• - wielki kryzys –nożyce cenowe, opinia o

negatywny wpływie monokulturey sur.-rolnej na

system ekonom.

instytucjonalne (polityczne):

• powstanie ZSRR i bloku krajów

socjalistycznych

• niepodległość państw Europy Wsch. i Płd.

Polska, Czechy, Jugosławia, Węgry

• ruchy niepodłegłościowe w koloniach –

wzrost znaczenia władz lokalnych

inne:

• surowcowo-oszczędny typ postępu

technicznego

• zmiana charakteru konkurencji – z cenowej

na jakościową

• powiązania między krajami rozwiniętymi –

integracja regionalna