arkusz final geografia

background image






Cz

ęść

A:

Wypełnia WKK:

Cz

ęść

B:

_________________________________________________________________________________________________________________________

Część A (czas pracy – 60 minut)


Zadanie 1.

(5 pkt)


Przeanalizuj rysunki i dla ka

ż

dego z nich okre

ś

l, gdzie b

ę

d

ą

wi

ę

ksze opady – w rejonie









czy









.

(Uwaga: zakładamy,

ż

e we wszystkich przypadkach wilgotno

ść

powietrza jest wystarczaj

ą

ca,

aby mógł wyst

ą

pi

ć

opad).

A/ B/ C/




D/ E/



Wi

ę

ksze opady wyst

ę

puj

ą

: - na rys. A – w rejonie

; - na rys. B – w rejonie

;

- na rys. C – w rejonie

; - na rys. D – w rejonie

; - na rys. E – w rejonie

.



Zadanie 2.

(5 pkt)


Oblicz, w jakiej skali sporz

ą

dzono map

ę

, na której powierzchnia Polski jest równa 125,2 cm

2

. Otrzymany wynik przedstaw

w postaci skali mianowanej, liczbowej i liniowej.

Powierzchnia Polski (z dokładno

ś

ci

ą

do 1 tys. km

2

): 313 tys. km

2

Miejsce na obliczenia:









Skala mianowana:

……………………………………………

Skala liczbowa:

…………………………………………………



Skala liniowa:

nr zadania:

1

2

3

4

5/a

5/b

6

7

Σ

A

maksymalnie pkt

5

5

7

10

3

3

12

3

48

punktacja

8/I

8/II

8/III

8/IV

8/V

9/a

9/b

Σ

B

9

4

4

8

8

10

10

53

Suma punktów:

zDolny Ślązak Gimnazjalista

VII DOLNOŚLĄSKI KONKURS GEOGRAFICZNY

DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH

III ETAP – FINAŁ WOJEWÓDZKI

07.03.2009 r.

, godz. 10

00

Czas trwania 120 minut

WPISZ SWÓJ KOD

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

2

WPISZ SWÓJ KOD


Zadanie 3.

(7 pkt)


Ustal, według jakiego geograficznego kryterium poł

ą

czono rzeki lub jeziora w ka

ż

dym z podanych zestawów.

(Uwaga: dla ka

ż

dego zestawu okre

ś

l inne kryterium)


A/ Missisipi, Nil, Huang-he -

………………………………………………………………………………………………………….

B/ Syr-daria, Tarym, Wołga -

………………………………………………………………………………………………………..


C/ Amazonka, Loara, Oranje -

………………………………………………………………………………………………………


D/ Missouri, Madeira, Irtysz -

…………………………………………………………………………………………………………


E/ J. Aralskie, j. Eyre, Wielkie Jezioro Słone -

…………………………………………………………………………………


F/ j. Bajkał, j. Tanganika, j. Niasa (Malawi) -

…………………………………………………………………………………...


G/ J. Nasera, J. Zegrzy

ń

skie, j. Kariba -

…………………………………………………………………………………………



Zadanie 4.

(10 pkt)


Do ka

ż

dej pary pa

ń

stw dopasuj wspóln

ą

dla nich cech

ę

, wybran

ą

z podanego zestawu (A do L).

(Uwaga: ka

ż

d

ą

cech

ę

mo

ż

esz dopisa

ć

tylko do jednej pary pa

ń

stw)


Cechy pa

ń

stw:

A. pa

ń

stwa basenu Morza Bałtyckiego

B. pa

ń

stwa poło

ż

one na południe od Zwrotnika Kozioro

ż

ca

C. pa

ń

stwa, w których ponad 80% energii elektrycznej wytwarza si

ę

w hydroelektrowniach

D. pa

ń

stwa poło

ż

one na półwyspach

E. pa

ń

stwa, które przyst

ą

piły do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku

F. pa

ń

stwa, w których na cz

ęś

ci terytorium wyst

ę

puje zjawisko dni i nocy polarnych

G. pa

ń

stwa wyspiarskie

H. pa

ń

stwa nale

żą

ce do

ś

wiatowej czołówki producentów w

ę

gla kamiennego

I.

pa

ń

stwa poło

ż

one na dwóch kontynentach

J. pa

ń

stwa, których terytoria przecina równik

K. pa

ń

stwa bez dost

ę

pu do morza

L. pa

ń

stwa basenu Morza

Ś

ródziemnego


Włochy i Szwecja -

………..

Boliwia i Macedonia -

………..

Estonia i Finlandia -

………..

Urugwaj i Nowa Zelandia -

………..

Grecja i Tunezja -

………..

Polska i Słowenia -

………..

Ekwador i Indonezja -

………..

Filipiny i Sri Lanka -

………..

Kazachstan i Turcja -

………..

Chiny i Stany Zjednoczone Ameryki -

………..



Zadanie 5.

(6 pkt)

a) Wpisz wymienione grupy ludno

ś

ci do wła

ś

ciwych kolumn tabeli.

Berberowie, Buszmeni, Chińczycy, Eskimosi, Indianie, Kirgizi, Masajowie, Pigmeje, Polinezyjczycy, Słowianie

Główne odmiany człowieka

europeidzi

mongoloidzi

negroidzi






background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

3

WPISZ SWÓJ KOD


b) Poł

ą

cz grupy ludno

ś

ci z obszarami (krajami, regionami), w których głównie zamieszkuj

ą

,

wybranymi spo

ś

ród nast

ę

puj

ą

cych:

Armenia, Australia, Cejlon, Egipt, Haiti, Meksyk, Nowa Gwinea, Nowa Zelandia,

północna Kanada, Półwysep Iberyjski, Skandynawia, Syberia


Aborygeni -

……………………………………

Inuici -

……………………………………

Jakuci -

……………………………………

Koptowie -

……………………………………

Lapo

ń

czycy (Samowie) - ……………………………………

Maorysi -

……………………………………

Metysi -

……………………………………

Ormianie -

……………………………………

Papuasi -

……………………………………




Zadanie 6.

(12 pkt)


Sformułuj po dwie przyczyny oraz po dwa skutki wymienionych zjawisk demograficznych.






Eksplozja

demograficzna

w krajach

rozwijaj

ą

cych si

ę

Ujemny współczynnik

przyrostu naturalnego

w krajach

wysokorozwini

ę

tych

1.


2.

1.


2.

1.


2.

1.


2.

1.


2.

SKUTKI

PRZYCZYNY

Migracje ze wsi

do miast

w krajach słabiej

rozwini

ę

tych

gospodarczo

1.


2.

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

4

WPISZ SWÓJ KOD



Zadanie 7.

(3 pkt)


Rozpoznaj, którego z wymienionych pa

ń

stw (regionów

ś

wiata) dotycz

ą

informacje przedstawione na diagramach

w podpunktach a) i b) oraz kolumnach tabeli w podpunkcie c). Wpisz ich nazwy we wła

ś

ciwych miejscach.


a) Struktura zatrudnienia

- % udział pracuj

ą

cych w głównych sektorach gospodarki w ogólnej liczbie zatrudnionych

Chiny •Kenia •Stany Zjednoczone Ameryki



............................

............................

............................




b) Struktura wyznaniowa

- % udział wyznawców głównych religii w ogólnej liczbie ludno

ś

ci

• Afryka • Ameryka Łaci

ń

ska • Azja (bez Rosji)



............................ ............................ ............................


c) Demografia – wybrane zagadnienia

• Japonia • Nigeria • Rosja

PA

Ń

STWO:


……………..……..


……………..……..


……………..……..

przyrost naturalny

25,0 ‰

1,0 ‰

- 3,9 ‰

współczynnik dzietno

ś

ci *

5,4

1,4

1,3

umieralno

ść

niemowl

ą

t **

100

3

18

przeci

ę

tna długo

ść

ż

ycia ***

55 lat

80 lat

74 lata


* przeci

ę

tna liczba dzieci rodzonych przez kobiet

ę

w ci

ą

gu jej

ż

ycia

** liczba zgonów niemowl

ą

t na 1000

ż

ywych urodze

ń

***

ś

rednia dla kobiet i m

ęż

czyzn

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

5

WPISZ SWÓJ KOD

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

6

WPISZ SWÓJ KOD

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

7

WPISZ SWÓJ KOD

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

8

WPISZ SWÓJ KOD

Część B (czas pracy – 60 minut)

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

9

WPISZ SWÓJ KOD

background image






________________________________________________________________________________________

Część B (czas pracy – 60 minut)


Zadanie 8.

ą

cznie - 33 pkt)


Przeczytaj uwa

ż

nie fragmenty tekstów prasowych, a nast

ę

pnie odpowiedz na pytania

zwi

ą

zane z zasygnalizowanymi w nich problemami.


I.
„Gwałtownych zmian klimatycznych zwi

ą

zanych z globalnym ociepleniem nie da si

ę

ju

ż

prawdopodobnie powstrzyma

ć

. Mo

ż

emy

jedynie spróbowa

ć

spowolni

ć

zachodz

ą

ce obecnie procesy. (…) Walka z ociepleniem staje si

ę

modna w

ś

ród polityków i gwiazd

show-biznesu. Gubernator Kalifornii Arnold Schwarzenegger ma auto na wodór, a piosenkarka Sheryl Crow ogranicza zu

ż

ycie

papieru…”

(9 pkt)

1. Który ze zwi

ą

zków chemicznych, według współczesnej wiedzy, jest w najwi

ę

kszym stopniu odpowiedzialny za

zjawisko globalnego ocieplenia? …………………………………………………….

2. Według raportu opublikowanego po dorocznym szczycie gospodarczym G8, w ostatnich latach jednymi

z najwi

ę

kszych „trucicieli” stały si

ę

Chiny, Indie i Brazylia. Wyja

ś

nij, co to jest G8 oraz dlaczego w Chinach, Indiach

i Brazylii zwi

ę

kszyło si

ę

zanieczyszczenie powietrza.


…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Okre

ś

l dwie mo

ż

liwe konsekwencje klimatyczne globalnego ocieplenia.

- ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

- ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

4. Jakich innych bezpo

ś

rednich lub po

ś

rednich skutków globalnego ocieplenia (poza zmianami klimatycznymi) mo

ż

na

si

ę

spodziewa

ć

w przyszło

ś

ci? Wymie

ń

cztery przykłady.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

II. „Globalne ocieplenie dodaje energii cyklonom tropikalnym. A poniewa

ż

Ziemia jest coraz gor

ę

tsza,w przyszło

ś

ci niszczycielska

moc huraganów b

ę

dzie jeszcze wi

ę

ksza.”

(4 pkt)

1. Z jakimi układami ci

ś

nienia zwi

ą

zane s

ą

cyklony tropikalne? …………………………………………...

2. Wymie

ń

przynajmniej cztery rejony, w których tworz

ą

si

ę

cyklony tropikalne (okre

ś

l je, posługuj

ą

c si

ę

konkretnymi

nazwami geograficznymi).


…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Wymie

ń

trzy nazwy regionalne cyklonów tropikalnych, u

ż

ywane w ró

ż

nych rejonach

ś

wiata.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

zDolny Ślązak Gimnazjalista

VII DOLNOŚLĄSKI KONKURS GEOGRAFICZNY

DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH

III ETAP – FINAŁ WOJEWÓDZKI

07.03.2009 r.

, godz. 10

00

Czas trwania 120 minut

WPISZ SWÓJ KOD

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

2

WPISZ SWÓJ KOD

III. „W 2008 roku Mi

ę

dzynarodowa Unia Astronomiczna awansowała odkryt

ą

w 2005 roku asteroid

ę

2003EL61 do rangi planety.

Nadała jej imi

ę

Haumea, hawajskiej bogini ziemi i płodno

ś

ci. Haumea doł

ą

czyła do grupy planet karłowatych …”

(4 pkt)

1. Uzupełnij zdanie, wpisuj

ą

c liczb

ę

wymienionych ciał niebieskich w Układzie Słonecznym:

W Układzie Słonecznym – według kategorii obowi

ą

zuj

ą

cych od sierpnia 2006 roku – znajduje si

ę

obecnie ……. planet, ……… planet karłowatych oraz tzw. małe ciała Układu Słonecznego
(niekuliste planetoidy, asteroidy i komety).

2. Wymie

ń

dwie istotne cechy wyró

ż

niaj

ą

ce planety karłowate.

-

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

-

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

IV. „Zagadka

ź

ródeł Amazonki, podobnie jak Nilu, od dawna była przedmiotem nieko

ń

cz

ą

cych si

ę

spekulacji i sporów akademickich.

Ustalenie

ź

ródłowego odcinka rzeki głównej zwykle nastr

ę

cza badaczom du

ż

o trudno

ś

ci, bo rzadko spełniane s

ą

równocze

ś

nie

wszystkie kryteria hydrologiczne. (…) Od czasów Humboldta za

ź

ródłowy dopływ Amazonki uwa

ż

ano Maranon.

W 1934 roku pułkownik Gerardo Dinderas sformułował przesłank

ę

,

ż

e jest nim Ukajali, dłu

ż

sza, maj

ą

ca wi

ę

ksze znaczenie w historii

regionu rzeka i odgrywaj

ą

ca wi

ę

ksz

ą

rol

ę

w gospodarce. Teza zyskała aprobat

ę

geografów. (…) Towarzystwo Geograficzne w Limie

rozstrzygn

ę

ło kontrowersyjne hipotezy zwi

ą

zane ze

ź

ródłami królowej rzek, zobowi

ą

zuj

ą

c si

ę

propagowa

ć

raport sporz

ą

dzony przez

wypraw

ę

kierowan

ą

przez Jacka Pałkiewicza w 1996 roku. Pocz

ą

tkiem Amazonki jest strumie

ń

Apacheta.(…) Wiele

ź

ródeł podaje,

ż

e całkowita długo

ść

Amazonki wynosi 6750 km, czyli o 79 km wi

ę

cej od Nilu”

(8 pkt)

1. Wymie

ń

po dwie najdłu

ż

sze rzeki główne nast

ę

puj

ą

cych kontynentów:

Azja: ……………………… i ………………………….; Europa: …………………… i ………………………;

Afryka: ……………………… i ………………………..; Ameryka Północna: ………………………………..

i ……………………………….; Ameryka Południowa: ……………………….. i …………………………….

2. Uzupełnij zdanie:

Potoki

ź

ródłowe Amazonki bior

ą

swój pocz

ą

tek w (nazwa ła

ń

cucha górskiego)

…………………………………………..….

na terenie (nazwa kraju)

…………………………. …………………………….

3. Znaczn

ą

cz

ęść

dorzecza Amazonki porastaj

ą

tropikalne lasy równikowe, których powierzchnia coraz bardziej si

ę

kurczy. Wska

ż

dwie przyczyny zmniejszania si

ę

obszarów le

ś

nych w Amazonii.

-

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

-

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

V. Tereny, gdzie miał si

ę

znajdowa

ć

biblijny Eden, jeszcze przed 20 laty stanowiły jeden z najciekawszych ekosystemów na

ś

wiecie.

Na obszarze 20 tys. km

2

wpisanym na listy

Ś

wiatowego Dziedzictwa

ż

yły niezliczone gatunki ro

ś

lin, ryb i ptaków. (…) Mokradła były te

ż

kolebk

ą

najstarszych cywilizacji – to tutaj pierwsze miasta wznosili Sumerowie i Babilo

ń

czycy. Do lat 90. ubiegłego wieku tereny były

g

ę

sto zaludnione przez Madanów, czyli Arabów z bagien, którzy

ż

yli w zgodzie z przyrod

ą

, kultywuj

ą

c tradycje sprzed tysi

ę

cy lat. (…)

[W 1991 r. Madanowie przył

ą

czyli si

ę

do rebelii przeciwko dyktatorowi Saddamowi Husseinowi] (…) Saddam szybko zdusił rewolt

ę

,

a wielu powsta

ń

ców schroniło si

ę

na niedost

ę

pnych dla czołgów mokradłach. Wtedy Saddam postanowił osuszy

ć

bagna . (…) nie

przebierał w

ś

rodkach. (…) jego armia bombardowała domy z trzciny pociskami artyleryjskimi, a mokradła zatruwano chemikaliami.

(…) Po upadku Bagdadu (…) ONZ uruchomił za japo

ń

skie pieni

ą

dze projekt restauracji mokradeł. (…) udało si

ę

ju

ż

przywróci

ć

37 proc. bagien. Powraca te

ż

ro

ś

linno

ść

.”

(8 pkt)

1. Uzupełnij zdanie:

Tereny, o których mowa w tym tek

ś

cie, poło

ż

one s

ą

w (nazwa kraju)

……………………………………………………….

u zbiegu dwóch rzek:

………………………………….…….

i

…………………………………..………………. .

2. Jak nazywa si

ę

działaj

ą

ca pod egid

ą

ONZ mi

ę

dzynarodowa organizacja, która patronuje

Li

ś

cie

Ś

wiatowego Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego?


…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3. Na Li

ś

cie

Ś

wiatowego Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego znajduje si

ę

ju

ż

trzyna

ś

cie obiektów z terenu

Polski.

Wymie

ń

przynajmniej 10 z nich.


…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

3

WPISZ SWÓJ KOD

Zadanie 9.

ą

cznie - 20 pkt)

„Krajobraz, a szczególnie krajobraz kulturowy stanowi wspólne dzieło natury i człowieka (…) Parki krajobrazowe s

ą

przykładem

obszarowej ochrony zasobów przyrodniczych ale tak

ż

e pełni

ą

nie mniej wa

ż

n

ą

rol

ę

piel

ę

gnacji dóbr kultury, dziedzictwa kulturowego

– zwłaszcza historycznego. (…) Województwo dolno

ś

l

ą

skie obejmuje swoim obszarem blisko 20 000 kilometrów kwadratowych (…)

Ponad 10% tego obszaru (…) stanowi

ą

parki krajobrazowe, których jest ł

ą

cznie dwana

ś

cie. Ró

ż

norodno

ść

typów i charakterów tych

parków krajobrazowych jest najlepszym przykładem warto

ś

ci przyrodniczych województwa, dokumentuj

ą

cych wielorako

ść

ekosystemów.”

Piotr

Ś

nigucki, dyrektor Dolno

ś

l

ą

skiego Zespołu Parków Krajobrazowych


Przeczytaj uwa

ż

nie zamieszczone teksty. Rozpoznaj, którego parku krajobrazowego dotyczy ka

ż

dy z nich i zlokalizuj

te obszary na mapce. Uzupełnij tabelk

ę

, wpisuj

ą

c we wła

ś

ciwych miejscach

a) numer tekstu z informacjami o danym parku (10 pkt)
b) liter

ę

, któr

ą

oznaczono ten park na mapce (10 pkt)

Nazwa parku

krajobrazowego

Tekst

- numer…

Lokalizacja -

litera…

Nazwa parku

krajobrazowego

Tekst

- numer…

Lokalizacja -

litera…

PK „Chełmy”

Ksi

ąż

a

ń

ski PK

PK „Dolina Baryczy”

Przemkowski PK

PK „Dolina Bystrzycy”

Rudawski PK

PK Doliny Bobru

Ś

l

ęż

a

ń

ski PK

PK Gór Sowich

Ś

nie

ż

nicki PK

(Mapka i teksty opracowane w oparciu o: „Parki krajobrazowe województwa dolno

ś

l

ą

skiego”,

Wydawnictwo Kartograficzne EKO-GRAF na podstawie materiałów DZPK, Wrocław, 2004)


1/

Granic

ę

północno-wschodni

ą

parku tworzy 400-500 m wysoko

ś

ci kraw

ę

d

ź

, wyznaczona przebiegiem sudeckiego

uskoku brze

ż

nego. Pod wzgl

ę

dem geologicznym park obejmuje cz

ęść

gnejsowego bloku, stanowi

ą

cego najstarszy

element budowy Sudetów. Wszystkie potoki płyn

ą

ę

bokimi, w

ą

skimi dolinami o stromych, cz

ę

sto skalistych zboczach.

Teren parku nale

ż

y do obszarów stałego deficytu wody, do czego w niemałym stopniu przyczyniło si

ę

górnictwo w

ę

glowe

i znaczny stopie

ń

urbanizacji regionu. W czasie ostatniej wojny Niemcy r

ę

kami wi

ęź

niów wykuli w skałach rozległy system

sztolni.

2/

Charakterystyczn

ą

cech

ą

krajobrazu parku jest zró

ż

nicowana morfologia grzbietów górskich, liczne wzniesienia

i kulminacje oraz towarzysz

ą

ce im skałki b

ą

d

ź

grupy skalne. Zachowało si

ę

tu wiele

ś

ladów po dawnej, si

ę

gaj

ą

cej

ś

redniowiecza działalno

ś

ci górniczej, zwi

ą

zanej z eksploatacj

ą

złó

ż

rud miedzi, arsenu, ołowiu, srebra i

ż

elaza.

W zwi

ą

zku z rozwojem, zwłaszcza w XVI/XVII w., górnictwa i hutnictwa nast

ą

piły ogromne zmiany w szacie le

ś

nej tego

obszaru.

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

4

WPISZ SWÓJ KOD


Wytrzebiono naturalne kompleksy le

ś

ne z dominuj

ą

cym udziałem buka i jodły, zast

ę

puj

ą

c sukcesywnie te gatunki

nasadzeniami

ś

wierkowymi. Na terenie parku i jego otuliny wytyczono ponad 150 km szlaków turystycznych, z głównym

w

ę

złem przy popularnym schronisku „Szwajcarka” w Górach Sokolich, wybudowanym w stylu tyrolskim.

3/

Małe spadki terenu umo

ż

liwiły budowanie wielkich zbiorników wodnych tanim kosztem ju

ż

w

ś

redniowieczu. Obecnie w całym parku istniej

ą

liczne stawy rybne o ł

ą

cznej powierzchni blisko 7 500 ha, otoczone

polami uprawnymi, ł

ą

kami lub lasami. W parku stwierdzono 34 gatunki ryb,

w tym hodowane karpie w odmianie karp lustrze

ń

, a tak

ż

e poza nim niewielkie ilo

ś

ci szczupaka, lina, amura białego,

tołpygi białej i pstrej. Najwi

ę

kszym zainteresowaniem ciesz

ą

si

ę

jednak ptaki. Stwierdzono ich tutaj a

ż

277 gatunków,

w tym 169 l

ę

gowych, z których wi

ę

kszo

ść

cennych gatunków gniazduje w rezerwacie ornitologicznym.

4/

Szczyt buduje twarde, odporne na wietrzenie gabro. Północno-zachodnie i zachodnie stoki s

ą

zbudowane

z górnokarbo

ń

skich granitów. Rumowiska skalne pokrywaj

ą

ce stoki od wysoko

ś

ci 300 m n.p.m. s

ą

pozostało

ś

ci

ą

po

dwóch zlodowaceniach skandynawskich, podczas których ten obszar sterczał ponad l

ą

dolód jako nunatak. Teren parku

jest starym obszarem kulturowym, bogatym w relikty przeszło

ś

ci. W epoce br

ą

zu istniał tu o

ś

rodek kultowy, w którym

oddawano cze

ść

bóstwu słonecznemu.

5/

Olbrzymie szkody gospodarcze, jakie spowodowała powód

ź

w dniach 29-31 lipca 1897 r., stały si

ę

dla ówczesnych

władz podstaw

ą

do prawnego uregulowania spraw ochrony, m.in. tego obszaru, przed kolejnymi kataklizmami. Prace

przygotowawcze i organizacj

ę

placu budowy dla zapory rozpocz

ę

to jesieni

ą

1903 r., a cało

ść

uko

ń

czono w 1912 r. Jest to

obecnie najwi

ę

ksza budowla hydrotechniczna na

Ś

l

ą

sku. Obszar parku od

ś

redniowiecza nale

ż

ał do ksi

ę

stwa

ś

widnicko-

jaworskiego. Do najcenniejszych obiektów gotyckiego budownictwa

ś

wieckiego nale

ż

y rycerska wie

ż

a mieszkalna

(z unikalnymi XIV-wiecznymi malowidłami

ś

ciennymi o tematyce dworskiej).

6/

Obszar parku zbudowany jest z górnodewo

ń

skich i dolnokarbo

ń

skich skał osadowych. S

ą

to przewa

ż

nie zlepie

ń

ce

i piaskowce. Strome zbocza dolin wy

ż

łobionych przez przepływaj

ą

ce potoki dochodz

ą

do 80 m wysoko

ś

ci. Miejscami s

ą

one usiane skałkami, mi

ę

dzy którymi prowadz

ą

malownicze

ś

cie

ż

ki i mostki zawieszone nad przepa

ś

ciami. Z ro

ś

lin

obj

ę

tych całkowit

ą

ochron

ą

odnotowano 19 gatunków, w tym najliczniej reprezentowany jest cis pospolity, porastaj

ą

cy

głównie skaliste zbocza dolin. Ro

ś

nie tam około 130 drzew, mi

ę

dzy innymi blisko 400-letni cis „Bolko”. W sztolniach

wykutych pod kompleksem zamkowo-pałcowym znajduje si

ę

jedyne na Dolnym

Ś

l

ą

sku obserwatorium sejsmologiczne.

7/

Generalnie teren parku jest nachylony ku północnemu wschodowi. Na terenie parku znajduje si

ę

sztuczny zbiornik

retencyjny o powierzchni 9,2 km

2

. Z dna zbiornika prowadzona jest eksploatacja kruszywa. Jednym z głównych zada

ń

,

jakie ma spełnia

ć

zbiornik, jest polepszenie warunków

ż

eglugowych na Odrze w okresach niskich stanów wód. Teren

parku ma charakter typowo rolniczy, nie zlokalizowano w nim wi

ę

kszego przemysłu. Nie jest jeszcze dostatecznie

zagospodarowany turystycznie i krajoznawczo, co spowodowane jest zarówno słabo rozwini

ę

t

ą

baz

ą

turystyczn

ą

,

jak i niewielk

ą

liczb

ą

szlaków.

8/

Na całym obszarze parku spotyka si

ę

bogactwo form morfologicznych: podszczytowe powierzchnie zrówna

ń

, gł

ę

boko

wci

ę

te doliny potoków, wodospady, malownicze skałki, blokowiska na stokach

i niektórych wierzchołkach, a na obszarach krasowych: leje krasowe, ponory, wywierzyska, suche dolinki i jaskinie. Na
tym obszarze biegnie główny europejski dział wód, rozdzielaj

ą

cy cieki nale

żą

ce do zlewisk mórz: Bałtyckiego, Czarnego

i Północnego. W

ś

ród niezmiernie rzadkich elementów flory

na szczególne podkre

ś

lenie zasługuje wyst

ę

powanie seslerii tatrza

ń

skiej. Ro

ś

lina ta, znana dotychczas w Polsce tylko

z wysokogórskich i reglowych muraw naskalnych w Tatrach wapiennych, ma tu swoj

ą

zachodni

ą

granic

ę

wyst

ę

powania.

9/

Na obszarze parku znajduje si

ę

przeci

ę

cie współrz

ę

dnych geograficznych 51°N i 16°E. Liczne trzeciorz

ę

dowe pokrywy

wulkaniczne law bazaltowych z charakterystycznym odsłoni

ę

ciem słupowym tworz

ą

główny element współczesnego

krajobrazu parku. Zbiorowiska le

ś

ne wyró

ż

niaj

ą

ce park spo

ś

ród innych na Dolnym

Ś

l

ą

sku to jaworzyna górska

z j

ę

zycznikiem zwyczajnym i paprotnikiem kolczystym. Obszar ten posiada wielowiekowe tradycje górnicze zwi

ą

zane

z eksploatacj

ą

metali (złoto,

ż

elazo, mied

ź

) i barytu.

10/

Centrum parku to zalesiony garb morenowy, zaj

ę

ty głównie przez bory sosnowe porastaj

ą

ce wydmy. Na

wierzchowinach wydm, szczególnie na byłych poligonach wojskowych, zachowały si

ę

ogromne wrzosowiska. Bogata jest

chiropterofauna, zwi

ą

zana ze starymi drzewami; zim

ą

nietoperze wykorzystuj

ą

zaadaptowane bunkry poradzieckie jako

swoje zimowiska. Na skraju parku ro

ś

nie słynny d

ą

b „Chrobry” – uwa

ż

any za najstarszy d

ą

b szypułkowy w Polsce.





_______________________________________________________________________________________________

(Fragmenty tekstów do zad. 8 zaczerpni

ę

to z artykułów, które ukazały si

ę

w roku 2007 i 2008

w nast

ę

puj

ą

cych gazetach i czasopismach: Angora, Dziennik, Gazeta Wyborcza)

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

5

WPISZ SWÓJ KOD

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

6

WPISZ SWÓJ KOD

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

7

WPISZ SWÓJ KOD

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

8

WPISZ SWÓJ KOD

Część B (czas pracy – 60 minut)

background image

Konkurs „zDolny

Ś

l

ą

zak Gimnazjalista” 2008/2009, finał VII Dolno

ś

l

ą

skiego Konkursu Geograficznego

Strona

9

WPISZ SWÓJ KOD


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Odpowiedzi Test przed probna matura 2007 Arkusz 1 ZP Geografia
Odpowiedzi Test przed probna matura 2007 Arkusz 2 ZR Geografia
2008 Odpowiedzi Test przed probna matura Arkusz PR Geografia
np Przykladowy arkusz PR Geografia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz 1 ZP Geografia
arkusz final chemia
klucz final geografia
arkusz final fizyka
2008 Odpowiedzi Test przed probna matura Arkusz PP Geografia
Odpowiedzi Przykladowy arkusz PP Geografia
arkusz final biologia
2006 listopad CKE 2006 Probna matura Arkusz PR Geografia
np Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Geografia
np Odpowiedzi Przykladowy arkusz PP Geografia
Arkusz 1 Beskid Niski Dziennik, Arkusze Maturalne Geografia, Arkusz Beskid Niski Dziennik

więcej podobnych podstron